Văn minh Phương Tây và sự thất bại của những người có chữ nghĩa.

Hôm nay là ngày cuối năm dương lịch, tôi có dịp trao đổi với VTC về những dự định của năm mới, những suy nghĩ về trí thức, về sách vở, về chữ nghĩa.. Em Hằng xinh đẹp của VTC đặt ra các câu hỏi khó trả lời, khó có đáp án rõ ràng và chính xác, hay đúng hơn là tôi không đủ kiến thức để diễn giải các vấn đề này. Nói tóm tắt, tôi có vài suy nghĩ sơ sài như sau:

1. Quá trình hội nhập quốc tế và tiếp biến và hòa nhập với nền văn minh phương Tây là tất yếu và đang diễn ra trên khắp đất nước, cả về yếu tố địa lý lẫn cấu trúc xã hội.

2. Tuy nhiên, quá trình "văn minh hóa" này đang diễn ra theo cách thụ động và cục bộ, thường là bị cưỡng ép chứ không theo cách chủ động. Quá trình này chủ yếu diễn ra ở bề ngoài chứ chưa có những thay đổi sâu sắc bên trong xã hội, ví dụ tính cách, thói quen, thể chế, quy tắc..

3. Quá trình "văn minh hóa" này thụ động là do sự yếu kém của giới trí thức, của tầng lớp và nhóm dẫn dắt xã hội, thậm chí là do sự trốn tránh trách nhiệm và sự bạc nhược, do kiến thức nông cạn và hồ đồ của giới trí thức, học giả.. (Tôi tạm gọi như vậy). Các cơ hội đưa xã hội trở nên văn minh bị bỏ lỡ hoặc lệch lạc, sai lầm là do nhóm có chữ, có học chứ k phải do lỗi của tầng lớp lãnh đạo..

4. Các giá trị cũ đang dần dần mất đi, các giá trị mới đang được định hình nhưng nguyên tắc dân chủ trong gia đình, trong doanh nghiệp, trong các cơ quan, doanh nghiệp, trong các thiết chế đã cản trở và làm lệch lạc lộ trình này.

Túm lại, tôi nghĩ sự thất bại và bế tắc hiện nay là sự bế tắc của giới trí thức, của những người có chữ và do sự yếu kém của họ không giải đáp được những thách thức của thời cuộc nhưng lại né tránh và đổ vấy trách nhiệm cho những tầng lớp khác..

(Copy từ Wall/FB - Nguyễn Cảnh Bình)