Nguyễn Ái Việt: Trần Ngọc Vương gọi điện cho tôi nói là sẽ gửi cho tôi bộ sách này và nhờ tôi đọc. Tôi nói sao anh không nhờ một ông cùng nghề văn chương, tôi dân ngoại đạo ý kiến có cân lạng gì đâu. Vương nói, tôi nhờ 2 người đọc đều không trong nghề, mà phải các anh mới có thể đọc bởi vì cuốn sách này đọc không dễ.
Chính vì thế tôi mới thấy tò mò và ham. Bản tính tôi thích nghiền sách khó đọc. Một cuốn sách cỡ 400-500 trang, loại khô khan không dễ đọc như Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, nếu cần tôi có thể nghiền trong 1 ngày. Năm 8 tuổi tôi đã đọc Việt sử Thông Giám Cương mục và nhớ cả chi tiết Ngô Quyền có nốt ruồi ở lưng.
Vì vậy tôi nhận lời đọc bộ sách này. Và quả thật sách không dễ đọc. Một phần do nội dung quá đồ sộ, đề tài dàn trải không hoàn toàn văn học, lịch sử, văn hóa hay xã hội học. Phần khác là do phong cách viết của Trần Ngọc Vương, không kết luận mà để mở ra những không gian tư duy mênh mông cho thế hệ tiếp sau. Do đó có nhiều vấn đề đề ngỏ, người nghĩ không sâu cho rằng anh đang nhàn đàm phiếm luận. Thực ra nếu kết nối lại chúng ta sẽ thấy có một logic xuyên suốt. Tôi thích cách viết như thế. Nếu tôi viết về xã hội, văn học hay lịch sử cũng sẽ viết như thế.
Tôi đọc hơn nửa quyển 1 và thôi không đọc nữa. Không phải tôi không thích hay không hiểu, nhưng sách của Vương không phải để đọc ngốn ngấu cho biết chuyện. Phải để suy nghĩ thẩm thấu dần mới thú vị, bởi vì cuốn sách này có nhiều tầng hiểu. Người thường sẽ tìm thấy chi tiết thường, người khá hơn sẽ thấy chi tiết khá hơn, người tri kỷ sẽ thấy chi tiết tri kỷ. Tôi lại không phải là người quen thân nhanh, vài vại bia đã dốc tâm sự gan ruột. Tuy vậy khi Vương gọi điện hỏi đọc đến đâu, tôi nói tôi chưa đọc hết nhưng đủ hiểu một vài điểm thú vị, xứng đáng là phát hiện, đủ để nói về sách của anh, và có thể đoán anh sẽ viết tiếp thế nào, mặc dù không biết là anh sẽ viết những gì.
Tôi cũng phải thú thực tuy tôi đọc rất nhiều sách, nhưng hiếm có cuốn nào tôi đọc trọn vẹn mà thường bỏ dở khi thấy mình có thể viết tiếp cuốn sách đó. Nhưng tất nhiên đó không phải là cuốn Thực thể Việt.
Nhan đề "Thực thể Việt" quả thực đã khêu gợi trí tò mò của tôi, bởi vì những gì thuộc về văn hóa Việt, tinh thần Việt, sáng tạo Việt đều là thực thể Việt, là những cái tôi đang quan tâm. Tuy nhiên tiểu nhan đề "nhìn từ các tọa độ chữ" là tôi hơi kinh. Quả thực tôi rất ngại phong cách bình thơ văn bằng chữ, chẻ tư từng câu, bình âm sắc thế nọ, từ ngữ lóng lánh thế kia kiểu "gió lộng xôn xao". Tư duy của tôi khá xa lạ với cách bình phẩm văn chương bằng chữ nghĩa theo kiểu đồ nho như thế. Nhưng rất nhanh, tôi thấy rằng sách của Vương không có bất cứ thứ gì gần giống như thế.
