HIỆU ỨNG CUA TRONG CHẬU: KHI NGƯỜI GIỎI KHÔNG THỂ VƯƠN LÊN TRONG MỘT TẬP THỂ CHỈ BIẾT DÌM NHAU XUỐNG
“Hiệu ứng con cua” hoặc “Tâm lý con cua”, là một tâm lý tư duy ích kỷ, độc hại và đố kỵ của một số thành viên trong một tập thể lớn. Họ là những người tìm cách phá hoại và ngăn chặn sự tiến bộ của những thành viên hoạt động hiệu quả hơn trong một cộng đồng
Hình ảnh những con cua trong chiếc chậu là một ẩn dụ hoàn hảo cho bi kịch mà nhiều người tài phải đối mặt. Nếu chỉ có một con cua, nó có thể dễ dàng bò ra ngoài. Nhưng khi có nhiều con, bất kỳ con nào cố gắng leo lên đều bị kéo xuống. Kết quả: không một con nào thoát được.
Trong "Án tử của thiên tài", Yuiga Kitano mượn câu chuyện về 3 kiểu nhân viên điển hình: thiên tài - người giỏi - người bình thường, để chỉ ra rằng: một thiên tài, với những ý tưởng vượt khỏi sự hiểu biết thông thường, thường trở thành đối tượng bị chèn ép.
Trong đó có những người cảm thấy ghen tị với những gì mà thiên tài đó đang thể hiện và có người cũng cảm thấy run sợ với những thứ quá mới với xã hội này. Và tập thể, thay vì nâng đỡ, nhóm người này lại “kéo” những thiên tài này xuống bằng mọi giá.
Hậu quả của hiệu ứng con cua là gì?
- Ở cấp độ cá nhân, người tài dễ rơi vào cô đơn, hoài nghi chính mình, thậm chí từ bỏ ước mơ.
- Ở cấp độ tập thể, môi trường làm việc hoặc học tập trở nên tệ hơn từng ngày bởi vì mỗi thành viên mải kéo nhau xuống thay vì cùng nhau tiến lên.
- Ở cấp độ xã hội, sự sáng tạo bị triệt tiêu, phát kiến đổi mới bị trì hoãn, và những cơ hội phát triển bị đánh mất chỉ vì số đông không chấp nhận điều mới lạ.
Trong quá khứ, nhà khoa học Galileo từng bị giáo hội kết án vì dám khẳng định sự thật rằng trái đất quay quanh mặt trời. Đó là minh chứng rõ ràng cho việc khi đám đông không hiểu, họ sẽ chọn phủ nhận và thậm chí tiêu diệt những người tài năng, thay vì lắng nghe họ.
Hiệu ứng con cua nhắc nhở chúng ta rằng: khi thấy người khác vươn lên, hãy coi đó là động lực để phát triển bản thân, thay vì lý do để kéo họ xuống. Bởi chỉ khi học cách nâng đỡ lẫn nhau, chúng ta mới thật sự thoát khỏi chiếc “chậu” vô hình và cùng nhau đi xa.
------------
“Án tử của thiên tài” - Một cuốn sách giúp bạn có một cái nhìn khác về những người có trí thông minh vượt trội và không bị sa vào hiệu ứng đám đông cực đoan.
(copy từ FB-Đây là bản chất con người)
Cái vụ gọi là ''xứ ko muốn phát triển'' ko phải bỗng dưng mà có. Nó ở cái chỗ ''kìm hãm nhau'' này?
ReplyDelete