Những phát hiện mới về lịch sử nước ta - Kỳ 1: Truyện Thánh Gióng

Lịch sử Việt Nam, tuy được sưu tập, biên soạn khá đầy đủ, nhưng vì là lịch sử, nên có nhiều điều xưa cũ được phát hiện ra sau quá trình tìm kiếm công phu. Đúng sai sự thật lịch sử chưa thể bàn, tuy nhiên là nguồn tư liệu đáng xem xét. Truyện Thánh Gióng, trước được xem như một cổ tích - huyền thoại, tuy nhiên theo các nghiên cứu mới trong quá trình xây dựng đề án xin UNESCO công nhận di sản văn hoá phi vật thể, có thể coi như một truyện dân gian biên dịch lại chính sử. Nếu có sai sót, xin độc giả vui lòng góp ý.

Truyện Thánh Gióng

Phù Đổng Thiên Vương (chữ Hán: 扶董天王), phổ biến với tên gọi Thánh Gióng (聖𢶢), là một trong bốn vị Tứ bất tử, là 4 vị Thánh bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Ông được xem là tượng trưng cho tinh thần chống ngoại xâm và sức mạnh tuổi trẻ.

Vào thời Hùng Vương thứ 6 (Hùng Huy vương (雄暉王): 1712 - 1632 TCN), ở làng Gióng (tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội ngày nay) có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà rất ao ước có một đứa con. Tuy đã tặn tiện để nhờ thầy lang cùng làng chữa trị, nhưng vẫn không được gì. Một hôm bà ra đồng thấy một vết chân rất to, liền đặt chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh được một cậu bé khôi ngô. Dân làng xì xồ, ý là nhà ông bà bịa đặt, lý trưởng vò đầu bứt tai vì không biết nên làm như thế nào. Ông lang làng băn khoăn nhất là việc đứa trẻ cho đến khi lên ba mà vẫn không biết nói cười, cũng chẳng biết đi, đặt đâu nằm đấy. Đã nhiều lần ông bàn với hai vợ chồng cho cháu lên huyện, mong rằng các ông lang huyện giỏi giang hơn chăng. Dù vậy, do nghe người làng chê các ông lang huyện chữa trị tốn kém, lại phải qụy lụy, nên cả nhà chưa đi đâu cả.

Gặp lúc trong nước có tin nguy cấp, có kẻ bẩm báo giặc lạ. Trong buổi chầu, Vua vặn hỏi giặc lạ là ai thì lại ấp úng, nhất định không nói, hỏi đến quần thần ai cũng lắc đầu. Vua triệu ngay thương thư bộ Binh vừa tuần thú phương Nam về. Ông đi xem tài lạ của con trai mình đang đương chức phó liêm vừa học được của người bộ tộc từ bên kia dãy Trường Sơn dạy cho phép xây nhà chất lên nhà, xem ra được năm bảy nhà, mỗi chuyện làm thế nào để vào được các nhà trên thì chưa nghĩ ra. Vua sai thượng thư huy động binh mã để ứng phó với giặc. Thượng thư bẩm rằng quá nửa quân sĩ đang rải rác khắp nơi, tốp lo nối các ống tre với nhau bằng dây rơm bện, ở làng bên này nói vào ống thì làng bên kia biết giờ ra đồng, vô cùng tiện lợi. Tốp lính khác thì lo giúp đỡ xây nhà bán cho dân để sung ngân khố, tốp khác lại đang muôn công ngàn việc giúp đỡ cho các chàng trai cô gái nên duyên vợ chồng. Vua đành đi cùng thượng thư ra ngoài thành điểm binh thì vừa may có thuỷ đội vừa đưa sáu ghe đi ngầm dưới nước của người mắt xanh râu vàng về đến nơi. Bàn trước, bàn sau, thấy lực lượng yếu, khó bề cự địch, Vua bèn phát lệnh sai giám quản Thăng long thành cùng mã đội đi tiền trạm, đàm phán với địch tìm cách trì hoãn. Quần thần tâu Vua xin cho tìm cách có thể đánh lui được giặc.

