Thế giới trong trật tự siêu nhiên
Là 1 hệ thống các quy chuẩn và giá trị con người trên nền tảng của đức tin, ngày nay tôn giáo là nguồn gốc của sự bất đồng giữa con người với con người. Tuy nhiên, trên thực tế, tôn giáo giữ vai trò thống nhất nhân loại đứng ở vị trí thứ ba, cùng với tiền tệ và các đế chế.
Sự xuất hiện của các tôn giáo là 1 trong những cuộc cm quan trọng nhất trong lịch sử và đóng góp to lớn cho sự thống nhất của nhân loại.
Tôn giáo là lý do duy nhất để đến với quyền lực tối cao của vũ trụ, vì vậy nhiều người đã cống hiến cuộc đời cho việc hợp nhất với Đấng Tối cao để từ đó đạt được giác ngộ.
Chúa Trời hay Atman trong đa thần giáo Hindu là bản ngã vĩnh cửu hay linh hồn của toàn bộ vũ trụ, cũng như của mỗi cá nhân và mọi hiện tượng (sinh học và vật lý) trong 1 nguyên lý duy nhất.
Đấng Tối cao là duy nhất. Đó là Đấng toàn tri, toàn năng và toàn thiện.
Với người theo Ki-tô giáo, Chúa Jesus thành Nazareth là đấng cứu thế vì Ngài buộc phải nhập thế bằng xác phàm và chết trên thập giá để cứu độ nhân loại thì đây là điều mà mọi người đều phải biết. Do đó cần loan báo tin mừng - Phúc âm - của Chúa Jesus ra toàn thế giới.
Sau người DT, tư tưởng độc thần cũng xuất hiện ở bán đảo Ả-rập vào thế kỷ thứ 7. Từ 1 giáo phái nhỏ ở 1 góc hẻo lánh của thế giới, Hồi giáo đã vượt ra khỏi sa mạc Ả-rập và trở thành 1 đế chế rộng lớn trải suốt từ Đại Tây Dương đến Ấn Độ.
Từ đó về sau, tư tưởng độc thần đã đóng 1 vai trò trung tâm trong lịch sử thế giới.
Tín đồ theo Ki-tô giáo hay Hồi giáo có xu hướng cuồng tín vì cho rằng: Đấng Tối cao của tôn giáo khác ko có được quyền lực tối thượng (hoặc tôn giáo đó chỉ nhận được 1 phần chân lý phổ quát từ Đấng Tối cao). Vì vậy, bên nào cũng tin rằng: mình đang nắm trong tay toàn bộ thông điệp của 1 và chỉ 1 Đấng Tối cao mà thôi.
Đó là điều đã xảy ra trong lịch sử và vẫn đang diễn ra giữa Ki-tô giáo và Hồi giáo. Cuộc xung đột và báng bổ tôn giáo khác để củng cố tôn giáo chính thống qua việc triệt tiêu bằng bạo lực vẫn tiếp tục tồn tại.
Thực tế cho thấy: luôn tồn tại cái hố ngăn cách giữa lý thuyết thần học và thực tế lịch sử. Khi phân chia thế giới thành "chúng ta" và "chúng nó", coi sức mạnh tối cao quá xa xôi và xa lạ với nhu cầu trần tục của con người thì các tôn giáo độc thần cũng ko thể phủ nhận vai trò của thần linh (ở Ki-tô giáo cũng có những điện thờ riêng cho các thánh với nghi lễ có phần khác so với những vị thần của đa thần giáo).
Nhưng ko phải chỉ trong việc thừa nhận các thánh về việc bảo hộ hay bảo trợ cho 1 vương quốc (Hungary bởi Thánh Stephen), hay các tp/thị trấn (Tp Milan bởi Thánh Ambrose) và cả những ngành nghề khác nhau (Thánh Almo bảo vệ cho những người thợ cạo ống khói) v.v., đa thần giáo còn ảnh hưởng đến các tôn giáo độc thần khác bằng thế giới quan chứa đựng nhiều câu trả lời hấp dẫn và đơn giản cho nhiều vấn đề mà thuyết độc thần ko thể phủ nhận.
Đa thần giáo ko chỉ xuất hiện trong tôn giáo độc thần với các thánh mà còn cả với thuyết nhị nguyên. Ko như thuyết độc thần, nhị nguyên cho rằng: cái ác cũng có 1 sức mạnh độc lập và vũ trụ là chiến trường giữa cái thiện và cái ác.
Và đó cũng là tất cả những gì xảy ra trong thế giới của chúng ta.
Vì nhiều lý do, người Ki-tô giáo bình thường tin tưởng vào Thiên Chúa trong độc thần giáo, nhưng cũng tin vào Ác quỷ (Satan) theo thuyết nhị nguyên.
