Trần Đức Thảo

Là triết gia Việt Nam có ảnh hưởng tại Pháp vào thời gian 1950-1960. Ông có khuynh hướng duy vật biện chứng.! Đã từng tranh luận với Jean Paul Sartre về Hiện tượng luận. Ông cũng quan tâm tới chính trị. Đã từng bị bỏ tù ở Paris vì chống chế độ thuộc địa Năm 1951, Trần Đức Thảo về nước tham gia kháng chiến Hoà bình lập lại, ông làm chủ nhiệm khoa Sử trường ĐHTH. Do phê phán Cải cách ruộng Đất và tham gia phong trào Nhân Văn Giai Phẩm. Ông bị buộc rời khỏi vị trí và sống khá túng quẫn tại Khu Tập thể Kim Liên. Thời gian này ông chỉ dịch triết và viết tập sách về "Nghiên cứu nguồn gốc của ngôn ngữ và ý thức". Tập sách này được xuất bản năm 1973 tại Pháp. Năm 1980 ông được chính phủ cho phép đi Pháp chữa bệnh. Ông có diễn thuyết và tiếp xúc với các tư tưởng gia hàng đầu tại Pháp. Nghe nói ông được giao trọng trách xây dựng một ý thức hệ mới thay thế ý thức hệ Đông Âu đã phá sản. Tuy nhiên việc này không có kết quả. Trần Đức Thảo mất năm 1993 tại Paris, an táng tại nghĩa địa cha Lachaise.
Câu nói đau xót được cho là của bà hàng phở "sống như con chó" là xót cho sự vô tri của đám đông, chứ không phải cho Trần Đức Thảo là người chọn cách sống đó.
Điều đau xót của Trần Đức Thảo là khi ông trở lại diễn thuyết tại Pháp, có người đã lẻn ra hành lang để khóc vì kiến thức, sự sắc bén của Trần Đức Thảo đã mai một hết, bị mài mòn bởi chính cuộc sống mà ông đã dấn thân.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)