6 CÁI BẪY KHIẾN GIỚI TRUNG LƯU VIỆT NAM “SỐNG DỞ CH.ẾT DỞ”
Trung lưu - giấc mơ và cũng là ảo ảnh!
Trong xã hội hiện đại, tầng lớp trung lưu được coi là trụ cột của sự phát triển kinh tế – xã hội. Họ có thu nhập ổn định, có học thức, có khả năng chi tiêu và khát vọng vươn lên. Nhiều người Việt Nam sau hàng chục năm làm việc miệt mài đã bước vào “câu lạc bộ trung lưu”: mua được căn hộ chung cư, sở hữu ô tô, cho con học trường quốc tế, có sổ tiết kiệm vài trăm triệu, vài tỉ đồng…
Thế nhưng, đáng buồn thay, phần đông giới trung lưu ở Việt Nam lại rơi vào tình trạng “sống dở chết dở”. Họ không nghèo, nhưng cũng không thật sự giàu. Họ bận rộn, lo âu, gồng mình duy trì lối sống, nhưng trong lòng đầy nỗi sợ hãi: sợ mất việc, sợ bệnh tật, sợ con cái tụt lại, sợ lạm phát… Và nguyên nhân chủ yếu không nằm ở số tiền kiếm được, mà nằm ở 6 cái bẫy nguy hiểm dưới đây.
1. Cái bẫy khởi nghiệp: “Thích làm chủ, ngại làm thuê”
Khởi nghiệp là khát vọng chính đáng, nhưng với giới trung lưu, nó lại trở thành cái bẫy chết người.
Nhiều người đang có công việc ổn định, lương tháng 40 - 100 triệu, bỗng nhiên thấy bạn bè “ra làm riêng”, thấy báo chí tung hô startup thành công, liền mơ mộng: “Mình cũng phải làm chủ, chứ làm thuê mãi sao giàu được?”. Thế là họ lao vào mở quán cà phê, nhà hàng, công ty nhỏ…
Kết quả? 90% thất bại trong 2 – 3 năm đầu. Họ mất hết tiền tiết kiệm, mang nợ ngân hàng, thậm chí tan nát cả gia đình. Điều đau đớn nhất là họ không đủ kỹ năng quản trị, không đủ bản lĩnh thị trường, cũng chẳng có sản phẩm thật sự khác biệt.
Khởi nghiệp không sai, nhưng khởi nghiệp theo phong trào thì chẳng khác nào đánh cược cả cuộc đời vào một canh bạc. Giới trung lưu đáng ra phải biết bảo toàn tài sản và gia tăng giá trị từng bước, thay vì mơ mộng đổi đời sau một đêm.
2. Cái bẫy sĩ diện tiêu xài: “Không thua kém ai”
Một số trung lưu Việt Nam thường rất… sĩ diện. Mua nhà phải ở khu “cao cấp”, đi xe phải bằng bạn bằng bè, cho con phải học trường quốc tế, du lịch phải check-in sang chảnh, tiêu xài phải “ngẩng mặt được với thiên hạ”.
Thực chất, đó chỉ là cái bẫy tiêu dùng phô trương. Họ lao vào vay nợ để mua nhà, mua xe, trả góp đến hụt hơi. Thẻ tín dụng xoay vòng, lãi ngân hàng chất chồng. Tài sản ròng thì ít, nhưng chi tiêu hàng tháng lại ngốn gần hết thu nhập.
Hệ quả là dù kiếm được nhiều, họ vẫn luôn trong tình trạng “làm bao nhiêu tiêu bấy nhiêu”. Và chỉ cần một biến cố (mất việc, bệnh tật, khủng hoảng kinh tế), cả gia đình sẽ lao dốc không phanh.
3. Cái bẫy đầu tư con cái quá mức: “Cả nhà còng lưng nuôi một đứa trẻ”
Người Việt thường nói: “Đầu tư cho con là đầu tư sinh lời nhất”. Điều này đúng, nhưng đầu tư quá mức lại thành gánh nặng chết người.
Nhiều gia đình trung lưu sẵn sàng chi 15 - 30 triệu/tháng để cho con học trường quốc tế, học thêm đủ loại năng khiếu, ngoại ngữ, chứng chỉ. Họ lao vào “cơn sốt du học”, vay mượn, bán nhà gửi con đi Mỹ, Anh, Úc… mà không tính được rằng: con có thực sự phù hợp? Gia đình có đủ sức theo? Con học xong có quay về không?
Rất nhiều trường hợp, cha mẹ “còng lưng” trả nợ, còn con thì học hành dở dang, sống lay lắt ở xứ người, hoặc ra trường thất nghiệp. Đó chính là cái bẫy “thế chấp cả cuộc đời để nuôi một ảo tưởng”.
