Các bạn trở lại phần trước ở đây
Bước ngoặt của cuộc chiến tranh
Phạm Xuân Ẩn rời bỏ Reuters đúng vào ngày ông vừa đi lấy tin về vụ đảo chính tháng 8/1964. Trong cuộc đảo chính này, Thiếu tướng Nguyễn Khánh lật đổ Thiếu tướng Dương Văn Minh để lên làm Quốc trưởng ở miền Nam VN. Lúc này, sự hiện diện của quân đội Mỹ mới ở mức 16.000 quân.
Năm 1964 là năm chương trình "vành đai thép" của Westmoreland được thiết kế là 1 phần trong các nỗ lực bình định của MACV. Westmoreland viết trong cuốn hồi ký mang tựa đề Tường trình người lính như sau: "Chương trình vành đai thép được thiết kế nhằm mở rộng an ninh, sự kiểm soát của chính phủ và thực hiện những dịch vụ - bình định - dần dần từ Sài Gòn sẽ mở rộng ra sáu tỉnh, tạo thành hình cổ ngựa gần thành phố. Khi các lực lượng lớn hơn của đối phương dần dần bị đẩy ra xa thành phố, các cuộc tuần tra và phục kích dày đặc sẽ giúp tăng cường an ninh. Điều này tiếp tục cho đến khi nào nhiệm vụ này có thể được chuyển giao cho lực lượng dân phòng và một lực lượng cảnh sát mở rộng. Vì là những vùng an toàn, nên các cơ quan dân sự có thể được chuyển vào đây để được hưởng các dịch vụ và kiểm soát của chính phủ, mỗi cá nhân sẽ được cấp một thẻ căn cước, khu vực được cảnh sát canh gác cùng những dịch vụ khác như trường học, giếng khơi, trạm phát thuốc, chăm sóc y tế. Ý tưởng này nhằm tạo ra một mức sống cao hơn nhiều so với khả năng cung cấp của Việt Cộng. Trên thực tế, ý tưởng này còn được gọi là khái niệm vết dầu loang".
Ngày 28/7/1965, Mỹ mới đưa ra cam kết quy mô lớn cho miền Nam VN. Thế mà từ 1964, Phạm Xuân Ẩn đã bắt đầu gửi đi những báo cáo về điều này trong thời kỳ Nguyễn Khánh làm Quốc trưởng. Phạm Xuân Ẩn đã từng nói với Bob Shaplen rằng CIA đã biết về những đề nghị bí mật của Nguyễn Khánh với Mặt trận DTGPMNVN. Nguyễn Khánh sau đó bị phế truất vì Chính quyền Johnson lúc đó đang tiến đến việc Mỹ hóa cuộc xung đột ở miền Nam VN. Phạm Xuân Ẩn nói: "Đó là lý do vì sao tôi biết rằng Mỹ sẽ không bao giờ từ bỏ miền Nam Việt Nam. Sau này tôi mới biết rằng nhiều người ở Hà Nội đã nghĩ khác, nhưng lúc ấy tôi không biết họ đã nghĩ như thế nào. Tôi chỉ gửi cho họ sự phân tích trung thực của tôi và sau này mới biết là tôi được thưởng Huân chương".
Ngày 5/2/1965, trại lính Mỹ ở Pleiku bị tấn công làm chết 8 người Mỹ và bị thương hơn 100 người. Sự kiện này châm ngòi cho hàng loạt sự kiện khác dẫn đến việc Mỹ đưa các lực lượng tham chiến đổ bộ vào VN. Một ngày sau vụ các trại lính Mỹ ở Pleiku bị tấn công, Lyndon Johnson ra tuyên bố công khai mang đầy tính cảnh báo: "Chúng ta không còn sự lựa chọn nào khác là giờ đây chúng ta phải quét sạch bọn chúng và làm rõ sự cam kết của chúng ta tiếp tục ủng hộ miền Nam Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập của họ".
