DÌM HÀNG

Chúng ta thường tự hào chữ Nôm là sáng tạo của tổ tiên ta, nhằm "thoát trung" hoặc đưa văn hiến Việt lên một tầm cao độc lập với chữ Hán. Chúng ta cũng tự hào rằng kho từ Hán-Việt là sáng tạo của cha ông, không chỉ phát âm khác mà có chỗ còn đảo từ như "phóng thích" người Hoa dùng là "thích phóng", thậm chí có chữ Hán Việt có nghĩa hoàn toàn mới "ngưu" là "trâu", "dương" là "dê", "mão" là "mèo".
Chữ Nôm chế ra để thành văn tự thay chữ Hán thì đáng ra phải đơn giản, không cần học Hán cũng phải học được Nôm. Thực tế chữ Nôm diệu vợi, phải rất giỏi chữ Hán mới biết viết chữ Nôm, mà mỗi ông lại dùng một phách. Thực ra các cụ chỉ tạm dùng chữ Hán để ghi tiếng Việt. Phải dùng một chữ ghi âm một chữ ghi nghĩa. Hoàn toàn đơn giản, tự nhiên không có gì sáng tạo. Có thể bắt đầu chỉ là ghi tên cu Tý cu Tèo, mẹ hĩm Khoai Sắn nào đó. Sau đó thì ghi lại các bài ca cô đầu. Có nhạc nhiệc gái gú rồi thì làm thơ ca hò vè dương vây với các em. Từ đó tới viết các loại văn thơ giải trí. Có thế thôi.
Chữ Hán-Việt bắt đầu là từ tiếng Hoa bồi. Phát âm sai toét, hiểu nghĩa cũng sai luôn, nhiều khi lại nhớ nhầm cả thứ tự. Thế là sáng tạo bất đắc dĩ. Sáng tạo do dốt, học không bao giờ đúng nguyên bản. Tính này học sinh ngày nay vẫn còn thừa hưởng từ tính cách quốc hồn quốc túy của cha ông.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)