Câu chuyện giáo dục: Cái thời chúng tôi học văn

 Cho đến bây giờ, kiến thức vẫn được chia thành hai loại: chính thống và phi chính thống theo quan điểm. Người giám định văn hóa duy nhất có thẩm quyền là đảng, hiện thân trong cái gọi là Ban Tuyên-Giáo, Ban Tuyên-Huấn, Ban Khoa-Giáo, Ban Văn hóa-Tư tưởng v.v. Những gì không được các Ban nói trên cho là chính thống thì quần chúng nhân dân không được biết đến. Và ở đây, tất cả đều như văn bản đã lập sẵn, nhân dân bị giới hạn về nhận thức do sự học hỏi hạn hẹp, còn các vị quản giám các ban nói trên thì đầu óc cằn cỗi, nghèo nàn mỗi ngày một nhàm chán với 1 mớ lý luận càng lâu càng trở nên cũ rích.

Học trò cũng chẳng phải ngoại lệ, thời tôi đi học, muốn viết văn cho kêu, ko vào đầu thì cũng ở đoạn kết, cái câu hay được buông vào với dòng " Được sinh ra, lớn lên và học tập dưới mái trường xã hội chủ nghĩa..." đã nằm lòng trong nhiều học sinh cũng như thơ TH, nên cứ thuộc lòng, nhắm mắt ko cần nghĩ và viết là đúng dàn ý được lặp đi lặp lại trong nhiều bài văn thời những năm 196X.

"Thơ Tố Hữu mở ra không phải một dòng thơ, mà một biển thơ, một thời đại thơ... Từ Tố Hữu thơ Việt Nam bước vào một chân trời mới... Mênh mông lắm!" (Hoài Thanh)

Văn học phải có tính cm, thế nên ở thời đại thơ này "Trong các cuốn Văn tuyển người ta đưa cả thơ Sóng Hồng vào, có những bài chỉ trên mức vè thôn xóm một chút, chỉ vì nhà thơ Sóng Hồng chính là ông Trường Chinh đáng kính. Nhiều nhất vẫn là thơ Tố Hữu. Ðến nỗi trong một buổi Tố Hữu đến giảng tại Trường Nghiệp vụ Văn hóa, kịch sĩ Bửu Tiến phải đứng lên xin hỏi:

- Thưa anh Tố Hữu, theo anh thì thơ anh hay hay thơ cụ Nguyễn Du hay?

Nhà thơ khiêm tốn trả lời:

- Tôi không dám so sánh tôi với cụ Tiên Ðiền. Thơ của tôi chưa được kiểm chứng qua thời gian, nó là thơ thời hiện tại. Cần phải có một khoảng cách mới đánh giá được...

- Vậy tại sao trong các kỳ thi tuyển, thi tốt nghiệp học sinh không học thơ Nguyễn Du mà chỉ học thơ anh mới có hi vọng đỗ? - Bửu Tiến hỏi tiếp - Lâu nay đề thi nào cũng là thơ Tố Hữu cả, trò nào không học thơ Tố Hữu tất trượt.

- Cái này không phải lỗi tại tôi. Các đồng chí phải đấu tranh với Bộ Giáo dục.

Bửu Tiến cười nhạt:

- Bộ Giáo dục chúng tôi không ngại. Nhưng cái chính là muốn đấu tranh chúng tôi phải biết tránh đâu ... "

(Vũ Thư Hiên)