Món kho Hungary,

  1. Hung có món pörkölt, có lẽ dịch là món kho là hợp nhất, tuy có phần giống món "dựa mận" vì nước xốt đặc sánh, mùi gia vị rất thơm, không đơn thuần mặn mắm muối cứng quèo như đồ kho của ta. Có vẻ nhang nhác phong cách "bò kho" ở Sài gòn nhưng ngon hơn.

     2. Thời đại học, buổi tối nào đói và còn tiền, anh bạn thân cùng lớp lại đưa tôi ra một hầm rượu loại 4 (IV-es osztály) có món zuza  pökölt (mề gà kho) rất rẻ tiền. Tôi nhớ đâu cỡ 16-18 Ft một đĩa. Có thể vì bán bia rượu là chính nên món này rất rẻ. Dân Hung ít ăn mề gà, nên mề gà rất rẻ, dành cho người nghèo hoặc chó mèo. Một đĩa ăn thỏa mái, làm thêm khoảng 4-5 khoanh bánh mì nữa là chắc bụng. Bọn tôi không dám gọi bia rượu chỉ ăn thôi.

    3. Thỉnh thoảng nhà ăn cũng nấu món csülök pörkölt (móng giò kho) ăn rất ngon. Móng giò kho với bột ớt, cà chua, hành, nước xốt rất sánh, bởi vì móng giò hầm nhừ tiết nước xốt đặc quánh, chấm với bánh mì Hung, còn ngon hơn món bò kho ở Sài gòn. Tôi tự hào ăn món này chỉ dùng dao nĩa, mà cạo móng giò chỉ trơ lại xương. Bọn bạn Hung rất hâm mộ. 

    4. Sau này đọc sách mới biết món zuza pörkölt do vợ của nhà văn Hung Móricz Zsigmond (tên của Quảng trường Tròn đầy kỷ niệm) phát minh ra. Hồi đó nhà văn cũng nghèo, bà vợ phải nuôi chồng, mới nghĩ ra việc mở quán. Lại phải nghĩ ra món gì vừa ngon, lạ, độc đáo lại phải rẻ tiền. Vì thế bà phát minh ra món mề gà kho, nguyên liệu rẻ hơn thịt. Món này nổi tiếng Budapest, thành đặc sản, trong giới văn nghệ sĩ, sau đó thành quốc hồn quốc túy của Hungary. Đến thời tôi sang Hung lần thứ hai, biết quán đó vẫn còn ở Óbuda, nhưng cứ lần lữa chưa đi ăn được, phần vì chẳng có bạn bè tâm đắc thích mấy tích cổ lẩn thẩn. Đêm cuối cùng ở Budapest trước khi đi Mỹ, xong mọi việc thì đã 8g tối, tôi lái xe lên Óbuda để trọn tình nghĩa với vợ Móricz Zsigmond (chắc lúc đó thì bà chết đã tám đời), thì không may nhà ăn đóng cửa. Sau này 2 lần trở lại hỏi thì không ai còn biết quán đó. 

     5. Kể cũng đúng, thời thế thay đổi, ăn uống sang chảnh hơn. Bạn bè hỏi tôi muốn ăn gì tôi nói muốn ăn mì trứng, bọn nó cười, cho tôi pha trò rất có duyên. Đến món xúp cá bây giờ cũng phải ăn kèm với vịt hầm, xúp thì nấu khác hẳn, sang chảnh hơn. nhưng ăn không thích. Hỏi món pörkölt thì không mấy ai biết là cái gì, nhất lại toàn nguyên liệu vứt đi như mề gà, móng giò lợn. Không biết có phải là do tôi hồi tưởng dĩ vãng không.

Nguyễn Ái Việt (DEBRECEN.vidi72)