Monday, March 31, 2025

Đàn ông, đàn bà và câu chuyện của trái tim

Đàn ông có thể ngủ với một người phụ nữ chẳng cần tình yêu. Chỉ cần hứng, chỉ cần cơ hội, hoặc chỉ đơn giản là thấy hấp dẫn trong khoảnh khắc. Với họ, tình dục là chuyện của thể xác, không phải trái tim. Không yêu vẫn ngủ được. Xong là đi, nhẹ tênh. Vài hôm sau, gặp lại người cũ trên đường, họ vẫn có thể bắt tay, cười xã giao như chưa từng nằm cạnh nhau.

Còn phụ nữ, một khi đã lên giường, là đã đặt cược. Họ không đơn giản trao thân. Họ trao kỳ vọng. Trao cảm xúc. Trao cả ảo tưởng rằng sau đêm đó sẽ là một điều gì nghiêm túc và bền lâu hơn. Họ tin rằng khi mình dốc hết lòng, người kia sẽ dốc lại tình. Nhưng đời không vận hành theo kiểu công bằng cảm xúc như thế. Đàn ông không vì bạn yêu mà thấy có lỗi, và cũng chẳng vì bạn dâng hiến mà thấy có trách nhiệm.

Cái giá của một đêm ngu ngốc, nhiều khi phải trả bằng cả lòng tự trọng. Phụ nữ sau khi lên giường mà bị bỏ lại, họ không chỉ mất một người đàn ông. Họ mất đi hình ảnh đẹp về chính mình. Mất đi sự kiêu hãnh. Mất luôn khả năng tin rằng mình xứng đáng được yêu tử tế. Càng về sau, họ càng khép mình. Càng khép mình, càng cô đơn. Càng cô đơn, càng dễ dấn thân vào một lần ngu ngốc tiếp theo.

Thúy Kiều cũng từng nghĩ, bán mình là một cách hy sinh cao cả. Nhưng người nàng tin tưởng lại là kẻ đưa nàng vào kỹ viện. Từ “chuộc cha” thành “bán thân”, từ hy vọng thành ô nhục. Một lần sai niềm tin, mang theo một đời day dứt. Phụ nữ ngày nay không bán mình để chuộc cha, nhưng không ít người đã bán đi sự trong trẻo, lòng tự trọng và cả tương lai, chỉ vì một gã đàn ông họ cho là “đặc biệt”.

Tình dục không có tội. Nhưng phụ nữ ảo tưởng sau tình dục, thì thường tự giết chết mình trong im lặng. Đàn ông có thể kể lại như chiến tích. Còn đàn bà, lặng im như kẻ bại trận. Không ai ép họ cả. Nhưng họ vẫn là người rút lui khỏi cuộc chơi với nỗi dằn vặt lớn nhất.

Phụ nữ thông minh không phải là người nói “không” với tình dục. Mà là người biết “với ai thì được”, và “xong rồi vẫn giữ nguyên được giá trị”. Ngủ xong vẫn ngẩng cao đầu, mới là bản lĩnh. Ngủ xong mà đau đáu, mất giá, tự khinh chính mình, thì đó không còn là tình dục, mà là sự sụp đổ âm thầm.

Đàn ông đi qua giường để đến nơi khác. Còn phụ nữ, đặt cả căn nhà mơ ước vào cái giường ấy. Và sụp đổ khi biết: nơi đó chỉ là phòng trọ qua đêm.

Thế nên, đừng hỏi đàn ông muốn gì khi họ rủ bạn “về nhà anh chơi”. Hãy tự hỏi: sáng hôm sau, nếu anh ta biến mất, bạn còn lại gì ngoài một chiếc váy nhàu nhĩ và một trái tim hụt hẫng?

Bui Phuong Anh

Sunday, March 30, 2025

Đàn bà ngọt ngào

Đàn ông nào mà chẳng thích phụ nữ dịu dàng, ngọt ngào, nói năng êm tai như rót mật vào lòng. Nhưng trớ trêu thay, cưới xong vài năm, vợ thì hóa “sư tử Hà Đông”, chồng thì bắt đầu mơ tưởng người tình.

Và rồi bi kịch xảy ra: đi tìm lại cái “ngọt” năm xưa ở một người đàn bà khác, trong khi bản thân lại ngày càng nhạt như nước ốc.

Sao người tình lại ngọt? Vì người tình không phải gánh trên vai 8000 thứ trách nhiệm như một người vợ.

Họ không phải lo tiền học cho con, không phải thức đêm ôm con đi viện, không phải họp phụ huynh nghe mắng vốn, không phải dọn dẹp giặt giũ, không phải cân đo từng đồng chi tiêu trong nhà, không phải đóng vai con dâu ngoan, mẹ hiền, người tình, đồng nghiệp và đôi khi, là cả y tá kiêm người giữ trẻ.

Người tình chỉ có một nhiệm vụ duy nhất: biết chiều anh.

Vậy nên đừng so sánh vợ với người tình. Khập khiễng như đem xe rùa so với siêu xe: một bên chở cả gia đình vượt giông bão, một bên chỉ để… chạy vài vòng lấy cảm xúc.

Vợ bạn không cáu gắt như bạn nghĩ. Chẳng ai sinh ra đã là “bà la sát”. Phụ nữ trở nên gắt gỏng là bởi vì đàn ông quá vô tâm.

Muốn phụ nữ mềm như nước, thì đàn ông đừng là cái chảo nóng.

Ngay cả Đường Minh Hoàng, vị hoàng đế đưa nhà Đường đến thời cực thịnh, về cuối đời cũng sẵn sàng gác việc nước để sủng ái Dương Quý Phi, người phụ nữ khiến ông cảm thấy bình yên trong lòng.

Ông đưa nàng theo khắp nơi, vì biết bên cạnh mình là một người đàn bà biết múa, biết cười, biết nói những lời làm dịu trái tim. Không phải vì nàng sinh ra đã dịu dàng, mà vì ông biết cách giữ nàng trong vùng an toàn để dịu dàng nở hoa.

Còn các anh, chưa từng mua nổi bó hoa, chưa từng đỡ vợ một tay rửa bát, mà đòi hỏi vợ phải ngọt như người tình?

Thưa các anh: Dịu dàng là thứ chỉ sinh ra khi phụ nữ cảm thấy được yêu thương, được che chở, được coi trọng.

Muốn có công chúa, thì bản thân cũng phải ra dáng bậc quân vương. Chứ còn về nhà cư xử như trại lính, nạt nộ như cai đội, thì công chúa nào dám sống thật với mình?

Bui Phuong Anh

Viết từ chuyện người thật việc thật: Ngôi nhà của chúng ta (12)

 Singapore 2025

Singapore là 1 câu chuyện kỳ diệu của thế giới. Từ một thị trấn nghèo thuộc thế giới  thứ 3, nơi đây đã trở thành 1 quốc gia phát triển với môi trường trong lành, chính phủ liêm chính* (khi trên thế giới tồn tại những bộ máy quan liêu, thường là những cơ chế tham nhũng, Singapore là một mô hình về hiệu quả. Các viên chức chính phủ được bổ nhiệm hoàn toàn dựa trên năng lực và được trả lương cực kỳ hậu hĩnh để bảo vệ họ khỏi sự cám dỗ tham nhũng). 

Singapore hiện tại được thế giới nhìn nhận là 1 đảo quốc thịnh vượng, an toàn và trong sạch, với sự có mặt của các tập đoàn đa quốc gia hùng mạnh nhất trên thế giới. Singapore đã “cất cánh” rồi “hóa rồng” trong môi trường tôn vinh những giá trị châu Á nhưng rất gần với phương Tây. Chính phủ Singapore chú ý đến tính xh của sự phát triển (khuynh hướng XHCN) nhưng lại xây dựng thành công theo kiểu xh TBCN. Sau 60 năm (1965-2025), xứ sở này xứng đáng là “viên ngọc quý của sự thịnh vượng’’ thành công của một “thiên đường tư bản chủ nghĩa” (“chủ nghĩa tư bản sạch”/Clean Capitalism, Capitalist Paradise). 

(Lược ghi từ các bài viết về Singapore)

-----------

Tôi trở lại Singapore trên chuyến bay VN-651 rời Tân Sơn Nhất vào buổi sáng 29/3. Lúc này, ở Singapore vẫn thường có những cơn mưa nặng hạt và sấm chớp về chiều dù mùa mưa đã kết thúc. Singapore có khí hậu khá tương đồng với miền Nam VN, nhưng do gần Xích đạo nên lượng mưa nhiều hơn (Mùa mưa bắt đầu từ tháng 9 đến hết tháng 1). 

Hình ảnh: Sảnh đến @ Terminal 3, Changi airport

Trở lại Sing sau 6 năm, tôi thấy đất nước này thật sự vươn lên với Kế hoạch xanh Singapore 2030 (KX 2030**). Những thay đổi mà tôi nhận thấy nằm trong kế hoạch hướng đến các mục tiêu đầy triển vọng trong 10 năm, củng cố các cam kết của Singapore theo Chương trình phát triển bền vững năm 2030 của LHQ và Thỏa thuận Paris, hoàn thành từng bước để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trong dài hạn vào năm 2050. KX 2030 là 1 chương trình phát triển bền vững, với các kế hoạch hành động chắc chắn, liên quan đến hầu hết mọi khía cạnh trong cuộc sống.

Phát triển bền vững không phải là điều mới mẻ đối với Singapore. Singapore đang chuyển mình thành ‘’một tp trong thiên nhiên’’ và hiện là 1 trong những thành phố xanh nhất thế giới. Ngày nay, Singapore đã bảo vệ hơn 7.800 ha không gian xanh dưới dạng các khu bảo tồn thiên nhiên, công viên thiên nhiên, vườn và công viên, cũng như cây xanh tích hợp trên khắp thành phố. Nhờ những nỗ lực phủ xanh này, diện tích phủ xanh của Singapore hiện đạt hơn 40%.

(còn nữa)

(*): Nguyên tắc pháp quyền được tôn trọng và tuân thủ tại quốc gia này. Do lịch sử thuộc địa, phần lớn hệ thống pháp luật của Singapore dựa trên luật pháp Anh. Luật được thông qua bởi chính phủ, cơ quan hành pháp được bầu cử dân chủ có thẩm quyền theo Hiến pháp.

Sau khi giành được độc lập từ Malaysia vào năm 1965, Singapore là một nền dân chủ tương đối trẻ; trong trường hợp không có tiền lệ pháp lý địa phương, các thẩm phán sẽ coi luật chung của Anh là ví dụ để noi theo. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Singapore đã bắt đầu tạo ra hệ thống pháp lý của riêng mình, thoát khỏi truyền thống của Anh và noi theo thông lệ tốt nhất trên toàn thế giới. Một ví dụ là Đạo luật bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) của Singapore, lấy cảm hứng từ các hướng dẫn của OECD về Bảo vệ quyền riêng tư và Luồng dữ liệu cá nhân xuyên biên giới và Khung bảo mật của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

(copy từ net)

(**): Viết tắt của tôi

Saturday, March 29, 2025

Trở lại Singapore

Trước chuyến bay VN-651 @ gate 18 (Terminal 2, Tan Son Nhat airport)

Friday, March 28, 2025

Đàn ông & Đàn bà: Ai cũng có quyền sai

 Đàn ông và phụ nữ nghĩ gì lên giường với nhau? Khi nói về chuyện tình dục giữa đàn ông và phụ nữ, lập tức có hàng loạt bình luận nhảy vào như vừa chạm đúng dây thần kinh nhạy cảm của xã hội.

Nào là: “Phụ nữ giờ cũng chẳng khác gì đàn ông, thích là lên giường, tình một đêm, đổi tình lấy tiền.” Thậm chí có người còn mỉa mai: “Không có phụ nữ như thế thì đàn ông ngủ với ai?”

Tôi không phản bác những hiện tượng đó. Bởi rõ ràng, xã hội nào cũng có người này người kia. Có người chọn sống bản năng. Có người chọn sống lý trí. Có người yêu ai là hết mình. Có người yêu ai cũng để sẵn đường lui.

Và phụ nữ cũng có người dại dột, có người khôn ngoan, có người bán thân đổi lợi, có người giữ mình đến cùng. Nhưng không vì một vài người sống buông thả mà quy chụp cả giới phụ nữ đang “thả trôi đạo đức”.

Cũng như đàn ông, không thể vì vài kẻ trăng hoa mà bảo đàn ông sinh ra là để phản bội.

Cái quan trọng nhất không phải là ai làm gì, mà là ai đủ tỉnh táo để chịu trách nhiệm với lựa chọn của chính mình.

Phụ nữ hôm nay có thể yêu, có thể ngủ, có thể trao thân. Đó là quyền. Nhưng quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Và trách nhiệm ở đây không phải là bắt người ta cưới, hay níu kéo bằng lý do: “Em đã trao tất cả cho anh rồi, anh phải chịu trách nhiệm với em.”

