Như thế nào là phục vụ (to serve) ?

Hôm nay hai vợ chồng ngồi nói chuyện chính quyền Singapore. Cô con gái rượu ngồi cạnh nghe một hồi thốt lên: 'Ba mẹ nói chuyện gì con không hiểu gì cả'. Thế là đành phải giải thích bài học đầu tiên.

Hỏi con gái: 'trong lớp con có bao giờ bầu bán, bầu cử gì đại loại như president hay committee gì không?' Con gái bảo 'có', lâu lâu có bầu 'class captain' chủ yếu để cùng với các bạn phân công nhau làm việc lớp. [À hoá ra mình được học là bên này đến lớp 6 không có chính quyền cấp lớp 'cố định' như lớp trưởng, lớp phó, ... ở VN, lâu lâu có hoạt động gì thì bầu ra để làm, xong thì thôi. Nghĩ bụng cũng đúng, không có việc gì làm thì phô trương chức vụ cũng là cám dỗ để sinh ra cảnh vẻ, lạm quyền. Mà còn chưa nhận thức quyền lực là thế nào thì cầm quyền còn có hại hơn. Lan man quá.] Hỏi tiếp: 'thế bầu captain trên nguyên tắc gì ?' 'Majority.' 'Majority là trên 50% ví dụ có 21 bạn thì cần 11 bạn bỏ phiếu hay sao ?' Không, bạn nào có nhiều phiếu nhất là thắng thôi.' Rõ rồi, kiểu phổ thông đầu phiếu bầu anh Trudeau nhà mình.

'Thế Ba lấy ví dụ như thế này nhé - giả sử class captain cùng các bạn khi làm việc xong được nhà trường cho kẹo, số kẹo bằng 2 lần số bạn trong lớp'. Con gái cười: 'không có chuyện cho kẹo đâu, cứ giả dụ như thế đi'. 'OK, có ba kiểu bầu và ba loại class captain'. 'OK?'

'Loại thứ nhất class captain là cháu thầy hiệu trưởng Mattatall, được cô giáo giúp kiểm phiếu các bạn bầu. Khi vận động bạn này có bốn bạn thân là hàng xóm gần nhà, nhưng lại huy động sáu bạn immigrant Chinese, Korean và Vietnamese mới sang đi bầu, chủ yếu vì cha mẹ các bạn đấy và các bạn đấy rất nể thầy Mattatall. Sau khi kiểm phiếu kín, cô giáo tuyên bộ bạn ấy thắng (11/21). Bạn ấy cử các bạn trong lớp - chủ yếu là dân địa phương lâu đời - đi làm việc, cho các bạn immigrant ở lớp nghỉ ngơi vì 'không nói tiếng Anh tốt'. Bốn bạn thân thì đi giám sát. Sau khi xong về chia cho sáu bạn immigrant, mỗi bạn 1 viên; bốn bạn thân mỗi bạn 2 viên; sáu viên bạn ấy bỏ vào túi to treo lên, gọi là quỹ lớp, bạn nào nghe lời bạn ấy có thể được 1 viên; hai mươi hai viên còn lại bạn ấy đem qua các lớp khác bán, tiền bạn ấy  tuyên bố cũng là quỹ lớp nhưng đưa cho bạn gái giữ.' 'OK, nhưng ở lớp con bỏ phiếu là giơ tay; ai thích thì tham gia hoạt động lớp chứ không bị bắt buộc; trong trường ngoài khi làm fair để gây quỹ cho trường thì không được mua bán cá nhân gì'. 'OK, phần còn lại con vẫn hiểu chứ ?'. 'Hiểu Ba ạ, loại này gọi là gì vậy Ba ?' 'Loại này là chính quyền Singapore, được ca ngợi là dân chủ nhất châu Á'.

'Loại thứ hai khi class captain chỉ quen với cháu thầy hiệu trưởng, cô giáo chủ nhiêm tuyên bố là cô chỉ đề xuất mỗi bạn này thôi. Bạn này lại kêu gọi được ba bạn to cao mạnh khoẻ nhất trong lớp, cầm gậy bóng chày - làm thêm vài điệu bộ như các phim Mỹ diễn tả cách người Mỹ thuyết phục lẫn nhau bằng gậy bóng chày - đi thuyết phục các bạn trong lớp. Kết quả là có 21 bạn bỏ phiếu nhưng tỷ lệ bỏ phiếu đồng ý là 99.99%.' 'Ủa 21/21 là 100% còn 20/21 là 0.95% mà Ba'. 'Hay vậy đó con, cô giáo chủ nhiệm tính tỷ lệ mà.' 'OK, OK'. 'Sau đó ba bạn to khoẻ kêu gọi các bạn đi làm việc, ngoài việc làm các bạn còn phải về nhà đem mỗi bạn 1 kẹo đến để chia cho các bạn to khoẻ và class captain. Tổng cộng là 17 viên, các bạn to khoẻ được 3 viên mỗi người, bạn captain được 8 viên.' 'Ủa còn kẹo trường cho mà Ba'. 'Không, kẹo đó bạn captain chia lại cho mỗi bạn to khoẻ thêm 3 viên, còn lại bạn ấy cất riêng để làm nhiều việc khác bữa nào sẽ kể thêm'. 'Tính ra class captain được ... ?' '8 +  33 = 41 viên'. 'Còn các bạn to khoẻ ?' '6 viên mỗi bạn' 'Con thấy chưa, class captain được 41 viên, các bạn thân được 6 viên, cho nên loại này - được gọi là Việt Nam - được nhiều người đánh giá là ưu việt nhất thế giới, dĩ nhiên là tốt hơn so với loại Singapore'. 'Wow!'

'Loại thứ ba thì quá đơn giản, ai bầu cũng vậy, chẳng qua là có nhiều người bỏ phiếu, mà bỏ phiếu thì cùng đi làm việc cho lớp, người được nhiều phiếu có nhiều bạn cùng làm. Cô giáo xem cho vui thôi không can thiệp vào' - [gục gặc kiểu đúng như trên lớp] - 'cuối cùng kẹo đem về chia mỗi người hai viên, mấy bạn dân lâu đời chia cho mấy bạn immigrant mới sang  1/2 viên'. 'OK OK OK, this is Canada, right?' 'Ye, you got it!' 'OK, now I got that why we are here'.

'Như vậy con có hiểu khi người ta nói làm class captain nghĩa là to serve thì hiểu thế nào không?' 'Thế nào Ba?'

'Có ba loại: “has the right” to serve vì nó là con cháu ai gì đó, “appointed” to serve vì nó phục vụ cho một nhóm nào đó chả dính dáng gì đến 'the people', “has a honour” to serve vì nó là người Canada' 'Yeee! But honour spelled without an “h"'. 'OK, I am not a Canadian, you know' 'Ye, I know, you are not a Canadian, you are my dad!'

End of story.

Moral of the story: Tell the truth to your kids, whatever it is.

Đoàn Hồng Nghĩa (ELTE,VIDI90)