GS. LOVÁSZ LÁSZLÓ ĐOẠT GIẢI ABEL

 Báo Hung hôm nay rộ tin GS. VS. Lovász László, cựu Chủ tịch Hội Toán học Quốc tế (2007-2010) được Giải Abel, được xem như Giải Nobel trong Toán học. Nhiều bài phỏng vấn ổng rất hay, mà mình không đủ chuyên môn để dịch. Khoảng 16 năm trước mình có được đi nghe ông thuyết giảng (hay nói chuyện thì đúng hơn) 1 buổi về ứng dụng của toán lý thuyết trong đời sống - trong loạt bài giảng những kiến thức phổ cập cho người không trong chuyên ngành Toán (Mindentudás Egyeteme) - vô cùng thú vị.

GS. Lovász László (sinh năm 1948) là học sinh chuyên Toán trường Fazekas Mihály (Budapest) trong thời gian 1962-1966, và 3 lần liền đoạt HCV trong các kỳ Toán Quốc tế (1964, 1965 và 1966). Ông là “trùm sò” về Tổ hợp, đã cùng một trong những tên tuổi lớn nhất (và kỳ dị nhất) của Toán lý thuyết thế kỷ thứ 20 là Erdős Pál lập ra tạp chí “Combinatorica” (1981). GS. Lovász László cũng là Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Hungary (2014-2020), Viện trưởng Viện Toán học Đại học Tổng hợp Budapest (ELTE).

Trước khi đoạt Giải Abel, GS. Lovász László đã sở hữu rất nhiều giải thưởng quan trọng về khoa học, như Giải Fulkerson (1982, 212), Giải thưởng Nhà nước Hungary (1985), Giải Pólya (1979), Giải Brouwer Medal (1993), Giải Wolf (1999), Giải Knuth Prize (1999), Giải Gödel (2001), Giải Neumann János (2006), Giải Széchenyi (2008), Giải Kyoto Prize in Basic Sciences (2010), Giải Kyoto (2010), và là thành viên của Hội Toán học Mỹ (American Mathematical Society, 2012), Công dân Danh dự Budapest (2018).

GS. Lovász László cũng đã từng sang Hà Nội giảng bài trong Hội nghị Tính toán Hiệu năng cao, và là thầy của GS. Vũ Hà Văn, một trong những gương mặt toán học sáng giá nhất hiện tại của Việt Nam. Trước ông, cũng đã có hai nhà toán học Hungary nhận Giải Abel, là Lax Péter (2005) và Szemerédi Endre (2012).

Nguyễn Hoàng Linh

Vu Hoai Chuong (bổ sung):

Đọc tiểu sử của GS Lovász László, chắc ít người chú ý đến chi tiết sau đây:

1966-ban kezdte meg egyetemi tanulmányait az ELTE matematikus szakán. 1971-ben szerezte diplomáját. 1970-ben védte meg a matematikai tudományok kandidátusi, 1977-ben akadémiai doktori értekezését.

Như vậy ông nhận học vị tiến sĩ (kandidátus) toán học năm 1970, trước khi nhận bằng cử nhân năm 1971.

Hồi đó báo chí Hung đã đăng về chuyện này. Khi là sinh viên năm thứ tư đại học, ông nộp một công trình trong nhóm SV nghiên cứu khoa học (tudományos diákkör). Công trình có nhiều kết quả mới nên các phản biện đề nghị đặc cách công nhận ông là kandidátus. Một phản biện còn đánh giá công trình của ông xứng đáng với luận án TSKH.

Nền giáo dục Hungary rất nghiêm khắc, tuy là tiến sĩ nhưng ông vẫn phải học thêm năm cuối mới có bằng cử nhân. Theo tôi hiểu, học vị TS là thành quả nghiên cứu chuyên sâu về một hướng hẹp, còn bằng cử nhân bảo đảm kiến thức toàn diện để có thể làm việc, giảng dạy trong ngành.

Trong 5 năm sinh viên, ông bị 1 điểm 4 về hình học.