Câu nói ấy nghe thì có vẻ đúng, nhưng thật ra lại là chiếc còng vô hình, không chỉ để trói người đàn ông, mà còn để trói luôn chính bản thân mình vào một mối quan hệ vốn đã rạn. Không ai có thể giữ ai chỉ bằng tình dục. Không ai có thể gài ai chỉ bằng hai chữ “trao thân”. Và càng không ai nợ ai chỉ vì cả hai từng tình nguyện cởi bỏ với nhau.

Phụ nữ cần tỉnh táo để hiểu rằng: mình là người duy nhất có trách nhiệm với cuộc đời mình. Không phải đàn ông, không phải xã hội, càng không phải một đêm ân ái đẹp trời nào đó. Nếu lỡ chọn nhầm người, thì sửa. Nếu lỡ ngủ với kẻ tệ, thì rút. Không cần rơi vào vai nạn nhân. Cũng không cần gồng lên làm thánh nữ.

Ngẩng đầu lên, chọn lại, thế là xong. Không cần đóng khung phụ nữ trong hai chữ “đáng thương”. Càng không cần núp sau khái niệm “trao thân” để đòi một mối quan hệ mà bản chất vốn đã sai từ đầu.

Ai cũng có quyền sai. Nhưng sai mà biết đứng lên, không than vãn, không dằn vặt, không bám víu, thì mới là bản lĩnh.

Đừng phán xét đàn ông. Cũng đừng thần thánh hóa phụ nữ. Đàn nào cũng có người tốt, người tệ. Việc của ta, là chọn đúng người, và nếu chọn sai, thì chọn lại.

Thế nhé, yêu !

Bui Phuong Anh

Thursday, March 27, 2025

Kiếm tiền và sử dụng đồng tiền sau 30 tuổi

 Tính ra thì thời gian vàng để kiếm tiền của mỗi người chẳng qua cũng chỉ có 20,30 năm. Ở thời kì đỉnh cao này, kiếm nhiều, tiêu cũng nhiều, bạn đã từng nghĩ bạn dựa vào cái gì để đạt được tự do tài chính sau 30 tuổi, rồi tiền chăm sóc vợ con, phụng dưỡng cha mẹ và dưỡng lão cho chính mình?

Làm người phải có năng lực kiếm tiền, cũng phải có ý thức tiết kiệm tiền, càng phải có thủ thuật quản lý và lên kế hoạch tài chính cá nhân.

Ở độ tuổi đẹp nhất, kiếm tiền là để phục vụ bản thân, tiêu tiền là để xứng đáng với chính mình.

Nếu tiền kiếm ra là để nâng cao chất lượng cuộc sống, việc nên tiêu tiền thì đừng lơ là.

Biết kiếm tiền là bản lĩnh, tiền sinh ra tiền mới là bảo hiểm cao cấp nhất, tiền cần kiếm, cũng cần tiết kiệm, tiết kiệm lại rồi cất ở chỗ nên cất, đợi nó mang tới cho bạn sự bất ngờ.

Làm người phải có năng lực kiếm tiền, cũng phải có ý thức tiết kiệm tiền, càng phải có thủ thuật quản lý và lên kế hoạch tài chính cá nhân.

Đó là những điều tôi nhận ra sau nhiều năm vật lộn kiếm tiền, không ngại bôn ba khó nhọc, thắt chặt chi tiêu vì mục đích có được một khoản tích cóp để sau 30 tuổi không bị hoang mang, bối rối về tương lai bất định. Khoản tiết kiệm 1,2 tỷ trước thềm sinh nhật lần thứ 28 của mình được coi là một thành tựu nho nhỏ đáng để bản thân hãnh diện, tự hào - dù đối với nhiều người con số ấy vẫn là quá khiêm tốn Nhưng, dù vậy tôi vẫn muốn chia sẻ một chút bí quyết tiết kiệm của mình, biết đâu sẽ hữu ích cho ai đó đọc được:

1. Không nên tiêu hết 10 đồng khi làm ra được 10 đồng

Bạn nên chia thu nhập bản thân làm nhiều phần tùy theo nhu cầu của bạn:

- Một phần cho chi tiêu căn bản như ăn uống

- Một phần để mua sắm các vật dụng cần thiết

- Một phần dùng tiết kiệm cho những mục tiêu trong tương lai như mua nhà hay đi du lịch

- Một phần để dành cho những rủi ro biến cố về sức khỏe.

2. Không nên chi tiêu một cách sĩ diện hão

Người giàu hẳn có cách chi tiêu của người giàu. Người kém thu nhập hơn ắt cũng sẽ có những cách chi tiêu riêng. "Liệu cơm gắp mắm", không nên chi tiêu quá đà chỉ để chứng tỏ một điều gì đó cho thiên hạ thấy; vì có thể sau khi chi tiêu quá đà, bạn sẽ lâm vào cảnh nợ nần, túng quẫn, stress triền miên…

3. Lên kế hoạch kỹ trước khi thực hiện một điều gì đó

Việc lên kế hoạch giúp ta phần nào lường trước để tránh khỏi các rủi ro trong tương lai. Lên kế hoạch cũng cho ta biết được việc thu nhập nên chia ra thành bao nhiêu phần và mỗi phần cần bao nhiêu tiền. Bạn càng lên kế hoạch kỹ bao nhiêu, rủi ro mất tiền oan hoặc chi tiêu không hợp lý càng giảm thiểu bấy nhiêu.

4. Phải biết nói không với những lời chào mời ngon ngọt

Các chuyên gia marketing rất biết cách móc hầu bao khách hàng bằng nhiều hình thức mời chào sản phẩm hấp dẫn. Rất nhiều món hàng nhìn chỉ khác hình thức và kiểu dáng dù công dụng của nó không khác là bao so với cái bạn đã mua trước đó và đang sử dụng. Nếu ở nhà bạn đã có món đồ đó, hãy cân nhắc lý do tại sao phải mua một món đồ mới tương tự công năng.

5. Biến các công cụ trong nhà thành những vật dụng đa năng

Chỉ một chút khéo tay, bạn có thể sáng tạo ra rất nhiều món đồ ý nghĩa. Ví dụ: thay vì mua tranh ở cửa hàng tranh, bạn có thể chọn một bức hình đẹp trên internet và in ra đóng khung và treo trên tường nhà. Thay vì mua một hộp đựng các cây cọ trang điểm, hãy sử dụng một chiếc ly thủy tinh hoặc ly gốm bạn có sẵn trong nhà thay thế.

6. Giàu cũng phải biết chi tiêu hợp lý

Khi chúng ta may mắn có được thu nhập tốt, chúng ta cũng không nên tiêu xài xả láng một cách hoang phí để bù đắp cho những thiếu hụt trong quá khứ nghèo khổ! Có rất nhiều mục tiêu trong cuộc sống, nếu không phải vì bản thân bạn thì sẽ là vì con cháu của bạn.

Nếu muốn đầu tư cho con cháu mình được đi du học nước ngoài cũng sẽ tốn khá nhiều tiền bạc và thời gian. Với lại, không ai biết rủi ro bạn sẽ gặp phải về thu nhập trong tương lai. Chắc gì công việc của bạn luôn luôn thuận lợi và không bao giờ gặp phải khó khăn?

7. Tiết kiệm không đồng nghĩa với dè sẻn và keo kiệt

Những gì cần mua bạn vẫn phải mua, không nên cắt giảm thái quá một cách keo kiệt. Khi lâu ngày đến thăm người lớn quan trọng, ta nên mua một chút quà nhỏ thay vì đi tay không. Khi ốm đau, ta không nên tự chịu đựng thay vì phải đi gặp bác sĩ hoặc mua thuốc uống. Đường đi làm xa ta cố gắng mua cái xe thay vì đi bộ hoặc nhờ vả xe cộ của người khác nhiều lần một cách thản nhiên. Cũng không nên vì tiết kiệm quá mà nhịn ăn nhịn uống. Tiền thuốc men và những loại tiền khắc phục hiệu quả sau đó tôi nghĩ nó còn tốn hơn gấp bội lần. Hãy phân biệt rõ những gì cần tiêu, nên tiêu và không nên tiêu.

Tiền bạc không phải tự nhiên trên trời rớt xuống. Chúng ta cũng không nên thoải mái tiêu tiền của kẻ khác. Tiền của người khác cũng là mồ hôi nước mắt. Nếu họ cho ta, ắt họ cũng muốn gì đó ở ta. Trên đời này không ai cho không ai cái gì, thế nên hãy biết cách kiếm tiền, tiết kiệm tiền, đầu tư tiền bạc một cách hơp lý và khôn ngoan.

Xuất phát điểm cực khiêm tốn, nhưng chàng trai này vẫn sở hữu hàng triệu đô nhờ bí quyết: Khiến bản thân trở nên nổi bật.

Đắc Nhân Tâm

Wednesday, March 26, 2025

MỘT NỀN GIÁO DỤC "MẤT DẠY" ĐẦY HẬN THÙ

Lâu lâu ra Hà Nội, anh em hay gặp nhau uống bia hơi, và nói đủ thứ chuyện trên đời. 

Lần này cũng vậy, 

chúng tôi đang ngồi với nhau, 

thì có thêm một vị, 

là bạn của một người trong nhóm, 

đến sau. 

Vị này được giới thiệu tên C. là Giáo sư, Tiến sĩ, cả hai vợ chồng đều học ở Nga về.

Sau cái màn giới thiệu, chào hỏi nhau, biết tôi là người miền Nam ra, 

vị GS này lên tiếng: 

“Tôi thấy chế độ Việt Nam cộng hòa của thằng Diệm ...". 

Nghe đến đây, 

tôi lớn tiếng ngắt lời vị GS này ngay (nguyên văn):

- Tôi xin lỗi vì các anh lớn tuổi hơn tôi, nhưng tôi nói thẳng nhé, 

anh (vị GS) là một người mất dạy. 

Bởi vì: 

Thứ nhất, 

ông Diệm là một người của lịch sử; 

Thứ hai, 

Ông đã từng đại diện cho một chính thể được thế giới công nhận; 

Thứ ba, 

dù sao Ông ta cũng lớn tuổi hơn anh, đáng bậc cha chú và đã mất. 

Vậy mà anh gọi ông Diệm bằng "thằng", thì đó là một sự xúc phạm, 

không những anh xúc phạm đến ông Diệm, mà anh còn xúc phạm đến những người miền Nam thời VNCH, 

trong đó có tôi.

Nghe tôi lớn tiếng, 

các anh trong bàn nhậu can ngăn, 

vị GS thừa nhận mình sai và chính thức xin lỗi tôi. 

Sau đó, các anh (đều trên 70 tuổi), 

mới nói chuyện về sự giáo dục của miền Bắc thời ấy: 

- Không riêng gì ông Diệm, ông Thiệu mà cả Tổng thống Mỹ, người ta đều dạy cho học sinh phải gọi bằng "thằng". 

Đến bây giờ, đôi khi nói chuyện với nhau, theo thói quen, 

vẫn gọi là "thằng Diệm"; 

Chứ trong thâm tâm, 

thì các anh ấy, rất kính trọng ông Diệm.

Thì ra, các anh cũng chỉ là nạn nhân, 

các anh không "mất dạy", 

mà do đã từng được đào tạo bởi cái nền giáo dục "mất dạy"!

(Nhân vật "tôi", là ông Đỗ Thành Nhân, tác giả câu chuyện này. Ông Nhân người trẻ nhất, ngồi vị trí thứ hai, tính theo chiều kim đồng hồ, trong bức ảnh đăng kèm).

NGƯỜI SÀI GÒN XƯA VÀ NAY

Người Sài gòn ngày xưa và nay...

Tôi không có ý đả kích ai, cái gì, ở đâu, khi nào, tại sao?

Nhưng sự thật là người Sài Gòn tiềm ẩn sự nho nhã có truyền thống từ rất lâu...

Trong ký ức tuổi thơ, 

tôi thấy 

đàn ông ra đường mặc áo sơ mi bỏ vào quần, phụ nữ mặc áo dài.

Phụ nữ ngồi phía sau xe gắn máy chỉ ngồi một bên, hai đùi khép kín.

Trong công sở họ nói chuyện với nhau thường mở đầu:

"Thưa ông", "Thưa bà".

Một lần ba tôi lái chiếc Honda SS 72 mới mua chở má và anh em tôi đi chợ Thủ Đức ăn chiều.

Khi vừa ra khỏi nội thành, 

một toán Cảnh sát đứng ra chặn đường. 

Họ nghiêm khắc nói:

-Thưa ông, thưa bà. Mong ông bà vui lòng không đi vào vùng mất an ninh.

Mẹ tôi trả lời:

-Thưa ông Cảnh sát. Chúng tôi chỉ muốn đưa bọn trẻ đi ăn chiều ở ngoại thành và xong ngắm cảnh rồi về.

Ông Cảnh sát nói:

-Vậy thì chúc ông bà và các cháu ăn ngon miệng. Nhớ, trở về nội thành trước khi trời sụp tối.

