1. Các quốc gia lớn như Mỹ và Trung Quốc đã có chủ trương đưa AI vào các cấp học từ tiểu học (thậm chí nhà trẻ) đến đại học một cách đại trà. Đa số các nước phát triển cũng có chính sách tương tự. Việt Nam dường như hơi chậm trễ trong việc đưa ra quan điểm chính thống trong việc này.
2. Phụ huynh băn khoăn một cách chính đáng về việc họ có nên cho con cái sử dụng AI hay không, khi không có một khuyến nghị chính thức từ cơ quan hữu quan như Bộ Giáo dục. Trong khi đó có những ý kiến từ các thầy giáo giỏi về việc AI có thể giảm tính sáng tạo, tư duy của học sinh.
3. Trong bài này, tôi sẽ trình bày một số quan điểm cá nhân, có thử nghiệm thực tế và cơ sở lý thuyết về vấn đề này. Tôi sẽ không tranh luận với những người có niềm tin chắc chắn, phần lớn dựa trên thói quen, định kiến hoặc một dự cảm bị đe dọa về quyền lợi, hoặc đơn giản chỉ vì lười suy nghĩ và tìm hiểu.
4. Một cách ngắn gọn, việc trả lời AI có hại hay có lợi cho trẻ cũng vô nghĩa như câu trả lời thuốc (tây) có lợi hay có hại cho người. Dù là lợi hay hại thì con người ngày nay không thể không dùng thuốc tây, cho dù họ mê thuốc đông hay nam đến mức độ nào. Nếu dùng một cách đúng đắn, thông minh trong đa số trường hợp sẽ là có lợi, nếu dùng ngu dốt thiếu hiểu biết sẽ dẫn đến hại.
5. Có những bài báo về AI có thể giảm tính sáng tạo, tư duy của học sinh đăng trên các tạp chí uy tín. Nhưng cũng chính trên các tạp chí uy tín đó, số lượng các bài báo nói về việc AI tăng tính sáng tạo, phản biện, tư duy phân tích lại nhiều gấp bội và áp đảo. AI là một công cụ, sử dụng công cụ theo hướng nào là do cách dùng. Công cụ lao động chủ yếu là giúp tăng năng suất nhưng cũng có thể gây tai nạn lao động.
6. Một học sinh vừa lười vừa dốt, sử dụng AI để làm bài tập dĩ nhiên sẽ càng lười và dốt hơn. Nhưng một học sinh thông minh, chịu suy nghĩ dùng AI sẽ tăng hiệu quả tới 1000%. Đối với đa số học sinh, nếu được hướng dẫn đúng, có thể có kết quả kỳ diệu không ngờ.
7. Tuy nhiên, số thầy đầu tư thời gian để tìm cách dạy học sinh dùng AI đúng không nhiều. Một mặt, đó là phản ứng tự nhiên, bảo vệ an toàn việc làm của đa số các thầy. Mặt khác, các thầy cũng lười thay đổi, lười tìm hiểu công nghệ. Cuối cùng, nếu sử dụng AI cho cách dạy, cách học, cách đánh giá cũ thì đúng là không có ích lợi gì, hoặc thậm chí có hại. Việc tìm tòi cách dạy, nội dung dạy mới để AI phát huy hiệu quả không dễ, trong khi không có đồ "may sẵn" để dùng.
8. Có thể thấy một xu hướng rõ là dù chúng ta có muốn hay không, việc các con sử dụng AI là không thể cấm đoán hay đảo ngược. Thay vì phản đối, kéo dài thời gian vô ích, chúng ta phải nghĩ đến cách sử dụng có lợi thay vì bưng bít. Tất nhiên, điều đó không dễ với đa số thầy, kể cả các giáo sư đại học.
Nguyễn Ái Việt (DEBRECEN.vidi72)
No comments:
Post a Comment