NHÀ TIÊN TRI CÁCH MẠNG

Thế là lại thêm một người bạn vong niên của tôi đã ra đi. Tôi mới biết anh trên dưới chục năm. Khi đó anh đã về hưu được hơn 10 năm. Suốt ngày cưỡi chiếc xe tòng tọc đi khắp Hà Nội, nghe ngóng, hỏi chuyện, vắt óc lo cho ngành.
Tôi thường gặp anh ở một quán cà phê nào đó bên cạnh Bộ. Nghe anh bàn sôi nổi, tôi bị cuốn theo vào cuộc, không thể hững hờ hay chui vào tháp ngà. Anh bảo: cậu còn trẻ, còn đóng góp được nhiều, tớ chỉ còn vài năm, phải chạy cho hết công suất. Anh giống tôi ở ham công việc và hay tin người. Vốn thông minh, anh có lần hỏi tôi: có người nói, tớ đang bị người khác lợi dụng, cậu thấy thế nào. Tôi bảo: Anh ạ, anh thấy thế nào phải cứ làm. Cùng nhau một ngày bàn việc, là tình nghĩa, đã cam kết thì cứ biết có thủy chung. Vạn nhất bị lừa dối, anh em mình đâu phải bị lừa lần đầu đâu mà tiếc. Nhưng lỡ không phải vậy, mình ngờ người ta là có tội. Anh nói: Tôi phục ông.
Có lần tôi kể việc giải phóng miền Nam năm 1975 là nằm ngoài tiên liệu của TW và là Trung Ương Cục đề xuất. Anh trầm ngâm rồi nói ý tưởng đó không phải do TW Cục đề xuất mà là do một người thường.
Rồi có một lần anh kể với tôi chuyện một cán bộ, cuối năm 1974 mới đi học ở Tiệp Khắc về nước, được điều ngay vào một đoàn cán bộ liên ngành vào thẳng chiến trường. Anh cán bộ này còn khá trẻ, chưa tới 40, vì vậy rất hăng, chuẩn bị là người tiếp quản hệ thống liên lạc của chính quyền Nam Việt Nam. Trong cuộc họp trong rừng Sác, có đại diện của TW Cục, anh Sáu, phổ biến kế hoạch tấn công năm 1975 tiến tới giải phóng miền Nam năm 1976 và yêu cầu đoàn cán bộ chuẩn bị tiếp quản hệ thống kinh tế, hạ tầng kỹ thuật của chính quyền ngụy. Sau khi phổ biến, anh Sáu hỏi: có ai có câu hỏi gì, cho phép hỏi thoải mái. Không ai giơ tay. Anh cán bộ trẻ giơ tay: em xin có ý kiến. Anh Sáu cười độ lượng: nào phát huy dân chủ. Anh nói: Em xin hỏi tại sao không giải phóng miền Nam năm 1975 lại phải sang năm 1976. Vì anh ngồi ở bàn đầu, anh Sáu tiện tay lấy cuốn sổ đập vào đầu anh ra lệnh ngồi xuống và nói: hỏi lung tung, đây là kế hoạch của TW, cậu biết gì. Anh ngồi xuống nhưng nhìn anh Sáu vẻ không phục. Có lẽ anh Sáu cũng biết vậy. Sau cuộc họp anh Sáu cho thư ký gọi anh tới gặp riêng. Anh Sáu nói: Cậu có vẻ không phục. Anh nói: Đúng vậy. Anh Sáu nói: Cậu có thể giải thích tại sao, tôi muốn cậu tâm phục khẩu phục. Sau khi nghe anh trình bày. Anh Sáu ôm anh và nói: Tôi nghe ra rồi. Tôi sẽ trình ra Trung Ương nếu đúng như cậu nói, cậu là Nhà Tiên tri Cách mạng. Sau này giải phóng, cậu nhất định đến gặp tôi, để tôi cảm ơn Nhà tiên tri Cách Mạng. Miền Nam giải phóng hoàn toàn vào tháng 4/1975 như lời người cán bộ trẻ.
Tôi đoán ngay ra người cán bộ trẻ đó chính là anh. Anh cười. Tôi hỏi: Thế sau này anh có gặp anh Sáu không, anh Sáu nói gì. Anh nói: mình không gặp lại ông ấy. Thực ra không quan trọng. Tôi nói: Biết đâu anh Sáu vẫn chờ anh. Anh nói: Thực ra khi ở TPHCM có lần tình cờ có việc gần phòng làm việc của anh Sáu, mình cũng xin vào gặp. Nhưng thư ký nói anh Sáu đang bận, không tiếp được. Thế rồi mình không bao giờ tìm cách gặp nữa, vì chẳng có gì phải nhờ vả, và người muốn gặp là ông ấy không phải mình.
Lâu lâu Anh lại gọi điện cho tôi hẹn gặp. Gặp Anh bao giờ tôi cũng thấy mình phấn chấn, và như được cuốn theo Anh, một người bạn vong niên hơn tôi cả mười mấy tuổi. Nhân ngày Anh mất, xin thắp một nén hương lòng, kể lại chuyện về Anh để nhớ Anh và giữ cho mình thêm một kỷ niệm quý giá.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)