Nếu ông bà về trễ, vì trách nhiệm, 

buộc lòng tôi phải thực hiện những biện pháp nghiêm khắc. 

Mong ông bà hiểu cho.

Khi đi khỏi được một đoạn, 

má tôi dạy:

-Trước khi xưng hô, hãy chú ý đến ngón tay đeo nhẫn.

Nếu đàn ông có ngón tay đeo nhẫn thì gọi là ông, đàn bà gọi là bà.

Nếu không có ngón tay đeo nhẫn thì gọi là anh, là cô...!

Trẻ con thì gọi là các em...

Ngày trước người Sài Gòn xếp hàng ở tất cả những nơi công cộng như: 

Rạp chiếu bóng, rạp hát, nhà hàng có bán vé, Đại sứ quán các nước

 (chỉ trừ các bến xe).

Chỉ có trẻ con mới đánh giày. 

Và việc đánh giày được mặc định là không thu tiền công mà chỉ có tiền "boa". 

Trẻ đánh giày thường tập trung ở cửa các quán ăn, nhà hàng chờ thực khách. 

Thực khách ngồi vào bàn, 

trẻ đánh giày kê chân thực khách lên thùng đồ nghề rồi cẩn thận chăm sóc đôi giày.

Xong việc, trẻ ngồi chờ. 

Khách ăn xong, tự cho tiền đánh giày. Khách không cho, trẻ đánh giày cũng không đòi. 

Hiếm khi khách không cho tiền. 

Lúc đó, giá 1 tô hủ tiếu Nam Vang là 20 đồng. 

Tiền "boa" đánh giày từ 1 đến 5 đồng.

Một lần, tôi được ba đưa đến Câu lạc bộ Làng Báo Chí (Thủ Đức) ăn cơm tự chọn (giống như buffet). 

Ba tôi căn dặn:

- Mỗi lần ăn chỉ lấy 3 muỗng cơm. 

Thức ăn thì chỉ lấy 3 món. 

Mỗi món không quá 3 miếng. 

Ăn hết, lấy nữa, chứ không được lấy nhiều, rồi ăn thừa, bỏ mắc tội. 

Nhìn xung quanh, 

tôi thấy ai cũng làm như vậy.

Bây giờ, người Sài Gòn cũ vẫn như thế, không thay đổi. 

Người Miền Nam cũ vẫn như thế, 

không thay đổi mấy. 

•Sài gòn chiện nhỏ...

Sài Gòn là một mảnh đất lạ kỳ. 

Nó kỳ lạ đến nỗi người ta luôn nghĩ về Sài Gòn mà lại chẳng biết viết gì về nó. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta luôn nhớ về nó khi đang ở trong lòng nó.

Những ai đã từng sống ở Sài Gòn chắc cũng từng quen thuộc với câu cửa miệng "chiện nhỏ" 

(phát âm đúng theo dzọng Sài Gòn là "chiện" chứ ko phải là "chuyện")

Một showroom sang trọng của một hãng xe hơi nổi tiếng mà giá của một chiếc xe nằm ngoài khả năng đếm của nhiều người, vào một buổi trưa trời nắng gắt bên ngoài nhưng bên trong vách kính thì mát lạnh. 

Anh nhân viên bán hàng mặc đồ vest với cà vạt và giày da bóng lộn đang ngồi xem tivi.

Có một cụ ông đi bộ ngoài đường mở cửa vào showroom. 

Trông ông có vẻ không được khá giả lắm, tuy cũng vận áo sơ mi ngắn tay cũ và một chiếc quần khaki ngả màu. 

Ông cụ bước vào, đảo mắt nhìn một lượt rồi chắp tay sau lưng đi đến những chiếc xe trưng bày và bắt đầu xem xét. 

Anh nhân viên bán hàng bật dậy đi theo cụ, anh đi nhẹ nhàng và tỏ vẻ lịch sự. 

Anh gọi cụ là ngoại. 

Ngoại ơi, ngoại à. 

Mỗi lần cụ dừng lại ở một chi tiết anh lại đề nghị được cho cụ xem rõ hơn, 

anh mở cửa trước, cửa sau, mở nắp ca-pô để cho cụ xem. 

Khi cụ tỏ ý thắc mắc thì anh lại nhẹ nhàng giải thích với cụ, 

cụ già cứ gật gù lắng nghe nhưng có vẻ không hiểu mấy.

Đi chán cũng mỏi, 

anh bán hàng mời cụ già lại chỗ sofa có cái bàn kiếng sạch bóng và mời cụ dùng café, loại café đá pha sẵn thôi. 

Mãi sau cụ già nói với anh: 

“qua thấy chỗ bán xe hơi này sang trọng quá, lại có máy lạnh nên qua vô xem chơi, chứ xe này cả dòng họ qua gom tiền lại cũng mua không nổi”.

Anh nhân viên vẫn rất lịch sự: 

“dạ con biết, sẵn ngoại vô chơi thì con giới thiệu luôn để ngoại coi xe, 

đâu phải ai vô coi xe cũng mua đâu ngoại”.

Anh cười, coi bộ hiền khô.

Sài Gòn trời nắng gắt, 

đi ngoài đường hay thấy mấy thùng ghi “trà đá miễn phí”, ai muốn uống thì uống, dân xe ôm, xích lô là khoái dữ lắm, ghé uống ừng ực rồi cứ vậy đi, 

không cần phải cảm ơn...

Một lần ông xe ôm chở tôi xin phép tấp vô lê uống ly trà đá, tôi mới biết là có trà đá miễn phí. 

Đó là thùng trà đá miễn phí tôi thấy đầu tiên, nó ở gần bệnh viện 115, 

mặc dù nó không có bảng ghi 

“miễn phí”, 

chỉ thấy một thùng trà đá để ngoài đường, ai qua lại nếu biết cứ tự động rót mà uống. 

Uống hết có người ra châm trà, 

châm nước, bỏ đá vô.

Tôi hỏi ông xe ôm, 

“trà đá miễn phí kiểu vầy có nhiều không chú”.

Ổng nói:

“cũng nhiều, tùy mình biết chỗ mà ghé uống, trời nắng vầy có ly trà đã cũng đã lắm chú. Tui không phải nghèo đến mức cần phải uống trà đá miễn phí, 

tui uống bị thấy khoái vậy thôi...”

"Bây giờ cầm tờ báo lên là rầu, 

hết muốn coi báo”

Câu này của một đại gia Sài Gòn. 

Đại gia này có lẽ đã về hưu, 

con cái đã thành đạt lấy vợ lấy chồng ở riêng hết. 

Đại gia này thường hay ngồi ở quán café cóc của bà già ở mẩu chuyện số 3. 

Sáng nào cũng có mặt, 

dù nắng hay mưa.

Sáng nào đại gia cũng mua báo, 

chắc chắn là có Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Người Lao Động, Công An, Pháp Luật… 

thỉnh thoảng mua tờ tạp chí hoặc nguyệt san. 

Đại gia chỉ mua báo của hai người, 

một con bé và một thằng bé quen, 

bữa đứa này bữa sau đứa kia. 

Hai đứa trẻ bán báo không bao giờ cạnh tranh nhau quyết liệt hoặc tỏ ra giành mối, chúng vui vẻ cùng phục vụ một vị khách hàng. 

Đại gia mua rất nhiều nhật báo nhưng lúc ra về chỉ đi tay không.

Sau này, khi có dịp ngồi ở quán café cóc đó suốt một buổi sáng tôi mới biết. 

Nếu hôm đó đại gia mua báo của thằng bé, sau khi đọc xong ông sẽ gấp tờ báo lại như cũ và đem cho con bé đi bán tiếp và ngược lại, nếu mua của con bé thì ông sẽ đem cho thằng bé để nó đi bán cho người khác, 

tiền thì ông vẫn trả đủ.

"Cho nhiêu cũng được” 

– Câu này ai ở Sài Gòn chắc là biết, 

chắc thỉnh thoảng có nghe, 

nhất là khi đi taxi, xe ôm, xích lô… 

nếu là khách đi quen rồi hoặc quãng đường gần quá khó trả giá thì bác tài sẽ nói vậy: 

“chú (cô) cho nhiêu cũng được”.

Nói vậy chứ ai đành lòng cho ít, 

ví như đúng ra bảy ngàn thì khách sẽ đưa mười ngàn cho chẵn tiền.

Đó cũng không hẳn vì ít tiền quá mà nói vậy, cũng có khi nhiều thứ giá trị hơn người bán cũng nói: 

cho nhiêu cũng được. 

ví dụ như chuyện có cô giáo nọ dạy văn ở một trường cấp hai, 

cô nổi tiếng là thương học trò như con. Mỗi buổi sáng cô hay đi chợ ở gần nhà để tiện việc cơm nước. 

Trong chợ có rất nhiều người biết cô là cô giáo, và họ thường gọi luôn là 

“cô giáo”. 

Nhiều khi cô giáo cũng khó xử với các bà, các chị trong chợ, họ cứ bỏ vô giỏ cô khi thì con cá, khi thì bó rau, khi thì ký thịt… 

khi cô đòi trả tiền thì họ không chịu lấy hoặc nói: 

“cô giáo cho nhiêu cũng được...”

Đỗ Thành Nhân

(Tôi xin lỗi vì từ "mất dạy" nếu có ai đó cũng cảm thấy bị xúc phạm)

Tuesday, March 25, 2025

Những nhân vật đặc biệt ở thế kỷ 20

 Bài viết “Hiểu về Rudolf Steiner, người khai sinh ra nông nghiệp sinh học” của Aleks Zecevic kể lại hành trình của một trong những nhân vật đặc biệt nhất của thế kỷ 20 — Rudolf Steiner — và ảnh hưởng sâu rộng của ông đến triết học, giáo dục, y học, nghệ thuật và đặc biệt là nông nghiệp.

Rudolf Steiner - 1905

Năm nay, tổ chức Demeter – đơn vị chứng nhận hàng đầu thế giới về canh tác sinh học – kỷ niệm 100 năm ngày ra đời của nông nghiệp sinh học. Ít ai biết rằng, nền tảng của triết lý này bắt nguồn từ chính Rudolf Steiner, một triết gia người Áo với tầm nhìn vượt thời đại. Ông sinh năm 1861 tại Đế quốc Áo-Hung, nay thuộc Croatia. Với trí tuệ uyên bác, Steiner nghiên cứu từ khoa học tự nhiên, toán học đến triết học. Nhưng chính khi ông tìm thấy cảm hứng từ Goethe – nhà văn và nhà khoa học vĩ đại của Đức – Steiner mới thực sự bước vào một con đường khác: kết hợp giữa thế giới vật chất và thế giới tinh thần.

Steiner sáng lập triết lý “Anthroposophy” – có nghĩa là “trí tuệ của con người”. Theo ông, vũ trụ và con người đều có bản chất tâm linh, và sự hiểu biết sâu sắc về thế giới chỉ đến khi ta kết hợp trí tuệ với cảm nhận tinh thần. Triết lý này không chỉ ảnh hưởng đến nông nghiệp, mà còn đặt nền móng cho mô hình giáo dục Waldorf, y học Anthroposophic và cả những lý thuyết về nghệ thuật.

Tòa nhà Goetheanum thứ hai, được xây dựng tại Dornach, Thụy Sĩ, với mục đích là nơi đặt các không gian sân khấu quan trọng cũng như là "trường khoa học tâm linh"

Eduard Tscheppe, chủ sở hữu nhà máy rượu Gut Oggau tại Burgenland (Áo), nhận xét rằng ngày xưa con người quan sát thế giới bằng năng lượng và cảm xúc, còn nay chỉ dựa vào những gì có thể nhìn thấy. Điều này phản ánh sự mất kết nối giữa con người và thiên nhiên – điều mà Steiner đã nhìn thấy cách đây một thế kỷ.

Năm 1924, khi các nông dân lo lắng trước việc hóa chất được sử dụng ngày càng nhiều, Steiner đã tổ chức 8 buổi giảng về cách canh tác thuận theo tự nhiên, không dùng phân bón nhân tạo. Từ đó, hệ thống canh tác sinh học ra đời, với những phương pháp nổi tiếng như luân canh cây trồng, sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm từ thảo mộc và thậm chí chôn sừng bò chứa silica hoặc phân để kích hoạt năng lượng đất.

Werner Michlits, người sở hữu trang trại Meinklang – một trong những cơ sở sinh học lớn nhất ở Áo – chia sẻ rằng ông yêu triết lý của Steiner vì nó đặt con người làm trung tâm, thay vì coi con người như một phần phụ trong guồng máy vật chất.

Áo ngày nay là một trong những quốc gia dẫn đầu về rượu vang hữu cơ và sinh học. Hơn 3% diện tích vườn nho ở Áo đã được chứng nhận sinh học, và 22% là hữu cơ (trong đó 15% theo phương pháp sinh học). Những tổ chức như Respekt-Biodyn cũng góp phần khẳng định vị thế tiên phong của quốc gia này trong nông nghiệp bền vững.