Thế giặc mạnh, nhà vua càng lo sợ hơn khi biết tin giặc lạ có âm mưu thâm độc từ trước, phái nhiều kẻ giả dạng thương buôn, hành tung bí ẩn, đem độc chất phương Bắc tráo làm thức uống gia tăng công lực số một, lại còn trộn vào thức ăn cho súc vật, nên cả người lẫn trâu ngựa đều yếu cả. Bí lối, Vua bèn truyền cho sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Hôm ấy lúc sứ giả đi qua làng, dừng chân xin gáo nước, đứa trẻ bỗng nói được, bảo mẹ ra mời sứ giả vào và nói: "Xin cho một roi, một áo giáp sắt và một con ngựa sắt, Vua không phải lo gì". Sứ giả bẩm báo khẩn cấp qua hệ thống ống tre về kinh thành. Vua sai thượng thư bộ Hộ, vốn dĩ không ưa gì thượng thư bộ Binh, khẩn cấp rèn ngay roi, áo giáp và ngựa. Nhờ có sứ giả ở vương quốc xa xôi miền Đông Bắc cho vay hơn nghìn lượng vàng nên thượng thư bộ Hộ kịp thời tìm ba đội thợ ngày đêm thi tài xem ai giỏi giang để được chọn rèn vũ khí. Đội thắng cuộc rèn chiếc roi dài sắt mềm mại nhưng vô cùng rắn chắc, áo giáp nhẹ như bông và chú ngựa thật oai dũng, chỉ mất chưa đến trăm lượng vàng, phần còn lại, thượng thư tạm giữ  tại gia để làm vật lực về sau. Thượng thư bộ Công ngày đêm sai lính đưa giáp ngựa về làng cậu bé.

Vì ba năm không ăn nên đói, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, thành thử ra chạy nhờ bà con, hàng xóm. Bà con đều vui lòng gom góp gạo thóc nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước. Ăn xong bảy nong cơm, ba nong cà, chú bé lớn nhanh như thổi, nhưng vì khi bón cà có pha nhầm thuốc lạ, nên cậu bé không nói được, chỉ ú ớ không thành âm. Sứ giả hỏi tên là gì, cậu nói: '.... óng!' Vì ở làng Gióng nên khi lên ngựa, mọi người gọi cậu là cậu Gióng, người thành tâm hơn gọi là thánh Gióng. Ai cũng nghĩ cậu thích thế, thực ra vì mặc áo giáp làm gian dối nên vừa to lại nặng, lại bí, nên cậu than nóng.

Cậu Gióng liền phi ngựa vung gươm tiến lên trước, quan quân liền chạy theo sau. Đến chân núi Trâu thì gặp giặc. Bọn giặc hàng ngũ chỉnh tề, gươm giáo sáng ngời, cờ quạt bay rợp trời. Tuy đông cả biển người nhưng thấy mình Gióng đến, đội quân giặc lặng im như tờ. Thượng tướng giặc uy phong lẫm lẫm, rảo ngựa ra trước, chờ xem Gióng nói gì. Gióng im lặng hồi lâu rồi nói: '... óng', sau một lát lại '... óng', lần này to tiếng hơn, tiếng cuối thì quát to như sấm nổ vang tai. Bọn giặc thấy đứa trẻ lên ba, thân to không bình thường, tay cầm kiếm, mang giáp, quát vang như thiên tướng, hoảng quá giẫm đạp lên nhau mà chạy. Gióng lao vào thiên binh vạn mã toát lên bá khí cường liệt dị thường, giặc giẫm nhau chết như rạ. Bỗng roi sắt gãy do sắt rèn thiếu lửa. Gióng bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quay quay doạ giặc, giặc càng hãi, chạy loạn rồi tan vỡ. Ðám tàn quân giẫm đạp nhau chạy trốn, lương thực, trâu ngựa, xe cộ vứt bừa bãi, quan quân chạy sau nhặt nhạnh vô cùng hoan hỉ. Gióng đuổi đến chân núi Sóc, rồi lên đỉnh núi Sóc Sơn cưỡi ngựa bay về trời.

Vua sai sửa sang chỗ vườn nhà của đứa trẻ để lập đền thờ, tuế thời cúng tế.

Ghi chú

Về sau, Lý Thái Tổ phong là Xung Thiên Thần Vương. Đền thờ ở cạnh chùa Kiến Sơ, hương Phù Đổng.

Hội đền Gióng được tổ chức long trọng tại nhiều nơi trong đó có hai nơi: là hội Gióng ở đền Sóc Sơn tại núi Sóc huyện Sóc Sơn vào 6/1 âm lịch và hội đền Phù Đổng, xã Phù Đổng huyện Gia Lâm vào ngày mồng 9/4 âm lịch đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Phong giao Kinh Bắc xưa có câu: "Mồng bảy hội Khám, mồng tám hội Dâu, mồng chín đâu đâu cũng kéo về xem hội Gióng".

Giáo hội Phật giáo VN và UBND TP Hà Nội tổ chức khánh thành và gắn biển công trình chào mừng đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội cho tượng đài Thánh Gióng đặt trên đỉnh núi Ðá Chồng của khu du lịch tâm linh Ðền Sóc - Chùa Non thuộc xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn vào ngày 5 tháng 10 năm 2010. Tổng chi phí dự án bao nhiêu chưa rõ.

Đoàn Hồng Nghĩa (ELTE,VIDI90)