Sống sao cho khỏe (32)
Khi còn trẻ, ta dễ thấy cái “ăn” là quan trọng, khi về già mới biết cái “chuyện lớn” kia càng quan trọng hơn!
Không chỉ đảm nhận vai trò về dinh dưỡng, đường ruột nói riêng và hệ tiêu hóa nói chung còn có tầm ảnh hưởng lớn đến hệ thống miễn dịch, sự tăng trưởng, nguy cơ bệnh tim mạch,… của cơ thể. Do vậy, sức khỏe đường ruột rất quan trọng, cần được chú tâm chăm sóc.
Triết gia Lâm Ngữ Đường bảo: “Hạnh phúc ư? Rất đơn giản. Nó nằm ở ruột già! Ruột già mà điều hòa thì ta hạnh phúc, còn không thì ta khổ sở. Chỉ có vậy thôi!” (Sống Đẹp, bản dịch Nguyễn Hiến Lê).
Hệ tiêu hóa của con người gồm có rất nhiều bộ phận như ''ống tiêu hóa'' từ khoang miệng đi qua thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già đến hậu môn, túi mật, tụy,… Mỗi cơ quan trong hệ tiêu hóa đều có chức năng riêng nhưng chúng tác động mạnh mẽ, liên kết chặt chẽ với nhau để thực hiện quá tình vận chuyển, tiêu hóa, hấp thu và đào thải.
Cái “ống tiêu hóa” này là một cái ống tròn, phình ra chỗ này, bóp lại chỗ kia, ngoằn ngoèo chỗ nọ… Thức ăn thức uống đi xuyên qua cái ống đó, được hấp thu vào cơ thể để tạo năng lượng, phần còn lại là chất bã, là phân, phải thải bỏ. Ko thải ra được thì kẹt, thì bí!
Nhớ rằng trong phân có 3/4 là nước, 1/4 chất rắn, trong đó có 30% chất vô cơ, 30% là chất xơ và 1-3% proteine cùng các tế bào biểu mô, vi trùng các thứ v.v… Hiểu vậy, ta thấy cần có đủ chất xơ trong thức ăn và cần uống đầy đủ nước trong ngày, đặc biệt là ở người già.
Con cháu thông minh sẽ phải quan tâm đến “đại sự” này của ông bà cha mẹ già. Tại sao người già dễ bị bón? Ấy bởi vì ruột đã bắt đầu làm biếng – nhiều nơi khác cũng bắt đầu làm biếng như vậy!!- ko buồn co bóp nữa; rồi cũng do răng có vấn đề, khó nhai khó nuốt nên người già thường thích ăn những thực phẩm mềm như bột, như sữa, dễ thiếu chất xơ (các loại sữa bột, béo bổ quá, hấp thu sạch trơn, không còn chút gì để làm phân!).
Người già lại ít vận động, quen ngồi lì một chỗ nên ruột cũng ì ra, cơ bụng nhão, phình lên. Các phản xạ đều chậm chạp kể cả phản xạ co bóp tống phân ra ngoài, ruột tái hấp thu hết khối lượng nước nên phân ngày càng cứng, khô. Ko kể một số thuốc dùng thường ngày hay thuốc bổ nhiều thứ cũng gây bón như thuốc ngủ, thuốc huyết áp, Calci, Vitamin… nếu dùng quá liều lượng. Bón làm cho đau bụng lâm râm cả ngày, dễ cau có gắt gỏng, thấy ai cũng… ghét! Ko kể có khi còn bị trĩ, gây thêm sợ hãi, lo lắng.
Mặt khác, người già thường đi cầu khó, ngồi lâu, dễ ngại ngùng, thấy bất tiện, ráng nín nhịn, rồi quen dần, mất luôn phản xạ. Người dùng thuốc nhuận trường lâu ngày cũng mất phản xạ như vậy. Ruột đợi có thuốc mới chịu hoạt động, mà liều lượng cũng ngày càng tăng, cứ y như bị ghiền! Đó là chưa kể một vài loại bệnh tật khác ở ruột như rối loạn tiêu hóa, polype, u bướu…
Cần chọn lựa thức ăn cho người già sao cho đủ chất, lại có nhiều xơ, và nhớ mỗi ngày uống đủ lượng nước. Bớt dùng các lọai đường bột, sữa, dầu mỡ, nước ngọt các thứ. Một người uống cam hộp, uống nước ngọt có mùi vị trái cây thơm tho ko sao bằng ăn nguyên trái cam, có cả xơ cả múi! Hiện nay thức ăn trên thị trường thường lạm dụng chất hóa học, có mùi vị “như thiệt mà ko phải thiệt”, lường gạt khẩu vị của ta, tuy có ngon mà ko có chất, kể cả chất xơ, cần thiết để chống táo bón.
Cũng nên để ý rằng chuyện lớn này đúng là “đại sự”, chớ coi thường. Ta thấy ở những nơi văn minh, lịch sự- những tòa cao ốc lớn, nhà hàng, khách sạn…- bao giờ hệ thống toilet cũng đặt ngay ở cửa ra vào, sạch đẹp, thơm tho, có tiếng nhạc dặt dìu, đầy quyến rũ…
Hình ảnh chọn từ net
Tác động của sức khỏe đường ruột đến sức khỏe toàn thân
Sức khỏe đường ruột có tác động lớn đến nhiều cơ quan và sức khỏe chung của cơ thể, cụ thể là:
Hệ thần kinh: Trục não ruột có nhiệm vụ quan trọng trong việc duy trì một sức khỏe ổn định, cân bằng về mặt thể chất và cả tinh thần. Ruột có khả năng gửi tín hiệu đến não và nhận tín hiệu từ não nên trạng thái căng thẳng, lo âu sẽ là yếu tố tăng nguy cơ đau dạ dày. Không chỉ vậy, việc có một sức khỏe đường ruột khỏe mạnh cũng sẽ hỗ trợ não bộ làm dịu các cơn căng thẳng một cách hiệu quả.
