MỎ TOÁN

Đào hoa, đào quả, đào củ không bằng đào mỏ.
---------

Việt Nam có một cái mỏ toán. Tuy chất lượng, độ pha tạp thế nào không biết, nhưng trữ lượng lớn. Cũng không bàn vi sao trữ lượng lại lớn, chỉ biết kết quả là nó lớn. Từ năm 66 mỗi tỉnh ở miền Bắc có 1 lớp Toán, ba trường Đại học cũng có chuyên Toán, chưa kể chuyên toán của trường. Mỗi năm rẻ rúng cũng xuất xưởng nghìn chú. Từ năm 75 công suất còn tăng gấp 2. Sau đúng nửa thế kỷ số lượng qua lò luyện toán, cỡ 10 vạn chú bằng nửa số quân Thanh xâm lược nước ta do chính sử ghi lại hoặc 12 lần đạo kỵ binh của Tôn Sĩ Nghị đánh ta do Thanh Sử ghi lại.
Có thế chi phí để tạo ra đạo quân này lớn hơn nhiều so với ích lợi của nó. Nhưng dù sao đã có mỏ thì cũng nên đào. Nói cho cùng than đá là do cháy rừng, mỏ than bùn ở đáy Hồ Trúc Bạch là do thằng Tây thiết kế nhà máy điện Yên Phụ ngu, xả thằng xỉ than ra hồ. Tuy nhiên, than tổ ong, than quả bàng lấy ở đáy hồ Trúc Bạch cũng nuôi khối nhà.
Tóm lại việc sử dụng xỉ than toán học rất đáng làm, vừa có ích nấu nướng, vừa làm nước hồ trở nên trong sạch.
Chỉ có một điều nguy cơ là mỏ này phải khai thác nhanh nhanh, vì sắp về vườn cả rồi.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen.VIDI72)