Giả thiết đối thủ thông minh

Nhìn chung trí thức thất bại là do quan niệm cuộc đời là một ván cờ với các đối thủ cùng tầm cỡ. Kết cục đa số các trí thức thua trắng tay vì các đối thủ ngu. 
Kể ra quan niệm đối thủ cùng tầm cỡ cũng chưa đến nỗi hại gì lắm, vừa có vẻ nhân văn và đượm màu dân chủ, cũng hay hay. Điều hại là vì nó kết hợp với một tính xấu mà trí thức bị tập nhiễm trong một môi trường đào tạo cổ điển: tính thích tổng quát hóa.
Phải nói mấy anh trí thức dở dở ương ương, hay bỏ nghề đi làm doanh nghiệp hay chính trị đều có tính này. Anh ta thắng được một vài ván liền nghĩ ngay tới một cách tổng quát để thắng nhiều, thắng to mà không phải xử lý tình huống cụ thể. 
Anh ta có thể khá thông minh, xây dựng được một "chiến lược bách chiến bách thắng" cả các đối phương cực kỳ thông minh. Nhưng đối phương đa phần là ngu xuẩn, đôi khi liều mạng. Ví như một ván cờ, đối phương có thể vô cớ đưa quân hậu của họ đối mặt với quân hậu của mình. Bạn không chén họ thì họ ăn mình. 
Giả thiết đối phương thông minh khiến anh bạn của chúng ta tiếp tục chiến lược và bị đối phương ngu ngốc và liều mạng chén mất hậu. Cũng phải thừa nhận, tuy bị gọi là ngu ngốc, nhưng đối thủ cũng chưa ngu ngốc đến nỗi thấy hậu hớ hênh mà không ăn. Về phương diện đó đối phương của anh bạn trí thức hơn đứt anh chàng.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)