Một ví dụ nổi bật là nhà máy rượu Nikolaihof ở vùng Wachau, bắt đầu chuyển sang canh tác sinh học từ năm 1971. Christine Saahs, người đồng sở hữu, kể rằng bà nhận được một cuốn lịch sinh học của Maria Thun như món quà cưới. Từ đó, bà bắt đầu tìm hiểu và nhận ra rằng tất cả những gì Steiner nói đều đúng, và đây chính là cách duy nhất để nuôi sống nhân loại bằng thực phẩm lành mạnh.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với Steiner. Ông bị chỉ trích vì không có bằng chứng khoa học cụ thể, và bị coi là “nhà tiên tri tâm linh” chứ không phải nhà khoa học. Nhưng những người thực hành như Eduard Tscheppe lại cho rằng chính Steiner luôn khuyến khích mọi người thử nghiệm và điều chỉnh phương pháp phù hợp với môi trường của chính họ.

Bất chấp những tranh cãi, ảnh hưởng của Steiner vẫn lan tỏa sâu rộng. Và sau 100 năm, nông nghiệp sinh học – kết tinh từ tinh thần, tri thức và sự tôn trọng thiên nhiên – vẫn chứng minh rằng nó không chỉ là triết lý, mà còn là một cách sống.

Pane e Vino - 3 Nguyễn Khắc Cần

Monday, March 24, 2025

CÂU CHUYỆN KHÔN NGOAN

 

Thủ tướng Phạm Minh Chính có cuộc chuyện trò thân mật với nguyên phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình, cháu ngoại nhà cách tân vĩ đại Phan Châu Trinh. Bà Bình ở tuổi gần 100, nhưng vẫn rất tinh tế, uyên thâm và đau đáu sự thay đổi thời cuộc. Bà từng rất nổi tiếng trong giới trí thức phản biện khi hỏi nhà văn Nguyên Ngọc câu hỏi đau đớn nhất đối với cuộc đời làm cách mạng của bà: 

“Chúng ta sai từ lúc nào? “

Gã xin phép không dẫn lại câu trả lời của nhà văn Nguyên Ngọc, câu trả lời mà bà Bình đã phải mất ngủ suốt đêm để hôm sau thú thật với nhà văn Nguyên Ngọc, đó là câu trả lời đúng theo bà.

Gã có cách nhìn khác với cả bà Bình và nhà văn Nguyên Ngọc khi phạm trù “chúng ta”không chỉ là các đảng viên cộng sản như bà Bình và nhà văn Nguyên Ngọc mà là cả Dân tộc VN, và thời gian không chỉ là đương đại mà kéo dài nhiều thế kỉ.

Cụ Phan Châu Trinh là người trả lời đúng nhất câu hỏi “chúng ta sai lầm từ lúc nào?”. Trong các diễn thuyết của cụ năm 1925 đúng 100 năm trước, cụ đã phê phán tư tưởng “Trung quân ái quốc”của Nho giáo được rước về đất nước ta thời Lý, dẫn đến giới trí thức tinh hoa đã phải cúi đầu trước lưỡi gươm trung quân, tức “trung thành với vua là yêu nước”, không còn tiếng nói phản biện nữa. 

Và theo cụ Phan Châu Trinh, cách trị quốc trên là sự “không khôn ngoan” nếu không muốn nói là ngu dốt bởi điều đó đồng nghĩa với “hiền tài không còn là nguyên khí quốc gia”nữa. 

Gã đồng tình với cụ Phan Châu Trinh, nguyên nhân bắt đầu từ đó, và đó mới là sai lầm lớn nhất của Đất nước mà hậu hoạ vẫn còn đến hôm nay.

2.

Trở lại cuộc trao đổi giữa thủ tướng Phạm Minh Chính và bà Nguyễn Thị Bình.

Phạm Minh Chính:

Tình hình diễn biến nhanh và phức tạp lắm.

Nguyễn Thị Bình:

Mình phải hết sức khôn ngoan. 

Phạm Minh Chính:

Vâng. Phải khôn khéo phải mềm dẻo nhưng mình phải có thực lực. Cuối cùng thì ta vẫn phải mạnh. Có thực lực mới nói được.

Nguyễn Thị Bình:

Mong rằng đồng chí Tô Lâm và đồng chí Chính cũng sẽ khôn ngoan.

Phạm Minh Chính:

Cô mạnh khoẻ, có gì góp ý cho chúng con để chúng con xứng đáng với các cô, các chú, các bác.

3.

 Không khó để hiểu vấn đề về “tình hình”trong cuộc trao đổi của bà Bình, một nhà ngoại giao nổi tiếng thế giới và ông Chính, là tình hình thế giới. Và tình hình ấy phức tạp, diễn biến nhanh không thể không có ám chỉ đến quan hệ của VN với thế lực láng giềng.

“Khôn ngoan”là lời khuyên rất đúng của bà Bình gửi đến TBT Tô Lâm và TT Phạm Minh Chính về chính sách đối ngoại. Lời đáp của ông Chính, “trước hết VN phải có thực lực,phải mạnh” là nhận định rất đúng đối với thời cuộc.

Nhưng làm thế nào để có “thực lực mạnh?”. Câu trả lời duy nhất đúng vẫn là tư tưởng của cụ Phan Châu Trinh: Dân khí.

Dân khí chỉ có được khi sức Dân, trí tuệ Dân được giải phóng trên mục tiêu chung “Dân tộc hoà hợp hùng cường”, không bị bất cứ vòng kim cô kìm hãm nào, để: Hiền tài thực sự là Nguyên khí QG. 

Đó mới chính là sự khôn ngoan nhất trong chính sách đối ngoại, khi đối ngoại chỉ là bề nổi của tảng băng chìm đối nội.

Lưu Trọng Văn

Sunday, March 23, 2025

Câu chuyện âm nhạc

 Nhiều người có thể xem âm nhạc là một hình thức nghệ thuật ít quan trọng vì tính trừu tượng của nó và khả năng tắt đi bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, thực tế là chúng ta luôn tiếp xúc với âm nhạc mỗi ngày mà không nhận ra. Khi ra ngoài, dù ở cửa hàng, nhà hàng, trung tâm mua sắm, taxi, trên phố hay khi chờ điện thoại, âm nhạc luôn hiện diện xung quanh chúng ta. Để đối phó với điều này, việc đầu tiên là nhận thức về nó, và sau đó là nuôi dưỡng và làm phong phú "máy thu âm nhạc" trong não bộ bằng cách chủ động lắng nghe những tác phẩm âm nhạc tuyệt vời. Mỗi người đều có thể nỗ lực tạo ra không gian âm nhạc tích cực cho chính mình. Chúng ta là những gì chúng ta tiếp nhận, và âm nhạc chính là một phần quan trọng trong đó.

Pane e Vino - 3 Nguyễn Khắc Cần

Saturday, March 22, 2025

Những giá trị mang lại cảm xúc từ cuộc sống

 

Bí quyết hạnh phúc nhất thế giới của người Phần Lan

 Phần Lan đứng đầu Báo cáo Hạnh phúc Thế giới 8 năm liên tiếp nhờ phúc lợi y tế chất lượng cao, người dân mãn nguyện với cuộc sống lành mạnh và sức khỏe tinh thần tốt.

2025 là năm thứ 8 liên tiếp Phần Lan đứng đầu Báo cáo Hạnh phúc Thế giới, trước Đan Mạch, Iceland, Na Uy và Thụy Điển. Các quốc gia Bắc Âu thống trị báo cáo này không có gì đáng ngạc nhiên, theo Ilana Ron Levey, giám đốc điều hành Gallup. Các nước này đều ổn định về kinh tế, chính trị và chăm lo tốt cho người dân.

"Phần Lan là một trường hợp đặc biệt. Tôi nghĩ cả thế giới có thể tìm hiểu về yếu tố làm nên sự hạnh phúc của họ", bà Levey nói. Bà cho rằng "niềm tin vào người khác", sự lạc quan về tương lai, niềm tin vào các tổ chức chính phủ, sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình là những lý do giúp người Phần Lan hạnh phúc hơn phần còn lại của thế giới.

Báo cáo Hạnh phúc Thế giới xếp hạng các quốc gia dựa trên điểm tự chấm của người dân trên thang từ 0 đến 10 trong giai đoạn 2022-2024 và câu hỏi thang điểm Cantril trong Khảo sát Thế giới Gallup.

Ngoài thang điểm Cantril, Trung tâm Nghiên cứu Hạnh phúc tại Đại học Oxford, nơi xuất bản báo cáo, còn xem xét 6 biến số: GDP bình quân đầu người, hỗ trợ xã hội, số năm sống khỏe, quyền tự do, sự hào phóng giữa người dân và tình trạng tham nhũng.

Phần Lan được đánh giá là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới nhờ hệ thống y tế chất lượng cao, đảm bảo sức khỏe toàn dân. Nước này có hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn dân miễn phí hoặc chi phí thấp, giúp mọi người tiếp cận dịch vụ y tế mà không lo gánh nặng tài chính. Chất lượng dịch vụ y tế ở Phần Lan thuộc hàng đầu thế giới, với đội ngũ bác sĩ, y tá được đào tạo bài bản và trang thiết bị hiện đại. Chính phủ đặc biệt chú trọng đến sức khỏe tinh thần, cung cấp các chương trình hỗ trợ tâm lý miễn phí và giảm thiểu kỳ thị về sức khỏe tâm thần.

Lối sống lành mạnh với môi trường trong lành, không khí sạch và thói quen vận động thường xuyên giúp người dân có sức khỏe thể chất tốt. Chế độ phúc lợi toàn diện cũng đóng vai trò quan trọng, với các chính sách nghỉ thai sản, hỗ trợ gia đình và cân bằng công việc – cuộc sống. Hệ thống giáo dục sức khỏe phát triển giúp người dân nâng cao nhận thức về phòng bệnh hơn chữa bệnh. Thực phẩm an toàn, chất lượng cao, cùng thói quen ăn uống lành mạnh cũng góp phần nâng cao tuổi thọ. Ngoài ra, sự tin tưởng vào chính phủ và hệ thống y tế giúp giảm căng thẳng, tạo tâm lý ổn định cho người dân.

Nhiều khảo sát cho thấy ngay cả khi gặp tình huống bất lợi, người dân Phần Lan vẫn hài lòng với cuộc sống vì vô số lý do. Các chuyên gia sức khỏe tâm thần nhận định, nước này có hệ thống hỗ trợ và an sinh xã hội giúp giải tỏa căng thẳng cho người dân. Giáo dục phần lớn miễn phí, thời gian nghỉ làm nhiều, bảo hiểm y tế được đảm bảo.

Người Phần Lan ít khi che giấu cảm xúc của mình. Tại nhiều quốc gia, trước câu hỏi "Bạn khỏe không", mọi người thường đáp "Tôi ổn" hoặc "Tôi khỏe" và không muốn giải thích quá chi tiết về những khó khăn trong cuộc sống. Tuy nhiên, người Phần Lan không có thói quen này. Việc bày tỏ về các vấn đề hoặc điều bất ổn được chấp nhận một cách tự nhiên, theo Meri Larivaara, giám đốc các vấn đề chiến lược tại Trung tâm Sức khỏe Tâm thần MIELI Mental Health Finland.

Nhiều nghiên cứu cho thấy việc kìm nén cảm xúc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Thói quen này khiến nhiều người cảm thấy choáng ngợp, bị hiểu lầm, thậm chí bế tắc. Một số nghiên cứu cho rằng kìm ném cảm xúc cũng khiến mọi người mất kết nối xã hội, tăng tỷ lệ tử vong sớm.

Người Phần Lan ưu tiên cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Dù làm việc chăm chỉ, người lao động nước này phân bố thời gian hợp lý. Họ biết cách thư giãn trong cuộc sống hàng ngày, tìm các thú vui hoặc sở thích cá nhân, Mirka Hintsanen, giáo sư tâm lý học tại Đại học Oulu, lưu ý. Hầu hết người Phần Lan không phải đi làm xa, điều này phần nào giúp họ có nhiều thời gian rảnh và trở nên hài lòng hơn với cuộc sống.

Họ có nhiều cơ hội tiếp cận với thiên nhiên. Đất nước có quy tắc Quyền của Mọi người, cho phép người dân sử dụng tùy ý mọi khu rừng, hồ, vùng ven biển. Các hoạt động cắm trại, hái quả mọng, hái nấm, bơi lội, đi bộ đường dài, cưỡi ngựa và trượt tuyết đều miễn phí ở những không gian công cộng này.

Phần Lan khuyến khích mọi người học kỹ năng mới. Người dân có ham muốn phát triển bản thân, từ điều đơn giản như thử công thức nấu ăn mới hay đến tham gia lớp học lái thuyền.

Bên cạnh đó, Phần Lan có nhiều hiệp hội, nơi mọi người có thể cùng nhau thực hiện sở thích, từ yoga đến làm gốm. Việc tham gia các hiệp hội không tốn kém, cho phép mọi người học hỏi những điều mới, từ đó tìm thấy nhiều ý nghĩa trong cuộc sống.

