Vào những năm 70s, người ta cho rằng huyết áp (HA) tiêu chuẩn là 100 cộng thêm tuổi của mỗi người.
HA cao có thể gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn thị giác và thậm chí mất trí nhớ.
Hầu hết chúng ta có HA tâm thu (tension systole), là lúc tim bóp (co lại) để đẩy máu đi, tăng theo tuổi (từ 40 trở lên) chủ yếu do thành động mạch chai cứng dần.
Cao HA thường không có triệu chứng. Thông thường HA giảm về đêm và tăng vào buổi sáng. Muốn có số đo HA đúng, nên đo trong 24 giờ với 3-4 lần đo trong ngày và 2 lần đo ban đêm.
Sau 50 tuổi, hãy thận trọng với số đo HA cao. HA tâm thu là đỉnh điểm mà các động mạch và các cơ quan chịu áp lực với mỗi nhịp tim đập. HA thấp nhất là HA tâm trương (tension diastolique) là áp lực giữa 2 nhịp tim, khi tim nghỉ ngơi. Sau 55 tuổi các BS đặc biệt lưu ý đến HA tâm thu vì đây là tham số chính cần theo dõi chặt chẽ.
Các nhà khoa học vẫn đang tranh cãi về chỉ số HA lý tưởng cho những người trên 50 tuổi. Gần đây, chỉ số HA tâm thu được nhiều người tán thành là không quá 140 mmHg và 150 mmHg với những người trên 60 tuổi.
Tuy nhiên, kết quả cuộc thử nghiệm lâm sàng SPRINT (Systolic Blood Pressure Intervention Trial) đã làm thay đổi cách nhìn. Nghiên cứu này thực hiện trên 9.300 người có HA tăng hoạc từng là nạn nhân của cơn đau tim, trong đó 30% có tuổi trên 75. Họ được chia thành 2 nhóm, nhóm 1 phải cố gắng kéo HA xuống dưới 120 và nhóm 2 xuống dưới 140. Trong 3 năm thử nghiệm, xác suất xảy ra cơn đau tim hay đột quỵ ở nhóm 1 được ghi nhận dưới 25%.
Mỗi người có một số đo HA thích hợp khác nhau. Với người có nguy cơ thấp về tim và những bệnh nhân đã uống nhiều loại thuốc cao HA, số đo HA tâm thu cao có thể chấp nhận được. BS Townsend, một trong số các chuyên gia danh tiếng của Mỹ về bệnh cao HA nhấn mạnh: "Mỗi bệnh nhân là một trường hợp đặc biệt" và cho biết thêm: "Khi một bệnh nhân 69 tuổi đã uống 4 thứ thuốc để hạ HA xuống 135, BS nên thận trọng khi ghi vào toa thêm loại thuốc thứ 5".
Chỉ cần ăn ít muối, nhiều trái cây và rau xanh để giảm HA. Tuy nhiên, nên nhớ rằng 1/4 muỗng cà phê muối chứa 575 mg sodium. Một nghiên cứu gần đây ghi nhận lượng muối tiêu thụ tối ưu là từ 8 đến 10 gr/ngày chứ không phải từ 3 đến 5 gr như khuyến cáo của WHO. Thiếu muối cũng gây nguy hại cho sức khỏe. Giảm cân và vận động cũng là những biện pháp để giảm HA tâm thu.
Các loại thuốc cao HA mới không phải luôn luôn tốt. Các BS thường bắt đầu bằng các loại thuốc lợi tiểu (diuretique) nhằm giúp bài tiết sodium và nước khỏi cơ thể. Đây là 1 trong những phương pháp trị cao HA lâu đời nhất. Nhiều phân tử mới gây ức chế của enzim chuyển đổi từ angiotensine, ngăn chặn cơ thể tiết ra hormone làm tăng HA. Các chất đối kháng (antagoniste), thụ thể của angiotensine 2, phong tỏa hoạt động này. Nhiều nghiên cứu chứng minh các dược phẩm mới này chưa hẳn đã hiệu quả hơn thuốc lợi tiểu, dù chúng thường có ít tác dụng phụ hơn.
Sử dụng thiết bị luyện cơ tay (musclet, handgrip), bóp chặt và giữ chặt trọng 2 phút (12-15 phút/lần) mỗi tuần tập 3 lần cũng là 1 phương pháp không dùng thuốc để hạ HA khoảng 10%.
Nếu bị cao HA ở mức trung bình, có thể giải quyết bằng 1 loại thuốc duy nhất. Nhiều bệnh nhân dùng nhiều loại thuốc, mỗi loại giảm ở một vài điểm. Tăng liều thường làm cho hiệu quả giảm đi. Các BS thường dùng nhiều loại thuốc khác nhau để đạt kết quả tối ưu tùy theo mức độ thích ứng của từng bệnh nhân.
Mối nguy lớn nhất là tụt HA thế đứng (Hypotension orthostatiue). Tình trạng thường xảy ra khi đứng lên trong lúc HA không đủ mạnh để đưa máu lên não gây chóng mặt, té ngã.
Thở chậm cũng có thể giảm HA tâm thu. Trong số 10 nguyên tắc vàng, các chuyên gia thuộc Hiệp hội Tim của Pháp (FFC) khuyên áp dụng công thức 3 - 6 - 5: "Hít thở 3 lần/ngày theo nhịp gồm 6 chu kỳ thở mỗi phút, trong vòng 5 phút. Khi hít vào, nhịp tim và HA tăng lên, điều ngược lại sẽ xảy ra, 5 phút là thời gian cần thiết cho hiệu ứng sinh lý trên các hormone gây căng thẳng cortisol".
Điều quan trọng là kiên trì. Thuốc uống và lối sống lành mạnh giúp hạ HA dưới nức nguy hiểm. Khi đã đạt được mục đích, phải tiếp tục duy trì việc điều trị và thói quen tốt, nếu không HA sẽ tăng trở lại. Kiên trì là yếu tố quyết định sự thành công!
trích từ bài Những điều cần lưu ý về huyết áp (KTNN No.973)
No comments:
Post a Comment