Nation Builders - Những nhà kiến tạo quốc gia.

Vừa qua, trường đại học Harvard (k phải trường kinh doanh Harvard) đã lựa chọn 4 nhân vật ở châu Á và gọi tên là Nation Builders, những người đã kiến tạo nên quốc gia đó. Họ chọn ra 4 nhân vật: Ataturk của Thổ Nhĩ Kỳ, Park Chung Hee của Hàn Quốc, Đặng Tiểu Bình của Trung Quốc và Lý Quang Diệu của Singapore. Nhiều nhân vật khác, dù được gọi là quốc phụ, người cầm lái vĩ đại, cha già dân tộc, nhà lãnh tụ vĩ đại.. đã không có trong danh sách này.

Có điểm gì chung giữa 4 nhân vật này, ngoài việc họ kiến tạo nên sự thành công cho đất nước mình? 4 Nation Builders mà Harvard chọn đều khá giống nhau ở mấy điểm:

1. Không có dân chủ thực sự theo định nghĩa thông thường của phương Tây.. nền chính trị chỉ do một đảng điều hành, đảng của chính mình: với Đặng là đảng Cộng sản, Park là đảng Dân chủ Cộng hòa, Ataturk là Đảng Cộng hòa Nhân dân, Lý là đảng Nhân dân Hành động PAP..

2. Quá trình hiện đại hóa cơ bản theo phương Tây. Tên họ đa phần gắn với tên cuộc cải cách: Cải cách Đặng Tiểu Bình, Cải cách Ataturk... Nhưng mức độ thành công của từng quốc gia phụ thuộc vào mức độ và độ sâu sắc của cải cách và những cải cách họ tiến hành:

A. Giáo dục, tùy vào mức độ giáo dục khi đó mà triển khai cấp độ nào. Đặng cải cách giáo dục dường như kém nhất (?); họ Lý và Ataturk làm tốt nhất...

B. Chính trị: thiết lập và cải cách nghị viện là quan trọng nhất vì cần chính danh và cần đối trọng vừa phải, wink emoticon chứ không phải đảng phái, vì chỉ có một đảng thoai. Tuy nhiên, trong số này, riêng Đặng đã không hề cải cách chính trị..

C. Văn hóa: Ataturk là người có những cải cách sâu sắc nhất về văn hóa và triển khai quyết liệt nhất, có thể vì đặc trưng của đế chế Ottoman.. và sự chuyển đổi tất yếu khi đó, sớm hơn Hàn Quốc 40 năm; hơn Singapore 50 năm, hơn Trung Quốc của Đặng 50 năm..

D. Kinh tế: đây là chủ đề được các Nation Builders tập trung nhất nhưng trong số những hoạt động chính yếu họ tiến hành thì điểm đáng kể nhất là phát triển hệ thống giao thông và đặc biệt là đường sắt...

...

Trong lúc đó, những người tài ba nhất Việt Nam vẫn tiếp tục miệt mài gõ bàn phím và đọc status này, ;)))

---

Tạm viết linh tinh khi nghiên cứu cuốn sách này về Ataturk và chuẩn bị cho chuyến đi Thổ Nhĩ Kỳ 10 ngày...

Nguyễn Cảnh Bình