Làm thế nào để hít thở không khí Canada thường xuyên?

Thân gửi các bạn quan tâm đến việc đi định cư ở Canada. Thư này tôi viết, mục đích chính không phải vì quá quan tâm đến các bạn, mà là để giải phóng tôi khỏi việc trả lời quá nhiều câu hỏi của các bạn quan tâm. Tuần nào cũng một hai người hỏi thăm chắc chết quá!

Đầu tiên xin nói rằng những thông tin ở đây dựa trên hiểu biết của tôi. Nó không phải là quy định pháp lý hay nội dung chương trình. Nghĩa là nó có thể sai, lạc hậu hoặc thay đổi đến 180 độ. Các bạn có thể biết rằng quy định pháp lý và các chương trình định cư thay đổi liên tục, tuỳ theo Canada đánh giá chất lượng thực hiện các chương trình thế nào.

Điều thứ hai xin nói là tôi không biết gì về việc đi định cư Úc, Tân Tây Lan, Mỹ, xin đừng tự làm mất thời gian của bạn bằng cách hỏi tôi.

Điều thứ ba là bạn có thể không cần đọc thêm tiếp, mà liên lạc ngay với anh Tuy Dinh, người có thể giúp bạn chi tiết và tường tận.

Bây giờ vào nội dung chính. Quan điểm xuyên suốt của các chương trình định cư của Canada là việc gia tăng dân số không tự nhiên (không phải do quan hệ sinh lý mà phát sinh) và họ có hai nội dung chính: nhân đạo (ví dụ như nhận dân Hungary năm 1956-1957, dân Việt Nam những năm cuối 70 - đầu 80, dân Syri vừa qua) hoặc có năng lực. Dĩ nhiên bạn không phải là người Syri rồi cho nên việc bạn quan tâm là như thế nào gọi là có năng lực và có thể được chấp nhận. Dạng năng lực $ quá nhiều tôi cũng sẽ không bàn ở đây.

Loại một là loại Canada thích nhất: bạn còn trẻ, dưới 18-19, thông thạo tiếng Anh, vừa học xong trung học, gia đình bạn sẵn sàng bỏ một món tiền kha khá để bạn đi học đại học ở Canada. Sau khi học xong bạn cần tìm được việc làm, đi làm 3 năm và khi vẫn còn có hợp đồng trung hạn, đúng ngành nghề thì xin được định cư và sẽ có thẻ xanh khá nhanh. Canada thích là vì bạn được đào tạo theo đúng bài bản Canada, chưa ngấm chủ nghĩa quái đản nào vào người, bạn tự trả tiền cho việc học hành và được các doanh nghiệp địa phương chấp nhận.

Loại hai là khi bạn đã có bằng cấp cử nhân, thạc sỹ, tiến sỹ, thông thạo ngoại ngữ, đã có quá trình làm việc nhiều năm bằng ngành nghề của chính bạn. Tóm lại là người có tài, được đào tạo bài bản và đã qua quá trình làm việc nhiều năm trong nghề. Dĩ nhiên khoe bằng đại học Bách Khoa Hà Nội, bằng Đại học Y Dược Sài gòn, thậm chí bằng Kiến trúc sư Đại học Kỹ thuật Budapest thì cũng bằng đừng khoe. Không chỉ vấn đề là đào tạo tại VN mà có nhiều ngành nghề Canada không công nhận. Kinh nghiệm nhiều năm trong nghề làm cho Dầu khí Việt Nam, VNPT hay Điện lực Việt Nam thì cũng đừng khoe. Nói đơn giản nếu bạn cảm thấy có khả năng cạnh tranh với Kỹ sư điện tử đào tạo tại đại học Humbolt ở Berlin, đã đi làm 5 năm cho Siemens tại Munich thì bạn cứ gửi đơn sang theo chương trình Entry Express, dạng skilled worker. Có thể bạn sẽ được họ liên lạc lại để xác minh thêm thông tin nhưng sau đó bạn sẽ chờ 4-5 năm, và nếu may mắn, bạn sẽ được gọi làm visa.

Loại ba là bạn đăng ký đi theo chương trình đầu tư doanh nghiệp, dạng này trước đây dễ, nhưng hiện nay khó vì không hiệu quả. Đại đa số sang không làm doanh nghiệp như kế hoạch đăng ký - hoặc không làm được. Chưa nói đến chuyện họ không ở lại nơi họ đăng ký mà chuyển đi vùng khác. Các bang hiện nay đã đưa các chương trình chi phí đặt cọc cao, thậm chí khả năng bắt ở lại đấy 5-7 năm. Nếu bạn không sợ lạnh, không ngại mất tiền (tiền cọc, chi phí cho tư vấn và chi phí chương trình), sẵn sàng ở 5-7 năm một vùng mà mình hoàn toàn không thích thì cũng nên thử. Nhiều bạn nói là đi vì con cái, nếu đúng thật thế thì cứ cắn răng, vì đúng là con cái khá lên và có nhiều cơ hội thật sự.

Loại bốn là dạng sang mở doanh nghiệp tại Canada, sau đó xin giấy phép lao động (work permit), cứ làm 3-4 năm - dĩ nhiên phải bỏ tiền ăn ở, doanh nghiệp phải hoạt động - thì có thể manh nha xin định cư, nhưng cũng nhiều rủi ro vì có thể bang đó có hoặc không chương trình định cư vào thời điểm bạn xin.

Loại năm là lên FB, viết nhiều bài, xong hô hào tụ tập, nhớ để FB công khai và có thể tham gia thêm một số diễn đàn. Chịu khổ chút, khó nhất là khi lộ hàng lộ hoá làm sao đàm phán để phía VN đồng ý cho đi Canada.

Khi chuẩn bị bạn nên có tư vấn, tôi không đưa ra ý kiến nhận xét tư vấn trong nước hay Canada khác nhau thế nào. Tôi chỉ nói rằng tư vấn nào cũng tính phí, và khi không được đừng quay lại bảo họ làm mình tiền mất tật mang. Phí cao hay thấp ngoài việc họ cho là họ có năng lực thế nào (và tư vấn việc gì), còn là việc họ hướng bạn đến những chương trình nào. Tư vấn có lương tâm sẽ tìm cách tiết kiệm chi phí, môi trường phù hợp, nhưng có thể bạn không đạt được vì năng lực của bạn chỉ có thế hoặc bạn không thể chấp nhận điều kiện chương trình. Tư vấn chỉ vì tiền sẽ tìm cách đưa bạn vào chương trình đem lại $ cho họ nhiều nhất, lúc nào cũng khẳng định là ngon lành, doạ nạt bạn liên tục và thực ra việc bạn không đạt được lại do chính năng lực của bạn hoặc bạn không thể chấp nhận điều kiện chương trình, là những điều tư vấn không thay đổi được dù họ có thu bao nhiêu tiền của bạn.

Chúc bạn thành công!

Đoàn Hồng Nghĩa (ELTE,VIDI90)