Khi thoát khỏi vòng lặp thói quen hàng ngày, cơ thể sẽ tiết ra các hormone và chất hóa học giúp tinh thần trở nên phấn chấn, Adrian Bejan, giáo sư kỹ thuật cơ khí tại Đại học Duke, nhận định.


Ở Phần Lan, mọi người thường cảm nhận sự mãn nguyện hơn là những khoảnh khắc hạnh phúc tột độ. "Nếu bạn định nghĩa hạnh phúc theo cảm xúc mãnh liệt, thì văn hóa Phần Lan lại không xem đó là yếu tố quyết định. Chúng tôi hiểu hạnh phúc là cảm giác hài lòng bền vững với cuộc sống và những gì mình có", Larivaara giải thích. Đó là trạng thái yên bình, giúp hạnh phúc trở nên dễ đạt được hơn so với việc luôn theo đuổi những khoảnh khắc thăng hoa.

Saari đồng ý và nhấn mạnh rằng người Phần Lan có mức độ hài lòng với cuộc sống cao. "Báo cáo Hạnh phúc Thế giới không hỏi liệu mọi người có hạnh phúc hay không, mà hỏi liệu họ có hài lòng với cuộc sống hay không", bà nói.

Thay vì tìm kiếm sự hưng phấn nhất thời, bà khuyến nghị mọi người tập trung vào những điều mang lại cảm giác mãn nguyện, như một tách cà phê thơm ngon và duy trì những cảm giác tích cực đó suốt cả ngày.

Tuy nhiên, hạnh phúc không chỉ phụ thuộc vào cá nhân mà còn chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài. Hintsanen cho rằng văn hóa phương Tây thường đề cao trách nhiệm cá nhân trong việc tìm kiếm hạnh phúc, tạo ra ảo tưởng rằng nếu làm mọi thứ đúng, bạn chắc chắn sẽ hạnh phúc.

"Điều này có phần đúng, nhưng thực tế, hạnh phúc còn bị chi phối bởi môi trường sống, hoàn cảnh xã hội và các quyết định từ hệ thống. Chúng ta cần nhớ rằng còn có những yếu tố khác ngoài chính bản thân mình", Hintsanen kết luận.

Thục Linh (Theo Huffington Post, CNBC). Bài đăng trên VnExpress

Friday, March 21, 2025

Thiên tài huyền thoại

Leonardo da Vinci: The Most Mind-Blowing Human in History!

Ever heard of someone who could paint with one hand while writing with the other? Meet Leonardo - who couldn't even read Latin but revolutionized EVERYTHING he touched!

His teacher quit painting after seeing Leonardo's angel - too perfect to compete!

Had such a big heart, he bought caged birds just to free them... while also being history's most famous anatomist!

Called out that the Sun doesn't move (sorry Galileo, Leo knew first!)

Found out how to date trees by their rings

Discovered arteriosclerosis while secretly studying anatomy in morgues

His perfectionism was so intense, he kept the Mona Lisa for 16 years and STILL thought it wasn't finished!

Designed tanks, helicopters & submarines... in the 1400s!

His last words were basically, 'Sorry, my work wasn't good enough.' Meanwhile, he'd already revolutionized... everything? 

Florence With Locals Group

Thursday, March 20, 2025

Chính trị và tâm linh hóa theo hướng đạo đức,

  Độ này tôi ít trò chuyện Facebook vì thấy người Việt, kể cả nhiều bạn bè và những người tôi vốn cho là "có nghĩa lý" bị chính trị hóa và tâm linh hóa theo hướng đạo đức nhiều quá. 

       Chính trị hóa và tâm linh hóa đã không hay lắm nhưng còn chịu được. Theo hướng đạo đức thì quả thực ghê tởm. Không phải ghê tởm kiểu gì mạnh mẽ kinh khủng, mà giống như nhớt sứa hay đờm rãi gì đó.

        Có lẽ Einstein cũng có cùng cảm giác đó khi nói về chủ nghĩa yêu nước quá khích. Chủ nghĩa yêu nước vốn hay, nhưng theo hướng đạo đức, thì đúng như Einstein nói, rất kinh tởm vì đạo đức giả*.

        Nói thế không có nghĩa là tôi bài xích chính trị và tâm linh. Nhưng dùng đạo đức để áp đặt quan điểm chính trị và tâm linh của mình cho người khác thì không thể chấp nhận. Vì vậy tôi xin lỗi một số người tôi có lý do để yêu quý là sẽ không đọc các loạt bài họ đang thả bom, có thể do sợ hãi, về việc họ bị chính trị hoặc tâm linh hóa theo hướng đạo đức.

(*): Heroism on command, senseless violence, and all the loathsome nonsense that goes by the name of patriotism - how passionately I hate them!
Albert Einstein

Nguyễn Ái Việt (DEBRECEN.vidi72)

Wednesday, March 19, 2025

Cuộc sống và sự sống

 *Ai đó từng nói,  

“Tôi không chúc mọi người sức khỏe hay giàu có. Tôi chúc họ may mắn.  

Bởi vì những người trên Titanic đều khỏe mạnh.  

Họ giàu có.  

Nhưng họ không may mắn.”  

Điều đó khiến bạn dừng lại và suy nghĩ.  

Sau vụ tấn công 11/9, rất nhiều người đã chia sẻ câu chuyện của họ.  

Những câu chuyện về việc họ sống sót, không phải do lựa chọn, mà do may mắn.  

Một người đàn ông sống sót vì anh đưa con trai đến ngày đầu tiên ở trường mẫu giáo.  

Một người khác sống sót vì hôm đó đến lượt anh mang bánh rán đến chỗ làm.  

Có người lỡ chuyến tàu.  

Có người bị kẹt xe.  

Chuông báo thức của một phụ nữ không kêu.  

Một người khác làm đổ cà phê lên áo và phải thay đồ.  

Xe của ai đó không khởi động được.  

Có người quay về nhà để trả lời một cuộc điện thoại.  

Một người đến muộn vì con họ hôm đó chậm chạp bất thường.  

Và một người đàn ông đơn giản là không bắt được taxi.  

Đó chỉ là những điều nhỏ nhặt. Những thứ bình thường.  

Nhưng những khoảnh khắc nhỏ bé đó đã thay đổi cách ngày hôm ấy diễn ra.  

Kể từ khi tôi đọc những câu chuyện này, tôi bắt đầu suy nghĩ khác đi.  

Bây giờ, khi tôi bị trễ,  

Khi tôi quên thứ gì đó và phải quay lại,  

Khi buổi sáng của tôi rối tung không lý do,  

Tôi cố gắng nhắc nhở bản thân:  

Có lẽ đây không phải là xui xẻo.  

Có lẽ tôi đang ở đúng nơi tôi cần đến.  

Có lẽ có điều gì đó đang bảo vệ tôi khỏi những thứ tôi thậm chí không thấy.  

Vì vậy, lần tới khi mọi thứ không diễn ra theo ý bạn,  

Chìa khóa bị mất, giao thông tệ hại, kế hoạch đổ bể,  

Hãy dừng lại.  

Hít một hơi.  

Có lẽ đó không phải là một bước lùi.  

Có lẽ đó là cuộc sống đang giúp bạn một cách ngụy trang.  

Bởi vì đôi khi,  

Những sự chậm trễ khiến chúng ta bực bội  

Chính là những điều cứu chúng ta.*

Nguồn: Useful Gen (Chau Doan post)

Tuesday, March 18, 2025

Góc doanh nhân: Giá trị của đồng tiền

 Tôi nhớ một buổi tối đàm đạo với một người trẻ tuổi về giá trị của đồng tiền. Giọng cô ta hăng say “Có những thứ mà đồng tiền không thể mua được”, tôi cười đùa “Đồng ý, nhưng đó là những thứ mà tôi không cần”.

Nói vậy nhưng trong thâm tâm, tôi vẫn thông cảm cái băn khoăn của tuổi mới lớn về tiền bạc. Tôi đã lớn lên với câu Kinh thánh như “Người giàu mà lên được Thiên đường còn khó hơn con lạc đà chui qua lỗ kim”, hay những lời nói được ghi là danh ngôn như “Không có tài sản lớn lao nào mà không thu nhập bằng tội ác” rồi những so sánh chế giễu về những tên trọc phú với kẻ thanh bần.

Lớn lên, ra đời, sau bao nhiêu bài học về tủi nhục, nghèo hèn, thua kém và thất bại, tôi bắt đầu biết kính trọng giá trị của đồng tiền. Tôi không biết cái nghèo có mang lại hạnh phúc hay nhân cách cho ta không? Nhưng tôi thấy người ta đã nhân danh cái nghèo để bào chữa cho bao nhiêu tội ác, từ việc mượn danh đấu tranh giai cấp cho đến trộm cướp lường gạt.

Nhưng từ kính trọng đồng tiền đến thờ phụng nó lại là một thái cực mà ở đó bao người đã lầm lỗi. Chính tôi cũng đã bỏ mất bao thì giờ để tìm cách làm giàu theo kiểu gia tốc của Mỹ, kiểu fast food, (something for nothing, get rich quick). Lại thêm một lô những bài học. Các triết lý nhân quả của nhà Phật mà tôi đã bỏ quên luôn luôn hiện diện. Muốn có trái ăn, phải biết trồng cây. Đồng tiền chỉ là những trái quả tạo thành từ hạt giống, công sức và thời gian của mình. Không chịu bỏ gỗ vào lò sưởi mà ngồi đợi hơi nóng, thì cái đợi chờ phải là thiên thu. 

Sau những bước vấp đó, tôi bắt đầu đi trong vững vàng. Xã hội và sở thuế bắt đầu sắp tôi vào danh sách những người giàu có. Có tiền, tôi thấy mình rộng lượng hơn, thương và kính trọng tha nhân hơn, nhưng trên hết, tôi thương và kính trọng tôi hơn. Những mặc cảm với những người dân đã đô hộ chúng ta như người Mỹ, người Nhật, người Tàu, người Pháp đã biến mất. 

Tôi viết cuốn sách này để kỷ niệm ngày tôi thoát xác, bay cao với thế giới. Tôi viết cho tôi, hơn là cho bất cứ ai. Cuốn sách như cuốn nhật ký, giữ kín ở một góc tối nào đó trong đống sách vở tài liệu thu gom từ bao năm đi và sống. 

Trích từ lời tựa sách Bí mật của Phan Thiên Ân (Góc Nhìn Alan)

Monday, March 17, 2025

Thế giới: Các quốc gia vùng Balkan

1. Greece has over 6,000 islands and islets, but only about 227 are inhabited.

2. Athens, the capital city, is one of the oldest cities in the world, with recorded history dating back over 3,400 years.

3. Greece is often considered the birthplace of democracy, philosophy, and the Olympic Games.

4. The Greek language is one of the oldest written languages still in use today, with a history spanning over 3,000 years.

5. Mount Olympus, the mythical home of the Greek gods, is the highest peak in Greece at 2,917 meters (9,570 feet).

6. Greece is one of the sunniest countries in the world, with more than 250 sunny days annually.

7. The country has 18 UNESCO World Heritage Sites, including the Acropolis of Athens and Meteora.

8. Greece produces 70% of the world's supply of mastic, a resin used in food, cosmetics, and medicine, primarily on the island of Chios.

9. The tradition of smashing plates at celebrations originates from Greece as a symbol of good luck and joy.

10. Greek cuisine, including dishes like moussaka, tzatziki, and baklava, is globally renowned for its simplicity and flavor.

11. Santorini, one of Greece’s most famous islands, was formed by a massive volcanic eruption around 1600 BCE.

12. Greece is the leading producer of sponges, particularly from the island of Kalymnos.

13. The country’s coastline stretches over 16,000 kilometers, making it one of the longest in the world.

14. The olive tree has been cultivated in Greece for over 6,000 years, and the country is one of the top olive oil producers.

15. Ancient Greek theaters, like the Epidaurus theater, are still in use today for performances due to their incredible acoustics.

16. Greece has no point more than 137 kilometers (85 miles) from the sea.

𝗣𝗹𝗮𝗻𝗲𝘁 𝗘𝗮𝗿𝘁𝗵  

17. The Parthenon in Athens was originally a temple dedicated to the goddess Athena, built in the 5th century BCE.

Greece's blend of ancient history, stunning landscapes, and vibrant culture continues to attract millions of visitors annually.


Sunday, March 16, 2025

Dự đoán đáng sợ về xh

 Vào ngày 2 tháng 2 năm 1905, nhà triết học Alissa Zinovievna, được biết đến nhiều hơn với tên Ayn Rand, đã sinh ra tại St. Petersburg, Nga. Sau này, bà trở thành một nhân vật nổi bật trong văn học và triết học Mỹ.  