4. Cái bẫy đầu tư linh tinh: “Thấy người ta ăn khoai cũng vác mai đi đào”
Giới trung lưu thường ham học hỏi, nhưng lại thiếu nền tảng tài chính vững chắc. Thấy bạn bè chơi chứng khoán lời nhanh, liền đổ tiền vào. Thấy người khác mua đất lời to, cũng vay mượn đầu tư. Thấy coin, NFT, forex, đa cấp… cũng muốn thử.
Kết quả là mất trắng. Vì họ không đủ kiến thức, không có chiến lược dài hạn, lại dễ bị dẫn dắt bởi tâm lý đám đông. Họ không phân biệt được đâu là đầu tư, đâu là đầu cơ, đâu là lừa đảo.
Cái bẫy này đặc biệt nguy hiểm, vì chỉ sau một cú “sập sàn”, bao nhiêu năm tích cóp bỗng hóa mây khói.
5. Cái bẫy coi thường sức khỏe: “Tiền nhiều để làm gì?”
Nhiều người trung lưu cắm đầu vào kiếm tiền, bỏ bê sức khỏe. Ăn uống thất thường, bia rượu liên miên, tập luyện bỏ bê. Đến khi phát hiện bệnh thì đã muộn, tiền tỉ cũng chẳng mua lại được sức khỏe.
Có người lại nghĩ: “Cứ lo cho con cái trước, mai mốt có bệnh tính sau”. Nhưng sự thật là: sức khỏe chính là tài sản lớn nhất. Một người gục ngã, cả gia đình lao đao.
6. Cái bẫy gia đình chỉ có một người đi làm: “Đặt cược cả nhà vào một cây cầu”
Rất nhiều gia đình trung lưu sống dựa hoàn toàn vào thu nhập của một người: chồng đi làm, vợ ở nhà, hoặc ngược lại. Trong khi đó, mức chi tiêu thì lớn, nợ vay thì nhiều.
Nếu người lao động chính mất việc, ốm đau, hay gặp biến cố, cả gia đình ngay lập tức rơi xuống vực. Đây là rủi ro hệ thống mà nhiều người không lường trước.
Một gia đình trung lưu bền vững cần có đa nguồn thu nhập, hoặc ít nhất cả hai vợ chồng đều có công việc. Chỉ dựa vào một người, khác nào đi trên dây mà không có lưới an toàn.
Hậu quả chung: “Giấc mơ trung lưu hóa thành ác mộng”
6 cái bẫy trên khiến tầng lớp trung lưu Việt Nam sống trong trạng thái căng thẳng, bất an, dễ tổn thương. Họ tưởng rằng mình đang
sống khá giả, nhưng thực chất lại như con lắc, chỉ cần một biến cố là rơi xuống nhóm nghèo.
Họ không thực sự tự do tài chính, không tự do thời gian, không tự do tinh thần. Họ chạy theo sĩ diện, khát vọng hão huyền, mà quên mất những giá trị bền vững: tiết kiệm, sức khỏe, kỹ năng, gia đình.
10 lời khuyên để thoát bẫy
1. Khởi nghiệp có chọn lọc: chỉ khởi nghiệp khi thật sự có sản phẩm, năng lực, thị trường. Nếu chưa, hãy tích lũy vốn và kinh nghiệm.
2. Chi tiêu trong khả năng: sống giản dị, không vay nợ để sĩ diện.
3. Đầu tư con cái vừa đủ: quan trọng là con có nhân cách, kỹ năng, chứ không phải trường đắt.
4. Đầu tư có kiến thức: chỉ tham gia lĩnh vực mình hiểu, tránh “đầu tư theo phong trào”.
5. Bảo vệ sức khỏe: ăn uống điều độ, tập thể dục, khám sức khỏe định kỳ.
6. Đa nguồn thu nhập: cả hai vợ chồng nên cùng làm việc, hoặc có thêm nghề phụ.
7. Tích lũy dài hạn: ưu tiên quỹ dự phòng, bảo hiểm, tiết kiệm.
8. Không chạy theo đám đông: tỉnh táo trước mọi “làn sóng” đầu tư.
9. Học kỹ năng bán hàng, quản lý tài chính: đây là công cụ giúp sống an toàn hơn.
10. Giữ gia đình êm ấm: một gia đình hạnh phúc chính là nền tảng quan trọng nhất.
Trung lưu là giấc mơ đẹp, nhưng nếu không tỉnh táo, giấc mơ ấy sẽ biến thành ác mộng. Sáu cái bẫy trên chính là những hố sâu mà hàng triệu gia đình Việt Nam đang sa vào. Muốn tránh cảnh “sống dở chết dở”, chỉ có một cách: sống thực tế, biết đủ, biết tiết chế, và luôn học hỏi để vững vàng trước sóng gió.
Cre Hoàng Trung Dũng
No comments:
Post a Comment