Tại sao cần kỹ năng mềm?

Hôm trước tự quảng cáo tìm việc (thực ra đang muốn tìm truyền nhân) có nói đến kỹ năng mềm. Hôm nay quảng cáo thêm.
1. Kỹ năng mềm là gì? Tiếng Anh là soft skills. Bao gồm các kỹ năng đọc, viết, nói, trình bày, sống, network, tổ chức, thuyết phục, tán tỉnh (Cho trai tán gái cố nhiên, gái tán trai thì dễ hơn nhiều), body talk, biểu hiện tình cảm...
2. Các kỹ năng này đáng lẽ phải được rèn luyện từ bé, nhà trẻ, nhà trường. Nhưng tiếc thay, nhà trường Việt Nam hoàn toàn không chú ý đến dạy kỹ năng này. Tôi ở nước ngoài 23 năm, luôn thấy thua thiệt với bạn bè đồng nghiệp về kỹ năng mềm và phải vật lộn để san bằng khoảng cách này.
3. Thành công của một người, nếu không phải "chó ngáp phải ruồi" hay "nhặt được của rơi", chủ yếu quyết định bởi kỹ năng mềm. Ông bạn đồng nghiệp vong niên của tôi, có một sự nghiệp khá lẫy lừng so với năng lực cá nhân, viết vài trăm công trình khoa học vài chục cuốn sách từ vật lý đến đàn violon, nói rằng tác phẩm quan trọng nhất là lá thư viết từ Ấn Độ cho một giáo sư Mỹ. Khi đó ông mới là một sinh viên nghèo, yêu một cô gái ở một đẳng cấp khác, trong túi không có một đồng. Ông viết bức thư đó gần 1 năm, và vị giáo sư đã quyết tâm đưa ông sang Mỹ, trở thành một nhân vật trong WHO IS WHO.
4. Hội chứng shock văn hóa của các du học sinh Việt Nam tại Âu-Mỹ cũng là do thiếu kỹ năng mềm. Thiếu kỹ năng mềm, nhiều em không thể nào tiếp cận, hòa nhập, thấy hạnh phúc với môi trường xung quanh.
5. Kỹ năng mềm phải xây dựng từ nền tảng và phải rèn luyện. Nhưng tại sao nhiều người rất khó khăn trong việc xây dựng kỹ năng mềm? Đó là vì mất cơ bản. Đặc biệt là không biết đọc nói viết. Tin tôi đi, ít nhất 90% người Việt không biết nói và viết. Môn ngữ văn dạy nói và viết nhảm nhí. 99% không biết đọc sao cho hiệu quả. Với người muốn san bằng khiếm khuyết không có nhiều thời gian, đọc có hiệu quả vô cùng quan trọng.
6. Thời tôi còn trẻ có một đại ca mãi không lấy được vợ vì nói năng rất vụng về với phụ nữ. Lấy hết bình sinh mới rặn ra được một câu véo von, tự cho là độc đáo thế này: Anh rất yêu các vẻ đẹp, nhưng cho đến nay anh chỉ chú ý đến vẻ đẹp của vật lý, từ hôm nay anh mới chú ý đến vẻ đẹp của em (hehehe, có mùi). Tất nhiên là thất bại toàn tập. Một lão làng phán:tán gái không nổi làm khoa học cái đếch gì. Suy rộng ra là thiếu kỹ năng mềm nghiêm trọng làm khoa học thôi cũng đã không thể thành công.
7. Đọc là kỹ năng mềm cơ bản nhất phải lập tức bổ khuyết ngay. Trong sách có mọi điều, có các tình huống giao tiếp có thể bổ khuyết cho kinh nghiệm sống do bị nhồi sọ hay luyện gà chọi cướp đi cơ hội. Phải học đàng hoàng. Đọc tốt mới viết và nói hay được. Tôi có một khẩu quyết 3-7 cho các học trò. Học thuộc lòng mất 1 phút, cần khoảng 2 tiếng để hiểu, 1 tuần để nắm được hết nội dung, khoảng 1 năm để luyện tập để có thể đọc tốt.
8. Tính cách của người Việt bị giáo dục méo mó, nên cái gì cũng thích nhanh, ăn liền, đi tắt đón đầu (hay chui rào leo tường cũng thế) quan niệm cái gì cũng là thủ đoạn, nên học kỹ năng mềm theo kiểu học mưu cơ hội, không thể nào giỏi được, loại sàn sàn lẻo mép, láu cá, Xuân tóc đỏ lại vượt trội so với Tây, mà cuối cùng lại mất công nhiều hơn nếu muốn cạnh tranh với Tây.
9. Muốn có improvement tức thì về kỹ năng mềm thì chỉ vài tháng. Nhưng muốn master được phải đi với thành ý. Kỹ năng đọc đến network muốn siêu việt phải kết hợp với thành ý thì mới đến đạo được. Xảo thuật hay nghề kiếm cơm thì đều là tầm thường. Cố nhiên nếu có may mắn vẫn có thể khệnh khạng nói chuyện thánh nhân. Nhưng mèo vẫn hoàn mèo.

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)