Rand đã đưa ra một dự đoán đáng kinh ngạc và đáng lo ngại về trạng thái xã hội, nói rằng, “Khi bạn nhận thấy rằng để sản xuất, bạn phải xin phép từ những người không sản xuất gì; khi bạn thấy rằng tiền chảy vào túi những người không buôn bán hàng hóa mà buôn bán ân huệ; khi bạn nhận ra rằng nhiều người trở nên giàu có thông qua hối lộ và ảnh hưởng thay vì thông qua công việc, và rằng luật pháp không còn bảo vệ bạn trước họ, mà thay vào đó, họ được bảo vệ trước bạn; khi bạn phát hiện ra rằng tham nhũng được thưởng và sự trung thực trở thành một dạng hy sinh bản thân, thì bạn có thể tự tin nói, mà không sợ sai, rằng xã hội của bạn đã bị định đoạt.”  

Những lời này phản ánh mối quan ngại sâu sắc của Rand về hướng đi của xã hội, nơi tham nhũng và sự thao túng quyền lực làm suy yếu giá trị thực sự của công việc chăm chỉ và sự chính trực.

Nguồn: Brantley Fuller (Chau Doàn post)

Saturday, March 15, 2025

Cuộc sống đơn giản

 1. Sống đơn giản và nghĩ đơn thuần

Sống đơn giản thôi đừng làm suy nghĩ mình phức tạp, đừng làm cuộc sống mình phức tạp. Hãy đơn giản mọi thứ để bạn cảm nhận cuộc sống này dễ dàng hơn, nếu bạn làm cuộc sống mình phức tạp lên thì rất khó bạn cảm nhận được giá trị của Hạnh Phúc.

2. Hãy yêu bản thân mình nhiều hơn

Yêu bản thân mình hơn đi, muốn yêu được người khác thì hãy yêu chính mình không làm được điều này làm sao ai dám yêu bạn, bạn không đối xử tốt với chính mình thì không ai sẽ đối xử tốt với bạn ngoài bạn đâu, chân quý bản thân, yêu thương bản thân thì sẽ có người làm việc đó như bạn, còn không thì bạn mãi mãi chỉ thấy người khác đối xử không tốt với mình.

3. Hãy đi ngủ sớm

Ngủ sớm giúp cơ thể được nghĩ ngơi và hồi phục, sự thiếu ngủ rất nguy hiểm sẽ dẫn đến rất nhiều điều tồi tệ xảy ra, làm bạn luôn ở trạng thái mệt mỏi, thiếu ngủ, nổi nhiều mụn, khuôn mặt bị sạm và đen, gan không thải độc được, khó tập trung, hay ngủ gật....

4. Bớt tin vào người khác

Tin người là một việc tốt trong cuộc sống nhiều cái gì nhiều quá cũng sẽ không tốt lắm, hãy giữ riêng cho một chút niềm tin ở bản thân, nếu không bạn sẽ rất hụt hẫn và bất ngờ với những thứ bạn đã tin, sẽ làm bạn mất dần niềm tiên vào cuộc sống của chính mình.

5. Hãy cười nhiều hơn

Hãy tập cho mình những nụ cười, vì mỗi lần cười sẽ giúp bạn sống lâu hơn đây, sẽ giúp máu lưu thông điều hơn, trẻ và khuôn mặt vbajn nhìn thanh tú phúc hậu và hồn nhiên hơn. Một nụ cười bằng 10 than thuốc bổ .. vậy nên hãy dùng nụ cười của mình để nuôi dưỡng tâm hồn mình, trẻ trung và lạc quan.

TnBS (st)

Friday, March 14, 2025

Mặt tối bên trong

 "Hiểu được mặt tối của chính mình là cách tốt nhất để đối phó với mặt tối của người khác" - Nhà tâm lý học Carl Jung

Người ta thường nói, "dạ tiểu nhân khác với lòng quân tử", nhưng thực ra câu này không đúng. Tất cả những điều ác mà bạn có thể nghĩ đến thì đối phương nhất định cũng đã từng nghĩ qua rồi. 

Chỉ là người có đạo đức sẽ biết kiểm soát bản thân và không ngừng phản tỉnh, trong khi những người không có đạo đức sẽ biến những suy nghĩ xấu đó thành hành động. Đôi khi, cách tốt nhất để đối phó với cái ác của người khác chính là phải hiểu cái ác trong chính trái tim mình trước đã. 

(copy từ Vitalis Books)

Thursday, March 13, 2025

Ai cũng chỉ có 1 cuộc đời

 Kẻ nhu nhược chỉ biết than vãn, người mạnh mẽ không ngừng cố gắng. Càng cố gắng, càng may mắn.

Đây là một lời nhắc nhở rằng, trong mọi khó khăn, sự kiên trì và nỗ lực sẽ đưa bạn đến với thành công.

Nếu bạn muốn làm những gì mình thích, đừng tham gia vào những cuộc họp lớp “sau 5 năm”, vì thời điểm ấy sẽ là lúc bạn đang đối mặt với khó khăn. Nhưng cuộc họp 20 năm sau, bạn sẽ nhận ra sự khác biệt giữa những người kiên cường theo đuổi giấc mơ và những người chỉ đi theo sự an phận.

Tốc độ thành công của bạn nhất định phải vượt qua tốc độ già đi của bố mẹ.

Điều này nhắc nhở chúng ta rằng, thời gian quý giá, và thành công không thể chờ đợi.

Trời không phụ lòng người có tâm.

Lời này khiến tôi nhớ lại những năm tháng khó khăn, khi mọi thứ dường như tan vỡ. Nhưng cuối cùng, qua nỗ lực và lòng kiên trì, tôi đã vượt qua tất cả.

Nhiều người đã chết lúc 25 tuổi, nhưng đến 75 tuổi mới được đem chôn.

Một lời cảnh tỉnh về việc không sống hết mình, chỉ tồn tại mà không thực sự sống.

Không cần cảm ơn những kẻ đã làm tổn thương bạn. Chính sự kiên cường của bạn mới là yếu tố quan trọng giúp bạn trưởng thành.

Đúng, những tổn thương không phải là cái giá bạn phải trả để trưởng thành, mà là quá trình tự mình vượt qua nó.

Trong cuộc đời, mọi việc ta làm đều là cho chính ta, đã làm thì phải làm cho tốt.

Mỗi công việc dù nhỏ hay lớn đều là một phần quan trọng của cuộc sống, và ta luôn phải làm nó bằng tất cả sức lực và tâm huyết.

Đừng lừa dối người khác, vì những người bạn lừa dối được đều là những người tin tưởng bạn.

Lời này khiến tôi nhận ra sự quan trọng của lòng trung thực trong mọi mối quan hệ.

Bạn chỉ có một cuộc đời, đừng lãng phí thời gian cho những kẻ bạn không ưa.

Đây là lời nhắc nhở về việc dành thời gian cho những người và điều thực sự có ý nghĩa.

Cố gắng và hối hận, cái nào đau đớn hơn?

Câu hỏi này thực sự khiến tôi suy ngẫm về việc không bao giờ bỏ cuộc dù có khó khăn đến đâu.

TnBS

Wednesday, March 12, 2025

TUỔI TRẺ: NHỮNG NĂNG LỰC NÀO LÀ QUAN TRỌNG NHẤT

 1. Năng lực "thực hành"

Đạo lí tốt đẹp thì ai cũng biết nhiều như ai, quan trọng nhất là chuyện thực hành. Điều khiến ta nổi bật trong đám người, chính là sự nhạy cảm đối với những kiến thức hay, tư duy sắc nét và năng lực thực hành

2. Năng lực “đọc sách dài lâu”

Hãy đọc thật nhiều, đọc thật thường xuyên, đọc sách xưa sách nay, sách ta sách Tây sách Tàu, hay là tiểu thuyết văn học, đều nên đọc nhiều hơn.

Không phải là để bạn có thể đăng thêm một câu nghe có vẻ hiểu biết lên mạng xã hội, mà để đến khi bạn đã đọc nhiều, đọc rộng thì cách ăn nói và thần thái của bạn sẽ trở nên rất tự nhiên, thu hút, khiến người khác cảm thấy thoải mái khi trò chuyện cùng.

Đọc sách chính là cách trưởng thành giá rẻ nhất. Những người có thành tựu, đa số là những người một mình đến thư viện đọc sách khi người khác thì đang chơi game.

3. Năng lực “kiên trì nỗ lực”

Kiên trì cố gắng, nỗ lực lâu dài là điều cơ bản để giải quyết hầu hết vấn đề. Làm tốt một chuyện nhỏ sẽ khiến bạn nhận được phản hồi tích cực, rồi bạn cứ làm tốt chuyện nhỏ này sang chuyện nhỏ khác, vậy thì sẽ dần dần tạo được sự tín nhiệm từ mọi người.

Cứ tích lũy dần theo thời gian như thế, bạn sẽ trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình. Nếu cứ gặp chuyện mà cứ tránh khó tìm dễ, rồi lại tự trách bản thân, cố gắng một xíu mà vẫn từ bỏ, cuối cùng lại quay về điểm khởi đầu, đại đa số những người như vậy đều thất bại, thật bại từ cái bước lười nhác làm những chuyện nhỏ.

4. Năng lực “giữ cho nội tâm bình tĩnh”

Khi gặp chuyện thì cần phải bình tĩnh, người chín chắn sẽ mang lại cho người khác cảm giác an toàn.

Gặp khó thì trước tiên bạn cần giải quyết cảm xúc của mình rồi mới giải quyết vấn đề, đừng hấp tấp kết luận, hãy đặt vấn đề trong vòng lặp phản tư – phân tích – quan sát. Bạn càng bình tĩnh thì càng tìm được giải pháp hay, càng trấn định thì kẻ thù càng hoang mang.

5. Năng lực “từ chối một cách quyết đoán”

Nếu như khi người ta nhờ bạn giúp đỡ mà bạn lại do dự, vậy thì hãy dứt khoát từ chối đi. Chứ còn nếu cứ chần chừ thì bạn sẽ khiến người ta thấy hi vọng, bạn nghĩ ngợi một lúc rồi mới từ chối thì nghĩ càng lâu lại càng khiến họ thất vọng. Học cách từ chối dứt khoát, quyết đoán là một bài học mà người trưởng thành cần nghiên cứu kỹ càng.

Cafe cùng Tony

Tuesday, March 11, 2025

Ngoại ngữ: Về việc học tiếng Anh

 10 NGUYÊN TẮC HỌC NGOẠI NGỮ 

Các nhà giáo dục chân chính luôn cổ vũ và khuyến khích tự học. Sự dạy học đúng nghĩa phải hướng đến tự học. Nhưng trớ trêu là, cổ vũ tự học lại làm giảm thu nhập của giáo viên và các nhà kinh doanh giáo dục. Bởi thế, do năng lực hoặc do tư lợi, chẳng giáo viên nào dám nói lên sự thật.  

Nay tôi xin cô đọng đề cập 10 nguyên tắc của việc học ngôn ngữ để các bạn tham khảo. Khi dịch bệnh yên ổn, sẽ có hội thảo 2 ngày để nói rõ ràng hơn.

NGUYÊN TẮC MỘT

Học tiếng Anh cần chủ động, tích cực tích lũy từ vựng mọi lúc mọi nơi, đều đặn và bền bỉ. Bạn không thể học tiếng Anh cấp tốc và gấp rút được. Bởi thế, một khóa học chẳng thấm vào đâu cả. Thầy cô chỉ giúp đưa ra con đường, truyền cảm hứng và dìu dắt bước đầu cho việc học lâu bền của bạn mà thôi. 

NGUYÊN TẮC HAI

Nghe và đọc phải được ưu tiên đặc biệt. Nghe, đọc nên chiếm 8 phần thời gian mà nói, viết chỉ nên chiếm 2 phần thôi. Theo đó, bạn không nên quá phụ thuộc vào một ông Tây nào đó để thực hành. Hãy đóng cửa phòng lại, nghe và đọc tiếng Anh thật nhiều. Bạn sẽ giỏi nói và viết nếu đủ từ vựng, giỏi phát âm, có kiến thức và giỏi ngữ pháp. Những thứ đó đều do nghe và đọc nhiều mới tăng trưởng được. 

NGUYÊN TẮC BA

Bạn hãy học kỹ. Mỗi ngày chỉ một đoạn nhỏ tin tức, đoạn phim, đoạn hội thoại, bài hát nhưng học cho kỹ. Nghe họ đọc và nhái theo nhiều lần đến khi thuộc lòng. Giai đoạn đầu, bạn nên thuộc lòng càng nhiều càng tốt. Khi trình độ trên trung cấp, bạn có thể bắt đầu giảm dần sự học thuộc lòng nghiêm khắc đó. 

NGUYÊN TẮC BỐN

Việc học tiếng Anh chủ yếu là dồn vào học từ vựng và cách dùng từ vựng. Mà học từ vựng thì không hề cần đến thầy giáo, giáo trình hay khóa học nào. Bất cứ chỗ nào bạn cũng có thể tìm thấy vài từ tiếng Anh. Hãy học nó ngay và luôn. Đừng đợi khóa nào, cô nào. Đừng nói “để xong việc X thì em học luôn một thể.” Học tiếng Anh không có khái niệm “luôn một thể” mà là ròng rã, liên tục, miệt mài từng chút một trong suốt hành trình dài. Tối thiểu cũng phải là vài năm mới mong xây dựng được một năng lực tiếng Anh trên bậc trung bình của xã hội. 

