ĐỔ LỖI CHO DÂN

 07.03.2015
Khi một thằng lớn bắt nạt một thằng bé, ta thường thấy có những người nói: ai bảo dại, khiêu khích nó làm gì, không biết thân phận mình yếu. Kiểu nói này gọi là "đổ lỗi cho nạn nhân" (blame the victim). Gần đây, trước việc TQ xâm lấn biển Đông, đã có vài nhà báo, học giả viết bài bênh vực Tàu và đổ lỗi cho các nước nhỏ đã chọc giận nước lớn, theo kiểu đó.

Kiểu ngụy biện này hay được dùng bởi những người ủng hộ chế độ hiện thời, hoặc những người cam chịu chấp nhận nó. Để giải thích tình trạng tệ hại của đất nước, thay vì chỉ ra những hành động, chính sách sai lầm và độc đoán của kẻ nắm giữ quyền hành tuyệt đối, họ đưa ra lý lẽ rằng cái đó là LỖI DÂN. Họ nói rằng:

1. Dân tộc nào chính phủ nấy (dịch thoát câu "Every nation gets the government it deserves": Mỗi dân tộc được chính phủ họ xứng đáng có). Chính dân Việt Nam, vì dân trí kém, vì nhiều tính xấu (họ sẽ kể ra đủ loại tính xấu mà họ cho là đặc thù của người VN: tham lam, mê tín, thù hận, hấp tấp, vô kỷ luật, thiếu tinh thần trách nhiệm, v.v.) nên đã lựa chọn chế độ này, do đó đừng đổ lỗi cho chế độ!

2. Đừng "chửi" chính quyền nữa, hãy lo giúp nâng cao dân trí đã. Bao giờ dân trí cao, hãy đòi dân chủ (hoặc "dân chủ sẽ tự nhiên tới").

3. Nếu chế độ cầm quyền biến mất bây giờ, thì với dân trí kém, nhiều tính xấu như vậy, tình trạng cũng sẽ chẳng có gì khá hơn.

Bây giờ xin trả lời từng điểm:

Điểm 1. Dân tộc nào chính phủ nấy:

Câu "Every nation gets the government it deserves" là dịch từ một câu của nhà văn Pháp Joseph de Maistre (1753-1821). de Maistre là một nhà quí tộc phản động cuồng tín, ủng hộ chế độ quân chủ một cách cực đoan, ghét thậm tệ phong trào dân chủ đang trổi dậy ở Tây phương mà ông đồng hóa với tình trạng vô chính phủ (Joseph de Maistre's Life, Thought, and Influence: Selected Studies, ed. R. Lebrun, t.229). Ông dùng câu đó để biện hộ cho chế độ quân chủ chuyên chế đương thời. Thậm chí, sau khi xứ Georgia bị Nga nuốt chửng năm 1802 và người Georgia luyến tiếc thời độc lập, de Maistre đã dùng câu đó để bảo rằng dân Georgia xứng đáng với số phận của họ! Tức là, de Maistre cũng chỉ là một kẻ ngụy biện kiểu "đổ lỗi cho nạn nhân".

Ngày nay, người ta luôn luôn thêm vào: "In a democracy, the people get the government they deserve". Tức là câu "dân tộc nào chính phủ nấy" chỉ có thể áp dụng TRONG MỘT CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ, khi mà dân chúng tự do lựa chọn và thay đổi chính phủ qua bầu cử. Nó không thể áp dụng trong chế độ độc đảng toàn trị.

Có người lại nói (theo kiểu de Maistre): chính dân VN đã lựa chọn chế độ hiện nay, vậy còn kêu ca gì nữa. Thực ra, trong bao nhiêu chính đảng và đường lối chính trị mà dân VN có thể có, tại sao CS thắng thế? Đó không phải là vì toàn dân hay đa số dân chúng lựa chọn nó, mà vì CSVN đã có sự giúp đỡ liên tục vô cùng lớn lao của CS quốc tế . Hồ Chủ tịch cũng chỉ là một đảng viên CSQT, phải chấp hành và chịu sự chỉ đạo như mọi thành viên khác trong tổ chức. Tới thời chiến tranh chống Pháp thì được sự giúp đỡ lớn lao của TQ và phải tuân theo những chính sách của Mao như trong thời cải cách điền địa. Tất cả những chính đảng khác không có sự giúp đỡ trực tiếp của hai đàn anh khổng lồ, thì làm sao mà chống lại? Do đó bảo rằng Đảng CS là lựa chọn của dân tộc là điều cần phải xác định rõ ràng.

