KỂ LẠI LỊCH SỬ

Nguyên Bộ trưởng GD Phạm Vũ Luận có một số phát biểu gây phản đối trong tranh luận như Lịch Sử và CNTT là hai môn học rất chán.
Cá nhân tôi thấy quá đúng, mặc dù tôi là người yêu thích hai ngành này (bằng hành động chứ không phải chỉ phát biểu suông). Lịch sử (và CNTT) như đang dạy hiện nay thật quá chán. Ai mà thích những con số vô nghĩa phải học thuộc như ngày nào tháng nào và một số kết luận đóng khung chỉ cần học một lần áp dụng cho mọi sự kiện và nhân vật lịch sử.
Lịch sử là những câu chuyện thật. Chuyện mà chỉ có hai màu đen trắng hoặc hai loại nhân vật chính tà thì vô cùng chán ngán. Môn Sử của ta hoàn toàn không gắn liền với kỹ năng, nên học nhồi sọ vô dụng, Nói học Sử là để yêu nước và bảo vệ Tổ Quốc là khiên cưỡng. Nếu như vậy mọi GS, PGS, TS sử học đều nên gắn huân chương "Vì Tổ quốc". Thế thì các nhà ngôn ngữ, dân tộc học, xã hội học, kinh tế thì sao.
Lịch sử sẽ hay, hấp dẫn và có ích nếu như dùng để luyện kỹ năng và phát triển tư duy chứ không phải là để nhồi sọ một số dữ liệu vô ích. Trước tiên, học Sử phải biết kể chuyện. Kỹ năng kể lại một câu chuyện cần bắt đầu từ môn Văn và sau đó được phát triển cao độ trong môn Sử. Dạy Sử mà không biết kể chuyện là vứt, là thất bại. Cần chú ý thầy dạy Sử của ta không biết kể chuyện Lịch Sử, có thể biết kể chuyện linh tinh nhảm nhí như cán chó, cháy nhà.
Học Sử xong không biết kể chuyện tức là tốn thời gian vô ích. Đó là kỹ năng quan trọng nhất.
Cố nhiên kỹ năng đọc và viết vẫn là hàng đầu. Do đó, môn Sử cần có các project đọc và viết dưới dạng bài tập về nhà. Có thể đưa một số thể loại viết về các chủ đề lịch sử như bình luận, tùy bút, tường thuật, nghị luận hoặc essay ngắn về đề tài lịch sử. Cái đó sẽ kích thích khả năng sáng tạo và tư duy độc lập của các em. Nó cũng làm các em say mê môn Sử, cho dù các đề tài có thể rất đơn giản như từ một biển tên phố.
Sau đó là kỹ năng nghiên cứu, tự tổng hợp vấn đề trong các bài tập lớn, có thể nhiều người tham gia. Với cách đó chúng ta sẽ có đủ thời gian để dạy cả lịch sử thế giới. Tất nhiên khuyến khích các em dùng Google và đọc các trang lịch sử bằng ngoại ngữ.
Thế đấy, môn Sử có thể làm rất hay và thực tế. Tất nhiên trước hết các thầy cũng phải có kỹ năng và tư duy cởi mở. Nếu làm được vậy giờ Sử thật thú vị, các thầy sẽ rất nhàn, chỉ gợi mở phương pháp, nghe học sinh kể chuyện và bình luận. Có gì khó nhỉ?

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)