Tuesday, December 16, 2025

Tinh thần và sức khỏe sinh học

Trong nhiều năm, chúng ta nói về sức khỏe bằng những khái niệm quen thuộc: gen di truyền, thuốc men, chế độ ăn, vận động. Tất cả đều quan trọng. Nhưng không có yếu tố nào trong số đó hoạt động độc lập. Có một thứ đứng phía sau, điều khiển cách tất cả những yếu tố kia biểu hiện ra trong cơ thể. Đó là thái độ sống.

(Bài của khách)

Thái độ sống không nằm ở cảm xúc nhất thời.

Nó hình thành từ cách một con người lặp đi lặp lại cách nhìn về cuộc đời mình.

Khi Mayo Clinic theo dõi gần năm trăm người trong suốt ba mươi năm, họ không tìm thấy một bí quyết phức tạp nào. Điều họ thấy rất nhất quán: những người có xu hướng lạc quan, thường xuyên hướng tới kịch bản tốt đẹp hơn cho tương lai, có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt hơn, và sống lâu hơn. Đây không phải nhận xét chủ quan. Một nghiên cứu khác, cũng kéo dài ba mươi năm trên tám trăm người, cho ra cùng một kết luận: người suy nghĩ tích cực sống thọ hơn người suy nghĩ tiêu cực.

Điều đáng chú ý là mức độ ảnh hưởng của thái độ sống. Khi Đại học Yale theo dõi hơn sáu trăm người trên năm mươi tuổi trong vòng hai mươi ba năm, họ phát hiện rằng chỉ riêng cách một người nhìn nhận quá trình lão hóa cũng tạo ra chênh lệch trung bình bảy năm tuổi thọ. Bảy năm này không đến từ thuốc, không đến từ tập luyện và không đến từ việc kiểm soát cân nặng. Nó đến từ cách người đó bước vào tuổi già trong tâm trí của mình.

Thực tế còn đi xa hơn. Các nghiên cứu cho thấy thái độ sống là yếu tố dự báo tuổi thọ mạnh hơn cả huyết áp, cholesterol, thuốc lá, cân nặng hay mức độ vận động. Điều này khiến nhiều người khó chấp nhận, bởi vì nó kéo trách nhiệm ra khỏi phòng khám và đặt nó trở lại trong đời sống hàng ngày.

Các nghiên cứu tim mạch làm cho bức tranh này trở nên rõ ràng hơn. Một báo cáo từ Đại học Duke theo dõi 866 bệnh nhân tim mạch cho thấy: những người thường xuyên giữ cảm xúc tích cực có khoảng 20% cơ hội sống lâu hơn thêm mười một năm so với những người thường xuyên mang trong mình cảm xúc tiêu cực. Ở chiều ngược lại, một nghiên cứu kéo dài hai mươi lăm năm trên sinh viên y khoa cho thấy những người dễ kích động có nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành cao gấp năm lần.

Đây không phải câu chuyện về cảm xúc.

Đây là cách cơ thể phản ứng khi liên tục bị đặt trong trạng thái báo động.

Cơ thể không hiểu bối cảnh. Nó không phân biệt được lo lắng về tương lai với mối đe dọa thật trước mắt. Với hệ thần kinh, cả hai đều là stress. Và khi stress trở thành trạng thái thường trực, sinh học sẽ thay đổi theo hướng phòng thủ, không phải chữa lành.

Hiện tượng buồn nôn trước hóa trị cho thấy điều này một cách không thể phủ nhận. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, gần một phần ba bệnh nhân ung thư có triệu chứng buồn nôn chỉ khi nhìn thấy hoặc ngửi thấy những thứ gợi nhớ đến điều trị. Khoảng 11% nôn mửa trước cả khi thuốc được tiêm. Một nghiên cứu năm 2001 cho thấy 40% bệnh nhân buồn nôn chỉ vì họ tin rằng mình sẽ mệt sau hóa trị, trong khi những người không kỳ vọng điều đó thì hầu như không có triệu chứng.

Não bộ không phân biệt tưởng tượng và thực tế.

Nó chỉ phản ứng với điều bạn tin là thật.

Và từ đây, câu hỏi trở nên rất rõ ràng. Nếu một suy nghĩ tiêu cực, được lặp đi lặp lại đủ lâu, có thể làm cơ thể suy kiệt, thì một suy nghĩ tích cực, được tin tưởng đủ sâu, có thể bảo vệ và tái cấu trúc cơ thể hay không? Nếu kỳ vọng có thể kích hoạt bệnh, thì kỳ vọng đúng đắn có thể kích hoạt quá trình lành bệnh không?

Thái độ không phải là khẩu hiệu.

Nó là một quá trình sinh học diễn ra mỗi ngày.

Bạn không cần phải đồng ý với điều này.

Nhưng cơ thể bạn vẫn đang lắng nghe cách bạn suy nghĩ.

Và nó sẽ tiếp tục phản ứng theo cách đó, dù bạn có chủ động hay không.

___

Những tư tưởng và dữ liệu được trình bày trong bài viết này được tổng hợp từ cuốn Bạn là Nhà Giả Dược của Tiến sĩ Joe Dispenza – nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học thần kinh, sinh học và mối liên hệ giữa tâm trí và cơ thể. Nếu bạn muốn hiểu sâu hơn cách suy nghĩ, niềm tin và thái độ sống thực sự tác động đến sinh học con người, cuốn sách này là một điểm khởi đầu nghiêm túc và đáng tin cậy để tìm đọc.

Góc nhìn Alan

No comments:

Post a Comment