Các học giả nghiên cứu tôn giáo đặt tên cho sự kết hợp đồng thời này (của các ý tưởng từ nhiều thuyết khác nhau, thậm chí đối nghịch nhau) và sự kết hợp của các nghi lễ và thực hành (có nguồn gốc khác nhau) với tên gọi là chủ nghĩa hỗn tạp.
Theo Harari, trên thực tế, thuyết hỗn tạp có lẽ là thứ tôn giáo vĩ đại duy nhất trên thế giới.
Sau thời kỳ của các tôn giáo tập trung đức tin vào thần linh và thực thể siêu nhiên, từ thiên niên kỷ 1 TCN xuất hiện các tôn giáo mới, trong đó phải kể đến Phật giáo, Nho giáo và các dạng tôn giáo mang sắc thái của các chủ nghĩa khắc kỷ, chủ nghĩa hoài nghi v.v. hoàn toàn ko có vai trò của thần linh hoặc đặc trưng bởi sự coi thường thần linh.
Phật giáo là tôn giáo quan trọng nhất trong các tôn giáo thuận theo quy luật tự nhiên cổ xưa và hiện nay vẫn là 1 tín ngưỡng lớn ở Nam Á và Đông Á.
Nhân vật trung tâm của Phật giáo ko phải là 1 vị thần mà là 1 con người, Siddhartha Gautama (Tất-đạt-đa Cồ-đàm).
Gautama tự mình chứng được niết bàn và đã được giải thoát khỏi đau khổ. Từ đó ông được gọi là "Phật", có nghĩa là "Người giác ngộ".
300 năm qua là thời đại phát triển của chủ nghĩa thế tục. Các tôn giáo hữu thần ngày càng mất đi tầm quan trọng của chúng.
Để phân biệt những tôn giáo lấy thần thánh làm trung tâm với những giáo phái là những hệ tư tưởng (ý thức hệ vô thần), cần đi sâu vào đặc điểm dựa trên quy luật tự nhiên bởi chúng đều là các chuẩn mực và giá trị con người được tạo nên dựa vào niềm tin trong 1 trật tự siêu phàm.
Ngày nay, chủ nghĩa nhân văn (CNNV) đặt niềm tin vào nhân loại, đúng hơn là Homo Sapiens.
Niềm tin này có thể nâng cao lên thành sự tôn thờ và khi đó, có thể coi hệ tư tưởng này như 1 tôn giáo: Tôn giáo nhân văn.
Những người theo CNNV tin rằng: Homo Sapiens có 1 bản chất độc đáo và linh thiêng, mà về cơ bản khác với bản chất của muôn loài và mọi hiện tượng khác. Nó là điều quan trọng nhất trên thế giới, và nó quyết định ý nghĩa của mọi điều xảy ra.
Cái tốt lành tối thượng chính là điều tốt đẹp có ở Homo Sapiens. Phần còn lại của thế giới và tất cả các sinh vật khác tồn tại chỉ để phục vụ cho lợi ích loài người.
Người Mỹ ngày nay vừa là người theo chủ nghĩa dân tộc (CNDT) vừa là người theo CNTB Thị trường tự do, vừa là nhà nhân văn tự do (tin vào nhân quyền được Tạo Hóa ban cho) và họ là những người mang tính cách điển hình cho tôn giáo của thuyết hỗn tạp.
3 nhóm/phái của CNNV
1. CNNV tự do: Những người thuộc phái này tin rằng NHÂN TÍNH là phẩm chất của mỗi cá nhân, và sự tự do của mỗi cá nhân mang tính linh thiêng.
Mặc dù CNNV tự do thần thánh hóa con người nhưng ko phủ nhận sự tồn tại của Đấng Tối cao (trên thực tế, nó được hình thành dựa trên những niềm tin độc thần).
2. CNNV XHCN: CNXH tin rằng con người có bản chất tập thể chứ ko phải cá nhân. Những người theo phái này ko coi tiếng nói của nhân tính là thiêng liêng mà nhìn nhận Homo Sapiens với tư cách 1 loài.
3. CNNV tiến hóa: Đại diện tiêu biểu của giáo phái này là CNXH quốc gia Đức (Đức quốc xã/ĐQX). ĐQX tin rằng nhân loại là 1 loài có thể thay đổi (có thể phát triển hoặc thoái hóa). Do đó con người có thể tiến hóa trở thành những người siêu việt, hoặc suy thoái thành 1 giống nòi yếu kém.
(Ghi lại từ Sapiens - Lược sử loài người của Yuval Noah Harari)
No comments:
Post a Comment