Phong cách viết của anh rất đa ngành, phương pháp tư duy lại rất gần khoa học là điều rất hiếm có trong giới nghiên cứu văn học ở Việt Nam. Đọc những đoạn anh viết về hệ thống đê điều, chúng ta có thể tưởng tượng trước rằng anh sẽ ca ngợi đây là công trình vĩ đại của nhiều thế hệ cha ông. Nhưng ta sẽ thấy bất ngờ khi đọc kết luận của anh. Hoặc sự hình thành tư tưởng của kẻ sĩ người Việt cũng rất khoa học và chính xác tạo ra các kết luận bất ngờ đáng suy nghĩ và khác hẳn các mạch văn ca ngợi theo công thức nhàm chán.
Tôi rất thích những đoạn anh viết về lịch sử dựa trên nhãn quan văn học, nhưng trái với kiểu nhìn nhân vật lịch sử theo kiểu nhìn nhân vật tiểu thuyết thường thấy. Anh phân tích diễn biến tâm lý lịch sử biến điểm yếu thường thấy của các nhà nghiên cứu văn học bình sử thành điểm mạnh và trở nên người hơn. Anh không tưởng tượng bằng thủ pháp văn chương mà anh dùng phương pháp phân tích tâm lý nhân vật một cách lão luyện để "đọc vị"" các nhân vật lịch sử. Nếu anh còn thời gian, anh sẽ có thể tạo ra một trường phái kể sử của Trần Ngọc Vương, thoát được tính phi nhân và hủ nho của các sử gia cổ điển Việt Nam.
Đương nhiên với phong cách đó, chân dung các nhà văn cổ điển Việt Nam sẽ rất hay mà tôi mới chỉ có thể kiểm nghiệm qua bài anh viết về Phan Sào Nam.
Nói chung bộ sách "Thực thể Việt" nếu viết riêng cho tôi, thì không cần thiết phải dày như vậy. Nó sẽ bớt dàn trải, cô đọng và kích thích tập trung suy nghĩ hơn. Nói chung những người thích suy nghĩ sẽ thấy đây là một món quà tinh thần để nhấm nháp dần và đọc nhiều lần. Mỗi lần đọc sẽ thấy một giác độ, ánh sáng mới. Giống như kim cương vậy.
https://www.facebook.com/gianinh.tran.3/posts/pfbid02do46cdyYZMcniVYKsGo5LBZ3QXtRiU1vJZWb69q4ibX4QkWRLwoCibiohZjtCY2jl?__cft__[0]=AZVDUJ-xreZ11Jssajul-AhiRrRu_eQ0UbUKWffKxz1L_TKSGlM4Z8GjzsB1OK0GSWdUdqtn9edMCQpbZaOATiKL_gqypoPZTOLVExacl3280CCxaheZ_aoZ-_xhVx_hdfTt_kGcBO1jDj85eji_RxMNuzWufnPEZVZHOkt0eJ2qtw&__tn__=%2CO%2CP-R
MỘT CUỘC GIỚI THIỆU SÁCH ĐỘC ĐÁO
Quyển sách cũng rất độc đáo ngay từ cái tên “ THỰC THỂ VIỆT NHÌN TỪ CÁC TOẠ ĐỘ CHỮ”, gồm hai tập hơn 1000 trang. Nó cũng được phát hành một cách đặc biệt : KHÔNG BÁN. chỉ dành cho những ai đáng đọc và có thể đọc được, theo một tiêu chuẩn đặc biệt ( không tiết lộ ở đây !). Tác giả cũng là một học giả nổi tiếng trong và ngoài nước, và cũng rất chi là đặc biệt…. ngang tàng. Giáo sư Tiến sĩ TRẦN NGỌC VƯƠNG, ( Vuong Tran Ngọc )của ĐHQG HN, trường ĐH KHXH&NV. Đơn vị tổ chức giới thiệu sách cũng đặc biệt : Viên phát triển công nghệ mới thuộc VUSTA, phối hợp với Tập đoàn dược phẩm Phúc Thái An thực hiện tại 23 Nguyễn Du, hôm nay. Và đối tượng để giới thiệu sách cũng rất không bình thường : chủ yếu là các học giả, nghệ sĩ và nhà khoa học có tên tuổi . Mỗ là ngoại lệ được gửi sách và được mời, và ….cũng đặc biệt là được mời mở đầu buổi giới thiệu bằng một bài phải biểu đề dẫn. Lạ chưa ! Đây là mấy dòng mở đầu lời phát biểu của Mỗ:
“ Xin chào quý vị hoc giả, các vị khách quý cùng các bạn đồng nghiệp.
