Ông chủ Khai trí

Hồi ký [ trích ]

…

Ngôi nhà nhỏ trên đường Điện biên Phủ Quận 3

Đây là nơi ông tạm trú mỗi khi về Việt Nam.

Người đàn ông  tóc bạc , đi đứng chậm vì tuổi tác và có lẽ vì sức khỏe hao mòn những ngày lao tù , cải tạo.

Ông tội gì ? tôi không thể biết , cái tôi biết ông là một người làm sách . 

Một người góp phần trong giáo dục

Người Sài Gòn gọi ông là ông Khai Trí

Tên thật ông là  Nguyễn Hùng Trương.

…

Nhà sách lúc nào cũng đông , kệ sách cho ấn phẩm dành cho thiếu nhi , tuổi mới lớn mang tên Tuổi Hoa ở ngay cửa ra vào cho thuận tiện các độc giả “ đọc cọp “ tại chỗ nếu không có tiền mua. 

Tôi đã thi xong Tú Tài 1

Khu vực sách của tôi thường là khu vực sách văn học [ tránh xa kệ sách toán học ]. Mỗi chiều tôi thường nhảy xe buýt , đi bộ một quãng trên hè phố tới Khai Trí

Và chúi mũi vào những cuốn sách, tác phẩm văn chương có khi còn thơm mùi mực. “ đọc cọp “ nghĩa là đứng đọc tại chỗ tới giờ về thì gấp một góc sách làm dấu, mai đến đọc tiếp.

Tiểu thuyết [ Tự Lực Văn Đoàn ] thì đọc kiểu ấy

Thơ các tác giả tiền chiến thì chỉ còn một cách duy nhất : học thuộc lòng.

Sao vất vả thế ?

Sao khổ thế ?

Rất đơn giản nếu không đủ tiền mua .

Và cho dù học thuộc lòng có những tập thơ tôi thèm mang về tới nỗi phải ĂN CẮP NÓ . không còn cách khác.

Ăn cắp một lần trót lọt 

Hai lần trót lọt

Lần ba không còn vận may 

thế là bị nhân viên nhà sách túm gọn. a lê hấp ! mời chú mày lên tầng 2 nơi giám đốc Nguyễn Hùng Trương ngồi

Cuộc thẩm vấn diễn ra ngắn gọn 

- Cậu học lớp mấy ? trường nào ? sao ăn cắp sách ?

Đứa học trò sợ tái mặt, tội ăn cắp rất lớn , không còn danh dự , không còn gì cả nếu nó được báo về nhà , về trường…

- Cháu không có tiền mua, xin Bác tha cho…

- Ông Khai Trí im lặng quan sát đứa học trò mặt đang cúi gằm xuống chân không dám nhìn thẳng . Ông ôn tồn “ thôi được ,coi tên cậu không có trong sổ này , cậu vi phạm lần đầu tôi tha cho , chỉ dặn cậu được đi học thì đừng ăn cắp !

…

Ông già gầy gò với mái đầu bạc phơ chậm rãi mở ra cuốn sổ ông chép sẵn một bài thơ . bài “ Quê Hương “ 

- Xin anh ký tên vào cho . xin cảm ơn nhà thơ !

Tôi nhìn ông và hỏi “ Bác không nhớ cháu ư ? cháu là đứa ngày xưa ăn cắp sách , phải gặp bác trên tầng 2…” ông lắc đầu “ xưa nhiều cậu lấy sách lắm tôi làm sao nhớ nổi . xin nhà thơ ký cho tôi nhé ! “

Tôi ký tên trong nỗi niềm thổn thức và ôm lấy vai ông 

“  “ ĐƯỢC ĐI HỌC THÌ ĐỪNG ĂN CẮP ! “

HIẾM  CÓ LỚI RĂN DẠY NÀO ĐI THEO TÔI SUỐT ĐỜI NHƯ THẾ THƯA ÔNG !

Vài năm sau ông qua đời …

Nguồn : Đỗ Trung Quân