Trong Tam Quốc, nói đến "hữu dũng vô mưu" người ta thường nhắc tới Lã Bố, thứ nữa là Trương Phi. Cuối cùng là Ngụy Diên, được mô tả là một tướng chỉ đáng được sai phái, có cơ bắp thiếu đầu óc và thiếu cả hạnh kiểm. Thực ra đó là hình dung sai lầm hoặc cố tình bịa đặt của La Quán Trung. Người "hữu dũng vô mưu" số 1 là Mã Siêu.
Lã Bố đem quân triều đình với một viên tỳ tướng là Hoa Hùng trấn đóng cửa ải cầm cự với 18 lộ quân chư hầu, toàn những danh tướng kiệt hiệt mà không làm gì nổi. Sau lại đem quân và 10 viên tướng tung hoành miền Duyện Dự cho đến Hoài Âm, bị Tào Tháo giáp công, Lưu Bị phản thùng mới thất thế. Có lẽ sai lầm lớn nhất của Bố là nói với Tào Tháo "Tôi cầm quân, Thừa tướng cầm quyền, thiên hạ sẽ không ai địch nổi." Trương Phi xuất thân nhà buôn, có học hành, mưu lược, còn để lại thơ văn và thư pháp hơn người. Trái với mô tả "mặt beo, lưng gấu, mắt ốc nhồi, đen như đáy chảo", Trương Phi hết sức nho nhã điển trai, dùng binh rất mưu mẹo, ghét bọn võ biền, thích chơi với văn nhân. Ngụy Diên là quan cai trị giỏi, mưu lược dùng binh xuất sắc, khi Gia Cát Lượng đem quân Bắc phạt dùng Diên làm Đại tướng quân, kiêm Quân Sư và vẫn giữ chức thái thú Hán Trung, sau chết vì coi thường Dương Nghi. Dù sao cũng không thể nói Diên vô mưu.
Mã Siêu tự Mạnh Khởi, con trai Mã Đằng, dòng dõi Phục Ba tướng quân nhà Hán là Mã Viện. Sau khi bình định Lĩnh Nam, Viện được phong đất ở phía Bắc làm phên dậu cho nhà Hán. Sau nhiều đời họ Mã kết hôn với người Khương, do đó có nghi dung tráng kiện, cao lớn, trắng trẻo, đẹp đẽ nhưng vẫn có chữ nghĩa mưu mẹo của người Trung Nguyên nên trở thành quân phiệt một phương. Đến đời Mã Đằng, họ Mã đông con trai đều giỏi võ nghệ, nuôi chí xâm nhập Trung Nguyên.
Đằng kết thân với Hàn Toại, nổi dậy giết quan Mục Tây Lương là Cảnh Bỉ. Triều đình phải sai Hoàng Phủ Tung và Đổng Trác đánh dẹp. Toại và Đằng bèn đầu hàng Đổng Trác, khi đó làm Thứ sử Lương Châu. Người Tây Lương ngày càng mạnh mẽ về thể lực, quân sự và kinh tế, nuôi chí thu phục Trung Nguyên. Do đó các quân phiệt của họ, dù vốn là người Hoa Hạ cũng có dã tâm đó. Đổng Trác và các tướng dưới quyền như Lý Thôi, Quách Tị, Trương Tế, Phàn Trù, Mã Đằng, Hàn Toại đều nuôi chí đem quân vào Trung Nguyên. Cạnh Lương Châu là Tinh Châu có quan Thứ Sử là Đinh Nguyên, có vây cánh là Lã Bố và Trương Dương. Đổng Trác đánh úp Tinh Châu, thu phục Lã Bố và Trương Dương, kiêm chức thứ sử hai châu, trở nên hùng mạnh. Gặp thời cơ Hà Tiến nghe lời Viên Thiệu gọi quân Tinh Lương về triều, Đổng Trác bèn dẫn quân về Trường An, nắm đại quyền làm Thái Sư nhà Hán. Mã Đằng được phong Chinh Tây tướng quân, nắm quân Tây Lương, làm thủ hạ cho Đổng Trác.
Tư đồ Vương Doãn liên minh với Lã Bố giết Đổng Trác. Nhưng Doãn không có năng lực chính trị, lại bảo thủ, nắm quyền mà không biết xây dựng thế lực, nên bị các tướng của Trác là Thôi, Tị giết. Lã Bố trốn thoát làm quân phiệt một phương. Thôi làm Đại tướng quân, Tị làm Phiêu kỵ tướng quân. Đằng lại làm vây cánh cho Thôi, Tị được phong làm Chinh Đông tướng quân.
