TẠI SAO NGƯỜI MANG HỌ NGUYỄN NHIỀU NHẤT?

Theo thống kê từ tỷ lệ phân bố của các họ ở VN (chủ yếu là người Kinh). Trong số hơn 1.000 họ, 13 họ sau đây chiếm số lượng cao nhất:
Nguyễn (38,4%)
Trần (11%)
Lê (9,5%)
Huỳnh/Hoàng (5,1%)
Phạm (5%)
Phan (4,5%)
Vũ/Võ (3,9%)
Đặng (2,1%)
Bùi (2%)
Đỗ (1,4%)
Hồ (1,3%)
Ngô (1,3%)
Dương (1%)
Họ Nguyễn chiếm tỷ lệ cao nhất vì:
1. Năm 1232, Trần Thủ Độ muốn loại bỏ ảnh hưởng của triều Lý, bắt con cháu họ Lý đổi sang họ Nguyễn vì phạm húy: ông nội của Trần Cảnh (vua Trần Thái Tông) là Trần Lý.
2. Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, giết hại nhiều con cháu nhà Trần (độ 300 người vì âm mưu phục hồi triều Trần) nên khi nhà Hồ sụp đổ (1407), con cháu họ Hồ sợ bị trả thù, đổi thành họ Nguyễn.
3. Năm 1592, nhà Mạc sụp đổ, con cháu sợ nhà Lê trả thù nên đổi sang Nguyễn và Lều.
4.Sợ nhà Nguyễn trả thù sau thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh, con cháu chúa Trịnh đổi thành họ Nguyễn.
5. Trần Quang Diệu (và vợ là Bùi Thị Xuân) làm quan lớn cho nhà Tây Sơn, chống Nguyễn Ánh, sau khi nhà Tây Sơn cáo chung, con cháu Trần Quang Diệu bị trả thù khốc liệt, phải đổi thành nhiều họ, trong đó một số thành họ Nguyễn.
6. Tục phong quốc tính (cho mang họ vua) dưới thời Nguyễn: Huỳnh Tường Đức có công với Gia Long được đổi thành Nguyễn Huỳnh Đức.
7. Một số phạm nhân muốn tránh sự trừng phạt đương thời phải đổi sang họ Nguyễn (tổ tiên Nguyễn Phạm Tuân <1842-1887> vốn là họ Phạm).
Hiện nay (theo số liệu của Đài Truyền hình VN), số người mang họ Nguyễn ở VN khoảng 36 triệu.

(theo bài "Tại sao số người mang họ Nguyễn nhiều nhất" của Lê Trung Hoa, KTNN No. 941)