Sự phát triển của cơ thể: Dinh dưỡng là nhu cầu thiết yếu của con người nhằm đảm bảo năng lượng cho việc hoạt động hàng ngày. Khi một trong các cơ quan thuộc hệ tiêu hóa gặp vấn đề, dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể bị thiếu hụt dẫn đến suy dinh dưỡng, ảnh hưởng sự phát triển trí tuệ,… đặc biệt là trẻ em đang trong giai đoạn phát triển, người vừa phẫu thuật xong,…
Hệ tạp khuẩn ở đường ruột: Đường tiêu hóa là nơi trú ngụ của rất nhiều vi khuẩn, trong đó bao gồm cả những lợi khuẩn và hại khuẩn. Chúng sinh sôi liên tục tại đường ruột nhằm duy trì sự cân bằng cho cơ thể khỏe mạnh. Khi có bất kỳ sự mất cân bằng nào, sức khỏe đường ruột giảm sút sẽ dẫn đến rối loạn đường ruột như bệnh Crohn, bệnh viêm loét đại tràng, hội chứng ruột kích thích,…
Một số vi khuẩn ở đường ruột còn liên quan mật thiết đến cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tim mạch nên có thể nói sức khỏe đường ruột có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch do tích tụ cholesterol.
Sản xuất yếu tố miễn dịch: Hệ thống đường ruột có cấu tạo khá đặc biệt để thực hiện đồng thời cả nhiệm vụ cung cấp chất dinh dưỡng và sản xuất yếu tố miễn dịch cho cơ thể, trong đó bao gồm đại thực bào, kháng thể IgA,… nhằm nâng cao sức đề kháng, ngăn ngừa các mầm bệnh.
Cách cải thiện sức khỏe đường ruột
Qua thông tin trên có thể thấy, sức khỏe đường ruột rất quan trọng với cơ thể. Vậy làm cách nào để cải thiện, tăng cường sức khỏe đường ruột? Muốn bảo vệ đường ruột nói chung và hệ tiêu hóa nói riêng, bạn hãy áp dụng những cách sau.
Cải thiện chế độ dinh dưỡng
Để cải thiện sức khỏe chung và sức khỏe đường ruột, bạn cần bắt đầu từ chế độ dinh dưỡng. Hãy cung cấp đầy đủ các nhóm chất, bao gồm đường bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất theo khuyến cáo từ chuyên gia. Đặc biệt nên bổ sung thêm rau xanh, trái cây tươi để cải thiện tiêu hóa, tránh táo bón, tăng cảm giác ngon miệng khi ăn, kích thích nhu động ruột,…
Ăn chậm nhai kỹ
Để có sức khỏe đường ruột khỏe mạnh, bạn nên chú ý đến thói quen ăn uống, cụ thể là tốc độ ăn. Việc ăn chậm nhai kỹ sẽ giúp miệng có đủ thời gian để tiết ra các enzyme tiêu hóa cần thiết, làm giảm bớt áp lực khi thức ăn tiêu hóa tại dạ dày, đồng thời ngăn ngừa tình trạng ợ hơi, khó tiêu,…
Tập thể dục đều đặn
Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên không những tốt cho xương khớp, tăng cường sự dẻo dai mà còn hỗ trợ sức khỏe đường ruột nữa đấy. Duy trì chế độ tập luyện đều đặn, thường xuyên trong một thời gian dài là cách để hệ tiêu hóa của bạn luôn khỏe mạnh, hạn chế xuất hiện các vấn đề gây khó chịu.
Đi bộ mỗi ngày 15 – 30 phút, bơi lội, đạp xe đạp, tập yoga,… đều là phương pháp tập luyện có thể duy trì lâu dài, đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Một trong những yếu tố rất quan trọng với sức khỏe đường ruột, đó là hệ vi sinh đường ruột. Sự cân bằng vi sinh này có ý nghĩa quan trọng với sức khỏe nhưng thường xuyên bị đe dọa bởi môi trường sống, chế độ ăn uống thiếu khoa học hoặc sử dụng thuốc kháng sinh thường xuyên.
Bên cạnh việc bổ sung thêm chất xơ – nguồn thức ăn của lợi khuẩn thì bạn còn cần chú ý lựa chọn thực phẩm từ thiên nhiên tốt cho sức khỏe đường ruột, ko bị dịch mật hoặc môi trường dạ dày là biến tính.
Không chỉ vậy, bổ sung thêm sữa chua vào chế độ ăn uống hàng ngày cũng là cách rất tốt để tăng cường dinh dưỡng, bổ sung số lượng lớn lợi khuẩn cho đường ruột luôn khỏe mạnh, hệ miễn dịch được cải thiện. Mỗi ngày bạn có thể ăn từ 1 – 2 hộp sữa chua ít đường, sau một thời gian duy trì thói quen này bạn sẽ thấy hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn rất nhiều, cảm giác đầy hơi, ợ nóng,… giảm rõ rệt, sức đề kháng cũng tốt hơn.
(Ghi lại từ bài của Bs. Đỗ Hồng Ngọc và từ net)
No comments:
Post a Comment