NGUYÊN TẮC NĂM 

Hãy học từ vựng theo cụm, tổ hợp. Ví dụ: to pour some water into the pot; to be in shortage of money; to prevent the train from moving…Việc học này có vô vàn lợi ích, có thể đẩy tốc độ học tiếng Anh của bạn lên 3 đến 5 lần so với cách học từ vựng riêng rẽ. 

NGUYÊN TẮC SÁU

Với ngôn ngữ, bạn đừng nên làm rối, làm ẩu và làm tắt. Học càng tỉ mỉ, chậm rãi và khó nhọc thì hiệu quả càng cao. Giải toán thì chỉ cần ra kết quả và biết cách làm bài. Học ngoại ngữ cần THUỘC và GIỐNG người ta. Nói cách khác, học ngoại ngữ, sự ma lanh quỷ quái, say mê mưu kế để tìm lối tắt sẽ phản tác dụng. Kiên nhẫn làm đi làm lại mới là quan trọng. 

NGUYÊN TẮC BẢY 

Hãy ghi chép cụm từ vựng lên giấy không dòng kẻ theo sơ đồ hình mặt trời. Gạch chân trọng âm, đọc to vào mỗi sáng. 

NGUYÊN TẮC TÁM

Chọn tài liệu học nên dựa vào nguyên lý 7/3. Nghĩa là 7 phần đã biết và 3 phần chưa biết. Làm vậy, bạn không bị quá căng não cũng không quá dễ dãi. Cái đó gọi là nguyên tắc lên dây đàn. 

NGUYÊN TẮC CHÍN

Đừng quá tin vào suy luận của bạn khi dùng từ, phát âm hay ghép từ vào nhau. Kiểm tra lại từ điển khi bạn có thể vì ngôn ngữ có tính ngoại lệ rất cao. Bạn không thể suy luận như toán học trong việc học ngôn ngữ. 

NGUYÊN TẮC MƯỜI 

Ngôn ngữ là đời sống. Đời sống thì mênh mông như biển cả. Giáo trình và khóa học như vài ba giọt nước. Đừng mong dựa vào giáo trình và thầy cô để trở nên giỏi giang. Hãy chủ động TỰ HỌC và TỰ NGHIÊN CỨU, TỰ TÌM TÒI, LUÔN KHÁT KHAO, LUÔN HÁO CHỮ. Phải biết trân quý và nâng niu kiến thức, nâng niu từ vựng. Coi trọng cái gì thì bạn mới có thể mong có cái đó.

Shakespeare nói: Thật may mắn cho người ta, thỉnh thoảng trong đời lại bị ốm liệt giường để có thời gian tĩnh lặng mà nghĩ lại về bản thân mình. Thật may mắn cho nhân loại, thỉnh thoảng lại được nghỉ học và bế quan để xem lại ta là ai, ta đã lệ thuộc vào người khác như thế nào. Quý vị hãy nhân bệnh dịch này, hãy suy nghĩ nghiêm túc về bản thân và sự nô lệ của bản thân vào ngoại giới.

PS

Đây là chia sẻ rất tâm huyết của tôi. Các cá nhân, công ty khác không được sử dụng làm content quảng cáo và phục vụ mục đích thương mại.

Đỗ Cao Sang

Monday, March 10, 2025

Chuyện làm ăn và chuyện tình ái

 (Bài chỉ dành cho người trên 18 tuổi)

1. Trai khôn tìm vợ chợ đông

Gái khôn tìm chồng, giữa chốn ba quân.

Giữa chợ đông, người con gái biết vun vén sẽ thể hiện. Giữa chốn binh lửa, người đàn ông quả cảm sẽ khoe tài. Thời bình, trai tài là có thành tựu. Dù làm gì, là thầy giáo, ca sĩ hay thợ hồ…phải giỏi - chăm thì mới có thu nhập tốt. Ngạn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ có câu, trừ người tu hành thật, người có trí mà không kiếm ra tiền nhiều, thì có cái gì đó sai sai.

Gái giỏi là gái biết quán xuyến. Tới nhà chơi, thấy cô ấy làm việc nhà toàn bộ, thì sẽ là người mẹ tốt trong tương lai. Ai làm việc nhà nhiều sẽ hình thành óc quan sát, sự sắp xếp khoa học, sẽ dạy con cái nên người. Ai làm được việc nhỏ mới làm được việc lớn, vì việc lớn cũng là tỷ tỷ việc nhỏ mà thành. Cha mẹ nuông chiều con cái, sẽ tạo ra một sản phẩm lỗi quăng ra XH khốn khổ luôn. “Mọi tính tốt do kỷ luật mà thành, mọi tính xấu do được chiều chuộng mà ra”. Con mèo mà chiều thì nó cũng hư.

2. Hem nên yêu ai?

Người xưa khuyên hem nên yêu “con thầy, vợ bạn”, 1 phiên bản khác của "cơm thầy vợ bạn". Nôm na là thuở xưa, khi đến nhà thầy đồ trong làng học, những anh học trò vì đem lòng yêu con thầy mà học hành chểnh mảng, vì máu chỉ đủ cung cấp 1 là đầu trên, 2 là đầu dưới trong cùng 1 lúc, không thể bơm cho cả 2. Khi chia tay, chọn cách nghỉ học luôn vì ngại. Sự nghiệp dang dở. Chỉ có 24h/ngày, não phải tập trung thì mới đạt được mục đích của việc đi học là đi tìm kiến thức, ngộ ra kiến thức, hiểu sự vật, sự đời. Chỗ học, là để học. Tập trung học thì mới đạt kết quả xuất chúng. Những ông giáo sư yêu sinh viên, thì cả 2 đều khổ. Khi yêu, ông sẽ đánh mất sự khách quan. Cô ấy làm bài tốt, cho điểm 10 thì ngại bị dị nghị. Cô ấy làm bài tệ, cho 1 thì cổ khóc, giận, đòi nghỉ học. Các học trò khác thì luôn không tin tưởng, cỡ nào cũng cho là ông ấy thiên vị, sẽ không nể phục. "Tiên học lễ,hậu học văn. Đầu óc lăng nhăng, làm sao mà học?"

Bạn bè chơi với nhau là nghĩa. Vợ bạn đẹp nhưng là hoa có chủ, chớ có động lòng, có dan díu thì nghĩa bằng hữu sẽ hem còn. Sau này, khi doanh nghiệp cơ quan ra đời nhiều, người ta thêm ba cái đại kỵ là

“Con thầy, vợ bạn, gái cơ quan.

Chớ có dây vào sẽ tan hoang.

Sự nghiệp muôn đời không thành tựu.

Tâm mòn trí kiệt bởi lo toan”

3. Yêu đương ở chỗ làm

Chỗ làm là chỗ để làm, ai thật sự tập trung làm sẽ không yêu đương ở đó. Đầu óc phải rạch ròi, dứt khoát, mạnh mẽ, không nuông theo cảm xúc để hiệu quả công việc đạt tối ưu, giống như chỗ học là để học, chỗ chơi là để chơi. Đừng đem toán vô quán karaoke ngồi giải, cũng đừng biến chốn quan trường, thương trường, chiến trường thành tình trường. Có tình cảm yêu đương, mọi thứ sẽ không còn đúng bản chất. Khách hàng, nhà cung cấp,….quan hệ phải trả đúng vị trí của nó là quan hệ đối tác, partnership. Nhân viên, người cùng làm là đồng nghiệp, là co-workers. Quản trị các mối quan hệ phải nghiêm túc, ai có bộ não không nhập nhèm mới có sự nghiệp tốt đẹp.

Khi yêu “gái cơ quan”, chắc chắn sẽ làm việc hem tốt. Dưới góc độ người chủ, khi phát hiện nhân viên yêu nhau, họ sẽ tìm cách mời 1 trong 2 đi. Vì không mời thì khi chúng nó chia tay, 1 trong 2 cũng sẽ nghỉ việc. 100%. Love is blind, yêu là mù quáng, lúc đó ai cũng nói sẽ cố gắng tách bạch, yêu để thăng hoa làm việc tốt hơn. Nhưng sau này các bạn nhìn lại, hoặc khi thành quản lý, khi thành ông chủ, lúc đó sẽ thấy hoàn toàn khác. Chưa có ai cặp bồ nhau trong công sở mà làm việc tốt hơn hết. Vì có tình cảm vào công việc sẽ có sự ưu tiên, ưu ái, hoặc ngại ngùng khó nói. Hẻm lẽ trong cuộc họp, mình phê bình em nó gay gắt, tối nó giận, không cho mần cái vụ kia, bắt hứa mai hem được phê bình em nữa nhoa. Chuyện tối qua cãi nhau, sáng lên cơ quan tiếp tục gầm gừ, nói câu nào nghe cũng ghét. Hoặc đang làm thì yêu quá yêu, hóc môn dâng cao, thì toàn tin nhắn khen quần khen áo, trưa đi ăn xong thì tìm chỗ ngủ thân mật, chứ đầu óc đâu mà chiến đấu với đối tác khách hàng. Chưa kể khi cặp nhau, các đồng nghiệp khác sẽ e ngại, cô lập, tẩy chay, vì sợ ghen. Hoặc công sở cơ quan luôn có xì xầm, thêu dệt, nói đùa trêu chọc, không còn tự nhiên. Gặp mặt nhau sáng, trưa, chiều, tối…thì tình cảm khó dạt dào mãi mãi nên đa số sẽ chia tay nhau bằng “Đơn xin thôi việc”, ngay lập tức.

3. Những người chủ lớn, khi khai nghiệp, người vợ hoặc người chồng nếu giỏi, thì có thể giúp sức ban đầu, rất ngắn, 6 tháng 1 năm, xong rút. Công ty mà cả chồng cả vợ làm quản lý, kiểu chồng giám đốc vợ phó giám đốc hay kế toán trưởng, thì chỉ là công ty tầm tầm, không bao giờ lớn mạnh được. Người giỏi không chấp nhận vô làm ở các công ty gia đình trị. Việc công ty mà “để chị vể hỏi ý ảnh, anh về hỏi ý chị..” thì còn lâu mới chuyên nghiệp. Có bữa công ty không ai ký hợp đồng vì giám đốc và kế toán đều ở nhà làm đám giỗ. Báo cáo cuối năm, ngoài doanh số lợi nhuận, giám đốc còn thông báo là phó giám đốc có thai.

Các bạn xem những doanh nhân lớn. Vợ Bill Gates chỉ làm từ thiện. Vợ Mark Zuckerberg làm y tế. Vợ chú Đ. nuôi con ở Singapore, chồng toàn tâm toàn ý điều hành tập đoàn ngàn tỷ ở Việt Nam. Vợ chú tỷ phú V. chỉ giữ một tỷ lệ nhỏ cổ phần trong tập đoàn, chưa bao giờ xuất hiện ở công ty hay công chúng. Nếu vợ giỏi thì tách hẳn một lĩnh vực riêng mà làm. Ví dụ chồng chủ nhà băng, vợ chủ công ty du lịch mía đường hay vàng bạc đá quý. Vậy mới làm lớn được. Chỉ có một cặp vợ chồng một tập đoàn kia, chồng chiếm cổ phần 51% vợ 49%, hàng ngày làm việc cùng nhau ở cơ quan, chồng quyết xuôi thì vợ quyết ngược, nhân viên chẳng biết đường nào mà lần, người giỏi bỏ đi hết. Khi ly hôn thì ông chồng cách chức bà vợ, bà này đâm đơn thưa kiện, tách thành 2 công ty cùng ngành, sức mạnh kinh doanh không còn tốt nữa. Công ty muốn lớn, phải cho người ngoài vào cổ đông và quản trị, vợ chồng mỗi người một lĩnh vực, tách bạch ra. Còn quy mô kinh tế hộ gia đình, đầu óc cả 2 nhỏ xíu thì sao cũng được. 

4. Khi làm sếp, phải có tâm thế của người làm sếp để nhân viên đối tác nể phục. Ở Hongkong hay Singapore hay Hàn Quốc, người ta dạy nhau thế này. Thấy công ty nào có mùi chim chuột, thấy sếp cặp thư ký, chân dài chân ngắn, ông chủ hay con cái họ toàn xì căng đan với hot girl thì chớ mua cổ phần hay làm ăn với họ. Vấn đề là thời gian quý báu, thương trường khốc liệt, họ có toàn tâm toàn ý cho công việc đâu. Thua lỗ và đóng cửa là điều tất yếu.

