Sở hữu những giải thưởng cao quý nhất của nền nghệ thuật Hungary như
Giải Kossuth, Giải Liszt Ferenc, nhưng quan trọng hơn cả, Koncz Zsuzsa
là người nghệ sĩ của nhân dân, luôn theo đuổi những giá trị nhân văn và “khóc cười theo vận nước nổi trôi” theo số phận đất nước Hungary.
Những ca khúc do bà trình diễn luôn có ý nghĩa chính trị, xã hội, hoặc
nếu là những bản tình ca thì bao giờ cũng đậm chất thơ, tràn đầy tình
cảm. Đó cũng là lý do khiến bà trở thành thần tượng lớn nhất của làng
nhạc Hungary trong lòng nhiều thế hệ du học sinh, nghiên cứu sinh Việt
tại Hung.
Khởi nghiệp ca hát từ năm 1962 trong chương trình tìm kiếm tài năng trẻ
mang tên “Ki mit tud?” do Kênh Truyền hình Quốc gia Hungary tổ chức lần
đầu, và đạt giải nhì cùng người bạn gái cùng lớp là Gergely Ági, lập tức Koncz Zsuzsa rơi vào tầm ngắm của những ban nhạc hàng đầu của Hung thời đó.
“Illés”,
“Omega”, “Métro” - cả ba ban nhạc tên tuổi tạo nên “thời đại nhạc trẻ”
tại Hungary đều hướng tới giọng ca trẻ này và từ “thuở đầu lưu luyến
ấy”, đã hình thành một tình bạn, tình đồng nghiệp rất đẹp giữa Koncz
Zsuzsa và thành viên trụ cột “Illés”, người được coi là “Paul McCartney của Hungary”.
Nghệ sĩ của nhân dân và dân tộc
Các sáng tác đưa tên tuổi Koncz Zsuzsa trở nên bất tử trong lịch sử nhạc
nhẹ Hungary, đa phần là của Bródy János, kể từ những ca khúc đầu trong
bộ phim “Những con người trẻ ấy” (Ezek a fiatalok, 1967) mà Koncz Zsuzsa thủ vai chính, về cảm xúc và ước vọng của thế hệ trẻ Hung đương thời.
Xu hướng sáng tác của Bródy János với hai mảng chính - những ca khúc
mang tính chính trị, yêu tự do, và những tình khúc - cũng có ảnh hưởng
chủ đạo tới sự nghiệp hơn nửa thế kỷ nay của Koncz Zsuzsa, nhất là trong
những năm đầu của thập niên 70, khi người ca sĩ đã bắt đầu thành danh.
Trong số 5 album thực hiện chung với “Illés”,
đĩa “Jelbeszéd” (1973) có số phận đặc biệt nhất: mặc dù đã bán được 50
ngàn bản, nhưng sau khi bị coi là mang tính phản kháng về chính trị -
nhất là ca khúc “Nếu tôi là bông hồng” -, nên đã bị thu hồi, cấm tái bản và những bản trong kho cũng bị tiêu hủy.
Cho tới giữa thập niên 70, Koncz Zsuzsa đã trở nên một ca sĩ nổi tiếng
tại Hungary và bà nhận được lời mời biểu diễn tại nhiều nước như Đức (cả
hai miền), Pháp, Liên Xô, Ba Lan, Romania, Mỹ... Bà cũng là gương mặt
quen thuộc của nhiều liên hoan ca nhạc ở Brazilia, Nhật, Cuba và Phần
Lan.
Nhiều ca khúc phổ thơ của các tác giả kinh điển đã được Koncz Zsuzsa thể hiện thành công
Sau khi “Illés” tan rã, Koncz Zsuzsa tiếp tục hợp tác với ban nhạc
“Fonográf” gồm nhiều người bạn cũ, và mối giao tình này vẫn còn sau khi
cặp Bródy János và Tolcsvay László chia tay nhau. Album “Valahol” (1979)
làm cùng “Fonográf” được bình chọn là đĩa nhạc Hung xuất sắc nhất của
thập niên 70.
Thời gian về sau, bên cạnh những nhân vật cựu trào của nền nhạc nhẹ Hungary, một gương mặt trẻ hơn là Bornai Tibor - thành viên ban nhạc “KFT” - cũng trở thành người sáng tác những bản nhạc xuất sắc cho Koncz Zsuzsa. Năm 2001, bà được nhận Bắc đẩu Bội tinh của Cộng hòa Pháp.
Trong sự nghiệp âm nhạc, Koncz Zsuzsa đã ra được 97 đĩa cá nhân tại Hungary và 24 đĩa ở nước ngoài. Từ nhiều năm nay, những buổi diễn thường niên của bà tại Nhà hát Erkel và Cung Thể thao Budapest luôn bán hết vé từ trước đó rất lâu, thu hút sự quan tâm của mọi thế hệ khán thính giả.
Trong số những “fan” của người nghệ sĩ lớn, có một nhân vật rất đặc biệt: cựu Tổng thống Cộng hòa Hungary thời kỳ 1990-2000, vị chính khách được ưa chuộng nhất tại Hung một phần tư thế kỷ qua, ông Göncz Árpád. Koncz Zsuzsa cũng là người đã hát tiễn biệt ông trong tang lễ vào năm ngoái.
Nhân sinh nhật lần thứ 70 của “Người đàn bà hát” Koncz Zsuzsa, NCTG xin
giới thiệu một số ca khúc “để đời” với sự trình diễn của bà:
“Ha én rózsa volnék” (bản hát tặng Göncz Árpád, cùng Bródy János)
“Mama kérlek”
“Mama kérlek” (bản song ca cùng danh ca Bródy János)
“Ahogy lesz úgy lesz”(bản tiếng Hung của ca khúc “Whatever Will Be, Will Be; Que Sera, Sera”)
“Valahol egy lány”
“Miért hagytuk, hogy így legyen?”
“Kertész leszek” (phổ thơ József Attila)
“Szabadság, szerelem” (song ca cùng Sass Sylvia)
“Jöjj kedvesem” (song ca cùng cố danh ca Cseh Tamás)
“Ég és Föld között”
“A Kárpáthyék lánya”
“Őszinte bohóc”
“Elmúlt egy év”
Nguyễn Hoàng Linh
* Bạn có bài hát nào ưa thích của Koncz Zsuzsa và muốn đưa vào danh sách nói trên? Hãy chia sẻ với NCTG.
