Soekarno,

Có thể coi là cha già dân tộc của Indonesia. Là tổng thống đầu tiên của Indonesia. Làm cách mạng giải phóng dân tộc, tuyên bố độc lập ngày 17/8/1945, trước CMT8 2 ngày. Có thể xem là nhà nước song sinh với VNDCCH. Giống như VN, Indo cũng tranh thủ tình trạng nhá nhem, khi Nhật thua trận, thực dân Hà Lan chưa kịp quay lại để cướp chính quyền. (Thế mà sách vở ta cứ nói như là ý tưởng thiên tài duy nhất Đảng và Bác nghĩ ra).
Sau đó Soekarno đã lãnh đạo nhân dân chống lại mưu toan trở lại của thực dân Hà Lan. Ông đã kết hợp vũ trang, ngoại giao và đoàn kết khối dân tộc để đến năm 1949, Hà Lan phải công nhận và trao trả chủ quyền cho Indonesia. Về mặt này Indonesia làm tốt hơn Việt Nam. Thứ nhất thời gian đi đến thành công chưa tới 1/2. Thứ hai, đỡ tốn xương máu. Thứ ba, khối đại đoàn kết thành công hơn, không có Quốc Cộng giết nhau dẫn tới vụ Ôn Như Hầu, thứ tư ngoại giao làm tốt hơn, không bị nợ ân tình với Trung Quốc, Liên Xô, thứ năm chính vì các lý do trên không có cuộc chiến thứ hai, đẫm máu, tương tàn hơn.
Lý do: cũng có thể một phần nào thực dân Hà Lan có tiến bộ hơn (???), nhưng không thể phủ nhận được công lao của Soekarno. Xung quanh Soekarno còn có Hatta, chứ không solo show của HCM như ở ta. 
Tuy nhiên, Indonesia cũng suýt chết vì TQ. Đặc biệt Đảng CS Indonesia là đảng lớn với hơn 3 triệu đảng viên, với các lãnh đạo kiệt xuất như Aidit, Njono. Là Đảng CS lớn thứ 3 trên thế giới sau Đảng CS LX, TQ. Đảng CS Indonesia rất được Soekarno nâng đỡ mặc dù ông thuộc Đảng Quốc Dân (Không biết nếu ở VN cụ Nguyễn Thái Học mà thành công có khá như Indo không). Soekarno hy sinh sự ủng hộ của Hồi giáo và giới quân sự để chiều Đảng CS. Aidit và Njono đều làm bộ trưởng, cố vấn tổng thống. Tuy nhiên các đồng chí TQ xui Đảng CS Indonesia tranh thủ thời cơ cách mạng chín muồi lập kế hoạch đảo chính Soekarno để chiếm độc quyền. Đảng CS Indonesia có lực lượng quân sự và lực lượng khủng bố riêng. Thâm chí có kế hoạch giết luôn Soekarno để không có biểu tượng đối lập. Bắt đầu là Đảng CS Indo cho các lực lượng gây rối, khủng bố, giết người trong một số khu vực. Cao trào là giết một lúc 8 vị tướng cao cấp nhất trong quân đội, ném xác xuống giếng. Một Đảng đối lập, vốn từ Đảng CS ly khai tố cáo Đảng CS Indonesia mưu đảo chính. Lập tức Đảng CS Indo yêu cầu Soekarno và được chấp thuận đặt Đảng kia ra ngoài vòng pháp luật. Nói chung tinh thần của Tàu, vô cùng hung hãn, tả khuynh. Nhưng đúng là không biết mình biết người, điên cuồng là tự sát. Tướng trẻ Soeharto đã ra tay trước, ông đã đảo chính Soekarno, giết Njono ngay tại cuộc họp chính phủ. Sau đó kết án tử hình Aidit, đặt Đảng CS Indo ra ngoài vòng pháp luật với các tội trạng khủng bố, mưu đồ cướp quyền vi hiến. Indonesia phải trả giá bằng cuộc tắm máu hơn nửa triệu Đảng viên bị hành hình. Những người còn lại đều phải tuyên thệ ly khai. Đảng CS Indonesia hoàn toàn bị xóa sổ. Đó là công lao của cố vấn Trung Quốc đối với Đảng CS Indonesia.
Soekarno mất chức nhưng vẫn sống bình yên tại gia. Chắc ông cũng ăn năn vì đã quá tin yêu Aidit một cách ngây thơ vô nguyên tắc. Ông là người yêu nước và luôn muốn đoàn kết, trọng thị ý kiến khác biệt. Ông mất năm 1967, hai năm trước HCM. Soeharto là Trung tá tháp tùng HCM khi cụ Hồ thăm Indonesia. Cho đến cuối đời Soeharto vẫn kính trọng cụ Hồ và yêu Việt Nam.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)