Đồng nghiệp cần tôn trọng nhau, không được ong bướm mèo mả gà đồng mà biến thành tình nhân. Tài năng cỡ Bill Clinton mà còn ngã ngựa vì nàng thực tập sinh Monica nữa là. Đường đường tổng thống, Bill phải lên tivi điều trần về tình dục trong chỗ làm, rồi đứng trước máy nói dối thề thốt này nọ. Bà vợ Hilary cũng vạ lây, sau này ứng cử, bị chất vấn suốt. Còn Monica thì tội nghiệp hơn, tài giỏi lắm cô mới được vào làm thực tập sinh Nhà Trắng, xong thân bại danh liệt, phải qua London tìm việc vì ở Mỹ người ta tẩy chay, chế nhạo. Ở châu Á còn ác miệng hơn. Bất cứ ai có sự tự trọng và thông minh cũng đều sẽ nói không với tình công sở.

5. Người Mỹ họ có câu “dont shit where you eat”, chỗ kiếm ăn không phải chỗ hẹn hò, chỗ kiếm ăn đừng có ị. Giới chủ người Hoa thì dạy con, muốn thành công trong sự nghiệp, không nhức đầu mệt mỏi, sống một đời viên mãn hạnh phúc, thì niệm chú 8 chữ: “tiền bạc phân minh, ái tình dứt khoát”. Bạn nào hay coi phim Hongkong sẽ nghe họ nói suốt.

TnBS

Sunday, March 9, 2025

Nói thật với nhau

Thà ‘nghi ngờ’ còn hơn là ‘bất ngờ’,

đọc tiêu đề, nghe có vẻ tôi thiếu niềm tin vào cuộc đời, nhưng thực tế thì hoàn toàn ngược lại, tôi có một niềm tin tuyệt đối là bất kỳ ai trong chúng ta đều có ma quỷ trong lòng cả… chỉ khác nhau là ai ít, ai nhiều, ai thô, ai vi tế mà thôi.

có lần ở vn, đi gặp đối tác chung với thằng em, thoả thuận hợp đồng xong, lúc ra ngoài, nó mới hỏi nhỏ tôi,

“có vẻ, anh không tin bên đó hả?!”

“tao còn không tin bản thân tao nữa… thì huống chi tin người khác!”, tôi đáp,

anh em biết tại sao tôi nói vậy không,

vì chính bản thân chúng ta cũng không tốt đẹp như chúng ta đang nghĩ đâu, đó là một sự thật,

chưa chạm đến tận cùng thì bản ngã vẫn còn hiển lộ với hình tướng hoa mỹ và lời nói tốt đẹp lắm.

liệu trong 10 câu anh em nói ra thì có bao nhiêu câu là chân thật?

liệu trong 10 việc anh em đang làm thì có bao nhiêu việc là không vụ lợi cá nhân?

liệu trong 10 suy nghĩ hay ý niệm vừa hiện ra trong đầu anh em thì có bao nhiêu cái là chân thiện mỹ?

phải trung thực với nhau như thế,

rằng chúng ta luôn bị chi phối bởi bản ngã vi tế của chính chúng ta rất nhiều.

bản ngã nó tô điểm cái danh, đó là tại sao chúng ta khó chấp nhận sống vô danh, chúng ta muốn trở thành ai đó trong cuộc đời này!

bản ngã nó tô điểm để nó trông đặc biệt hơn, nên thấy ai hơn nó, đẹp hơn, giỏi hơn, thậm chí là kém hơn, nó đều so sánh !

có lần tôi kể anh em rồi, người ta đi từ thiện là tốt, nhưng đang mang cái danh là nhà từ thiện xịn nhất khu đó… mà nghe có ai từ thiện hơn mình nữa, nếu hoan hỷ được thì tốt nhưng đa phần tâm ma của chúng ta sẽ so sánh và thấy sân lên dù hình tướng hành động là làm thiện.

tu cũng so, thiền cũng so, chùa to chùa nhỏ cũng so, đệ tử đông hay không cũng so… 

vì bản ngã luôn so sánh,

nên tu thân mà không khéo, không quan sát, thì việc tu thân thành một trò chơi mới của bản ngã… để thấy mình đặc biệt hơn.

người ta thiền mà mình không thiền thì đâm ra mình lỗi thời !

thấy trò gì rộ, chúng ta bay vào, để cho bản ngã được thể hiện, để coi mình là ai trong cái game này… cũng muốn thắng, muốn leo top chứ!

đôi lúc động cơ ban đầu rất trong sáng.. nhưng dần dần so sánh hơn thua với nhau thì trò chơi bắt đầu bớt sáng đi dần.

bản chất trò chơi không có lỗi,

lỗi là ngay tâm của chúng ta khi tham gia trò chơi.

trở lại tiêu đề,

anh em hiểu tại sao,

thà nghi ngờ còn hơn bất ngờ chưa,

đôi lúc chúng ta cũng không rõ chúng ta đang làm gì đâu… có hôm chúng ta ngáo, có hôm chúng ta sáng, có hôm chúng ta sống nhiều với phần thiện, có hôm ma quỷ trong lòng dẫn dắt chúng ta.

tôi tin tất cả mọi người đều có phần thiện,

nhưng tôi cũng tin rằng tất cả chúng ta ai cũng có say mê và vô minh bên trong, có lúc tỉnh táo, có lúc thì không,

cho nên giấy tờ ký vẫn lật lọng được,

từ giấy hợp đồng đến giấy kết hôn,

đời nó thay đổi không ngừng,

tâm ta cũng thay đổi không ngừng,

cho nên,

tất cả lời hứa đều có ngày hết hạn của nó,

vì tất cả vô thường !

anh em nên khắc ghi câu đó,

nghi quá cũng khó sống,

nhưng không nghi gì cũng khó sống !

Cheers

Bác 7B

(copy từ bài đăng của TNBS)

Hình của Moon Assi

Saturday, March 8, 2025

Những huyền thoại đoạt giải Oscar

 Robert De Niro là một trong những diễn viên vĩ đại và có sức ảnh hưởng nhất của Hollywood. Sinh ngày 17 tháng 8 năm 1943 tại New York trong một gia đình nghệ thuật, cha mẹ ông đều là họa sĩ nổi tiếng. Từ nhỏ, De Niro đã bộc lộ niềm đam mê với nghệ thuật biểu diễn. Khi chỉ mới 10 tuổi, ông đã tham gia vai diễn đầu tiên trong vở kịch "The Wizard of Oz" của trường học.

Tuổi thơ của De Niro gặp không ít khó khăn khi cha mẹ ông ly hôn. Dù vậy, tình yêu dành cho điện ảnh và sân khấu đã giúp ông vượt qua mọi thử thách và tiếp tục theo đuổi đam mê diễn xuất. Những năm sau đó, ông theo học tại nhiều trường diễn xuất danh tiếng như Stella Adler Conservatory và Actors Studio dưới sự dẫn dắt của huyền thoại Lee Strasberg.

Bước ngoặt sự nghiệp của De Niro đến khi ông hợp tác với đạo diễn Martin Scorsese trong loạt phim kinh điển như "Taxi Driver," "Raging Bull," và "Goodfellas." Vai diễn Travis Bickle trong "Taxi Driver" đã khẳng định tài năng xuất chúng của ông và trở thành biểu tượng của điện ảnh thế giới. De Niro nổi tiếng nhờ sự tận tâm cho vai diễn, sẵn sàng tăng cân hay thay đổi ngoại hình để hóa thân trọn vẹn vào nhân vật.

Qua nhiều thập kỷ, De Niro không phải chỉ đóng vai trong các bộ phim gangster mà còn thể hiện xuất sắc trong các vai hài như "Meet the Parents" và "The Intern." Với khả năng diễn xuất đa dạng và phong cách biến hóa, ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, trong đó có hai tượng vàng Oscar.

Ngày nay, Robert De Niro được xem là huyền thoại điện ảnh và là hình mẫu cho sự nỗ lực và cống hiến bền bỉ. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là minh chứng cho sức mạnh của niềm đam mê và ý chí kiên cường.

Pane e Vino - 3 Nguyễn Khắc Cần

Friday, March 7, 2025

Từ câu chuyện con gián đến sức khỏe con người

 Sự Kỳ Diệu Của Thiên Nhiên & Bí Quyết Duy Trì Sức Khỏe Khi Lão Hóa

Bạn có biết?

Chim không bài tiết nước tiểu.

Ngựa và bò có thể ngủ khi đứng.

Dơi là loài động vật có vú duy nhất có thể bay, nhưng xương chân của chúng quá mỏng để có thể đi bộ.

Dù nhắm mắt, rắn vẫn có thể nhìn xuyên qua mí mắt của mình.

Gấu Bắc Cực có bộ lông trắng muốt nhưng da của chúng thực ra là màu đen.

Một con ruồi nhà trung bình chỉ sống từ 2 đến 3 tuần.

Trên Trái Đất, cứ mỗi người thì có khoảng một triệu con kiến.

Một lượng nhỏ rượu có thể khiến bọ cạp phát điên và tự chích đến chết.

Cá sấu và cá mập có thể sống hơn 100 năm.

Ong mật có hai dạ dày: một dành cho mật ong và một để tiêu hóa thức ăn.

Trọng lượng của một con voi nhẹ hơn cả chiếc lưỡi của cá voi xanh. Tim của cá voi xanh có kích thước bằng một chiếc ô tô!

Cá voi xanh là loài động vật lớn nhất từng tồn tại trên Trái Đất.

Một con gián có thể sống đến một tuần mà không cần đầu, trước khi chết vì đói.

Cá heo khi bị thương hoặc ốm, chúng phát ra âm thanh cầu cứu và những con cá heo khác sẽ đến giúp đỡ, hỗ trợ chúng ngoi lên mặt nước để thở.

Ốc sên có thể ngủ suốt 3 năm liên tục.

Chim nhanh nhất thế giới là én đuôi gai (spine-tailed swift) với tốc độ 171 km/h, nhưng chim cắt peregrine falcon có thể lao xuống với vận tốc lên đến 390 km/h.

Một con bò có thể sản xuất khoảng 200.000 ly sữa trong suốt cuộc đời.

Đỉa có tới 32 bộ não!

Một con mèo sống ngoài trời trung bình chỉ có tuổi thọ 3 năm, trong khi mèo nuôi trong nhà có thể sống trên 16 năm.

Cá mập miễn nhiễm với mọi loại bệnh, bao gồm cả ung thư.

Vòi của muỗi có 47 cạnh sắc nhọn, giúp chúng đâm xuyên qua da và thậm chí cả lớp quần áo bảo vệ.

Bộ não con người có dung lượng lưu trữ lên đến 2,5 triệu petabyte, tương đương 2.500.500 gigabyte!


Hiểu về Lão Hóa Cơ & Cách Ngăn Ngừa

Bạn có biết hiện tượng sinh học gây ra sự mất dần khối lượng, sức mạnh và chức năng của cơ bắp theo tuổi tác được gọi là gì? Đó chính là Sarcopenia!

Sarcopenia là sự suy giảm dần dần của cơ bắp theo thời gian. Ảnh hưởng của tình trạng này có thể nghiêm trọng, làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ té ngã, chấn thương.

Làm thế nào để ngăn ngừa Sarcopenia?

✅ Duy trì vận động: Nếu có thể đứng, đừng ngồi. Nếu có thể ngồi, đừng nằm! Hoạt động thể chất là chìa khóa quan trọng để duy trì khối cơ.

✅ Khuyến khích người lớn tuổi di chuyển: Khi người cao tuổi bị ốm hoặc nằm viện, đừng để họ nằm yên quá lâu. Hãy giúp họ đi lại, trừ khi quá yếu. Chỉ cần nằm trên giường một tuần, họ có thể mất đến 5% khối lượng cơ, và điều này rất khó phục hồi hoàn toàn.

✅ Sarcopenia còn đáng lo hơn cả loãng xương: Trong khi loãng xương chủ yếu gây nguy cơ té ngã, thì mất cơ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng di chuyển và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường do mất khối cơ.

✅ Cơ bắp ít vận động sẽ suy yếu nhanh chóng: Cơ chân là nhóm cơ mất sức nhanh nhất nếu không được sử dụng. Ngồi hoặc nằm quá nhiều sẽ hạn chế hoạt động của chân, làm suy giảm sức mạnh. Đi bộ, chạy bộ, đạp xe là những phương pháp tuyệt vời để duy trì cơ bắp.

✅ Quá trình lão hóa bắt đầu từ đôi chân: Nếu không di chuyển chân trong hai tuần, bạn có thể mất đi sức mạnh của một thập kỷ! Vì thế, hãy đi bộ, leo cầu thang và tập luyện để giữ đôi chân vững vàng.

✅ Đôi chân là nền tảng của cơ thể: Chúng gánh toàn bộ trọng lượng của bạn, giúp bạn di chuyển. Vì vậy, hãy dành thời gian đi bộ mỗi ngày để duy trì sức khỏe và sự linh hoạt.

Sức khỏe là tài sản quý giá nhất! Hãy bảo vệ cơ bắp của bạn ngay hôm nay!

Pane e Vino - 3 Nguyễn Khắc Cần