Điểm 2: Hãy lo giúp nâng cao dân trí rồi hãy đòi dân chủ (hoặc "dân chủ sẽ tự nhiên tới")

Trong khi chính quyền kiểm soát tất cả mọi mặt, áp dụng chính sách giáo dục lạc hậu, tuyên truyền những tư tưởng Mác Lê nin, và độc quyền lãnh đạo, kiểm soát mọi hoạt động văn hóa, xã hội, giáo duc, nhất nhất cái gì cũng phải đi theo đường lối chỉ thị của ban Tuyên Giáo, thì làm sao mà người khác có thể giáo dục quần chúng để nâng cao trình độ của họ? Thử hỏi, nếu Việt Kiều thiết lập một tổ chức thiện nguyện vài ngàn người (một chuyện hoàn toàn khả thi nếu được phép) đi về nông thôn dạy học và truyền bá các tư tưởng khai sáng, nhân bản, dân chủ thì chính quyền có chấp nhận không?

Hơn nữa, giáo dục quần chúng luôn luôn là trách nhiệm của chính quyền. Ở những nước đã vươn lên được khỏi tình trạng lạc hậu như Nhật và các con rồng châu Á, dân trí vượt lên rất mau (trong vòng chừng 30 năm) và đó luôn luôn là nhờ chính quyền có chính sách giáo dục đúng đường, khai sáng. Chưa có nước nào có thể nâng cao dân trí quần chúng nếu không có cố gắng từ ngay phía chính quyền. Ngày xưa, cụ Phan Châu Trinh đưa ra phương châm "khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh", nhưng chính cụ cũng thấy là chỉ có thể làm được những việc đó với sự cộng tác của chính quyền bảo hộ Pháp, nên mới chấp nhận hay cổ võ "Pháp Việt đề huề". Tóm lại, muốn nâng cao dân trí của quần chúng, chỉ có cách là phải có một chính quyền tích cực về việc đó, một chế độ nếu chưa dân chủ (như của Park Chung Hee, Lý Quang Diệu) thì ít ra là cũng không như hiện nay.

3. Nếu chế độ chuyển biến bây giờ, thì với dân trí kém, nhiều tính xấu như vậy, tình trạng cũng sẽ chẳng khá hơn

Nếu tiếp tục tình trạng hiện nay, VN sẽ càng ngày càng tụt hậu, những mâu thuẫn xã hội sẽ càng ngày càng tăng, dân trí sẽ càng ngày càng thấp vì công tác tuyên giáo (tuyên truyền giáo dục) cực kỳ lạc hậu của chính quyền. Ban Tuyên Giáo Trung Ương là nơi tụ tập của những đầu óc bảo thủ, giáo điều nhất trong cả nước, mà lại được giao trọng trách "trồng người" cho cả dân tộc! Hậu quả gần đây như những cầu lộc xin quan, cướp giựt, đánh lộn, hành hạ súc vật man rợ trong khắp xã hội và trong các lễ hội truyền thống (thánh Gióng, chém lợn, cầu trâu...) đã cho thấy hậu quả của lối trồng người đó sau 60 năm ở miền Bắc.

Kết luận: Ngụy biện "đổ lỗi cho dân" được chính quyền độc tài và các ủng hộ viên rất thích là đương nhiên. Tuy nhiên một số người khác cũng ưa chuộng vì thấy nó có vẻ "triết lý thâm thúy". Nó cũng giúp họ đỡ áy náy khi, vì sợ sệt, lười biếng hay tư lợi, họ không dám làm gì hay nói gì để chỉ trích hay chống lại cường quyền. Nó là một cách họ rất thích dùng để đánh lảng khi đề cập đến vấn đề dân chủ ở Việt Nam.

PQT (đăng lại/có chỉnh sửa) từ VNSA