Xin cảm ơn BTC đã mời tôi phát biểu, chắc có lẽ tôi thuộc hàng tóc bạc nhất ở đây nên mới được có vinh dự này
Đặc biệt hôm nay là phát biểu ý kiến của mình về những công trình của GS Trần Ngoc Vương, một nhà khoa học lớn uyên thâm, hiếm có đời nay. Xin nồng nhiệt chúc mùng gs TN Vương . Vương chân nhân, như chúng tôi thường vui gọi, người về tuổi tác là bậc em tôi, nhưng về tài năng là bậc thầy của tôi, nên không khỏi làm tôi lúng túng. Các bạn đều biết, về chuyên môn , với Khxh và nv thì tôi là kẻ ngoại đạo, lẽ ra chỉ nên lót dép để hóng chuyện thôi mới phải. Dù tôi có tập toẹ viết lách, nhưng chỉ là nghiệp dư. Hơn nữa, vì đã có lúc vô lễ , dám nhận xét rằng nước ta hiện nay không có khxh đúng nghĩa khoa học. Thực ra tôi làm về kh chính xác nhưng duyên phận run rủi cũng đã có nhiều liên hệ , sự kiên va chạm buồn vui với nhiều lãnh đạo cao cấp, nhiều học giả nổi tiếng của khxh và đọc khá nhiều trước tác của họ. Nhưng khi đọc được nhiều bài viết của GS Vương ngày trước và nay đọc trong bộ sách này thì xấu hổ mà nói răng. mình đã hồ đồ ngộ nhận để chê bai. Thực ra , Khxh Việt Nam vẫn còn có những trước tác đúng là Khoa học.
Vì sao có lần tôi lỡ lời chê , thậm chí là đề nghị chuyển một số đơn vị sang sáp nhập cùng Viên HLKhCN thành một Viện HLKH duy nhất, phần còn lại nên sáp nhập vào Học viện chính trị quốc gia, là bởi vì đa phần những điều tôi đọc được, hiểu được về khxh Việt Nam là những trước tác cung đình, mà đã là cung đình thì khó mà khách quan, trung thực Mà thiếu khách quan và trung thực , những tiêu chuẩn tối thiểu của khoa học thì sao gọi là khoa học đươc! ( Tất nhiên tôi hiểu những cái khó xử của khxh hiện tại, không đơn giản như khtn chúng tôi )
Vì vậy , cái mà tôi khâm phục ở trước tác của GS Vương chính là sự khách quan, trung thực, vượt ra khỏi khuôn mẫu cung đình nói chung.
Trước tác của GS Vương quá đồ sộ, bao trùm nhiều lĩnh vực trong xã hôi, phải thú thật là tôi không thể đọc hết và hiểu hêt……..”
Đấy Mỗ đã mở đầu như vậy còn phần “thân bài” thì dài lòng thòng, không muốn làm mất thời giờ, nặng đầu của bạn đọc.
Và đây là kết luận:
“ Một lần nữa , chân thành chúc mừng ông bạn vong niên, GS Trần Ngọc Vương nhân dịp ra mắt vựng tập đồ sộ “ Thực thể Việt nhìn từ các toạ độ chữ”. Một công trình mà bất cứ người cầm bút nào cũng mong ước có được trong đời.”
(copy từ FB-Gia Ninh Trần)