Đến khi Thôi, Ti thất bại, Tào Tháo làm Tư khấu, tranh quyền với Viên Thiệu muốn lấy lòng Mã Đằng bèn phong Đằng làm Tiền Tướng quân, ngang với Lưu Bị là Tả tướng quân, quyền dưới các chức Đại tướng quân, Phiêu kỵ, Xa Kỵ tướng quân một mức. Khi đó Mã Đằng và Hàn Toại cũng tranh giành thế lực ở hai châu Tinh, Lương bèn trở mặt đánh nhau. Toại giết vợ con gia đình của Đằng. Tào Tháo sau khi hạ được Viên Thiệu bèn sai sứ đến giảng hòa Đằng Toại. Hai nhà sợ hãi bèn kết thân như cũ.
Trước khi nam hạ bình định Lưu Biểu, Tôn Quyền, Tháo lo Đằng Toại nhân cơ làm loạn bèn mời Đằng và gia tộc về Nghiệp Thành, phong chức quan. Lại phong con trai là Mã Siêu làm Thiên Tướng quân coi quân đội của Mã Đằng. Đằng sợ Tháo nghi ngờ bèn đem các con trai là Hưu, Thiết, các cháu trai trong họ gồm hơn 200 hộ về Nghiệp Thành. Chỉ còn Mã Siêu, em trai là Mã Đại và một viên tướng là Bàng Đức ở lại Tây Lương.
Sau khi Tháo thất trận ở Xích Bích về và quyết định đánh Hán Trung để ngăn cản bước Tây tiến của Lưu Bị, bèn sai Toại và Siêu đem quân theo. Toại và Siêu thương nghị. Toại nói "Tào Tháo chắc hẳn muốn lấy luôn Tây Lương. sau khi lấy Hán Trung." Siêu nghe lời bèn cùng Toại làm phản, đem quân chặn quân Tào trên sông Vị. Sau mấy lần kịch chiến, quân Tây Lương có chút ưu thế do sức mạnh của quân sĩ và ngựa, đều cao lớn vượt trội so với quân Tào. Tào Tháo bèn cử Trương Liêu và Từ Hoảng là hai tướng vừa có sức mạnh, lại có mưu trí, đủ sức biến báo mọi tình huống bất ngờ đánh tập hậu liên quân Siêu-Toại. Quân Tây Lương tan vỡ chạy tứ tán, bị quân của Tháo-Liêu-Hoảng tàn sát khiếp vía đến nỗi hàng chục năm sau không dám xâm phạm Trung Nguyên. Hàn Toại đầu hàng, Siêu-Đại-Đức bỏ cả vợ con chạy vào Hán Trung theo Trương Lỗ. Tháo về Hứa Đô tuyên bố tội trạng tru di tam tộc nhà Mã Đằng. Có thể nói việc Siêu làm phản và thất trận đã làm hại cả nhà.
Siêu sau đó lại phản Trương Lỗ theo Lưu Bị, cuối cùng được phong Phiêu kỵ tướng quân là một trong Tứ hổ tướng quân nhà Hán. Ban đầu Siêu cậy công, ngông cuồng gọi Bị bằng tên tự là "Huyền Đức", bọn Trương Phi, Ngụy Diên bàn mưu giết Siêu. Sau có Lý Khôi là người đồng hương nói rõ tình thế. Siêu tỉnh ngộ bèn viết thư tạ tội với Bị, lại tố giác Bành Dạng để Bị không nghi ngờ. Bị phong cho Siêu làm thứ sử Lương Châu, là đất không phải của nhà Thục Hán, ý muốn dùng Siêu dùng uy thế họ Mã lấy lại các châu Ung-Lương-Tinh. Nhưng cũng hàm ý Bị không tin Siêu như Vũ, Phi, Diên, Trung.
Đến đời Hậu chủ, Gia Cát Lượng giao cho Siêu làm trấn thủ cửa ải Dương Bình tiếng là để phòng bị bọn Quách Hoài thứ sử Lương Châu, Trần Thái, thứ sử Tinh Châu, Chung Do thứ sử Ung Châu. Tuy vậy, Dương Bình vẫn nắm trong đất Thục, phía ngoài vẫn do Ngụy Diên tổng quản và giám sát. Thực ra danh tiếng ân đức của họ Mã ở Tây Lương đã tuyệt nên Siêu không có công cán gì.
Đến khi chết Siêu viết sớ cho Hậu Chủ và Lượng gửi gắm Mã Đại "Cả gia tộc tôi bị Tào Tháo tuyệt diệt nay chỉ còn lại Mã Đại, mong bệ hạ và thừa tướng chiếu cố." Lời sớ thực thảm thương thống thiết và cũng đáng giận. Sau này Bàng Đức nói về Siêu rất đúng "Chủ của tôi là Siêu có khỏe không có khôn làm hại cả nhà."
Nguyễn Ái Việt (Debrecen.VIDI72)
No comments:
Post a Comment