Trợ lý đặc biệt của Tổng thống là McGeorge Bundy có mặt tại Pleiku đúng vào ngày các trại lính Mỹ ở đó bị tấn công. McGeorge Bundy liền điện thoại cho Lyndon Johnson nói rằng: "Tình hình ở Việt Nam đang diễn biến xấu dần. Nếu không có hành động mới của Mỹ, sự thất bại có lẽ sẽ không tránh khỏi".
Ngày 13/2, Lyndon Johnson đề xuất mở một kế hoạch Sấm Rền, tức là thực hiện một chiến dịch ném bom trên diện rộng và có hệ thống xuống các mục tiêu ở miền Bắc VN.
Trong khi các bước đi đến 1 cuộc chiến tranh bằng không quân ngày càng được đẩy nhanh, quyết định đưa lực lượng tham chiến Mỹ vào VN cũng đồng thời được hình thành. Đầu tiên là 3.500 lính thủy đánh bộ Mỹ đổ bộ vào Đà Nẵng.
Ngày 7/6 Tướng William Westmoreland đề nghị bổ sung thêm 44 tiểu đoàn để ngăn chặn sự thất bại của Chính quyền miền Nam VN. Trong suốt 6 tuần tiếp theo, vấn đề Mỹ hóa cuộc chiến tranh luôn là trung tâm của mọi cuộc thảo luận ở Washington. Đồng thời, đây cũng là vấn đề được Hà Nội theo dõi chặt chẽ với những dự đoán điều gì sắp xảy ra. Phạm Xuân Ẩn nói: "Tôi luôn được các nguồn tin thông báo cho biết về các cuộc thảo luận đó. Tôi không bao giờ nghĩ rằng người Mỹ lại bỏ đi. Mỹ đã đầu tư quá nhiều tiền và uy tín vào miền Nam VN. Cho nên, vấn đề còn lại là người Mỹ sẵn sàng đầu tư thêm bao nhiêu nữa? Có lẽ đầu tư của Mỹ sẽ là rất nhiều và đủ để cứu Chính quyền Sài Gòn khỏi sụp đổ trong một thời gian dài. Nhưng người Mỹ lại không bao giờ tính đến chuyện đào tạo một thế hệ lãnh đạo mới ở miền Nam. Đây là một sai lầm lớn của Mỹ".
Vào lúc đó, chỉ có 1 tiếng nói không ủng hộ quyết định của Tổng thống trong Chính quyền Johnson, đó là tiếng nói của Thứ trưởng Ngoại giao George Ball. Ông George Ball đã cố cảnh báo Johnson rằng Tổng thống đang bắt đầu một cuộc chiến tranh mới đẩy Mỹ chống lại Việt Cộng. Trong sổ tay của mình, George Ball viết: "Có thể việc triển khai trên quy mô lớn các lực lượng Mỹ cùng với nhiều hỏa lực sẽ buộc Hà Nội và Việt Cộng phải đi đến một quyết định mà chúng ta đang tìm kiếm. Mặt khác, chắc chúng ta không thể đánh thắng trong một cuộc chiến tranh, thậm chí kể cả khi chúng ta có 500.000 quân Mỹ ở miền Nam Việt Nam. Chúng ta cần có nhiều bằng chứng hơn là số bằng chứng hiện có về việc quân đội của chúng ta sẽ không bị sa lầy trong các cánh rừng già và trên những đồng lúa trong lúc chúng ta từng bước nghiền nát miền Nam Việt Nam. Về mặt chính trị mà nói. miền Nam Việt Nam chả có gì... trong khi Hà Nội người ta có cả một chính phủ, mục đích và kỷ luật rõ ràng. Chính quyền Sài Gòn chỉ là một thứ trò đùa. Trên thực tế, miền Nam Việt Nam là một vùng lãnh thổ có quân đội mà không có chính phủ. Theo quan điểm của tôi, việc cam kết sâu của các lực lượng Mỹ vào mảnh đất chiến tranh Nam Việt Nam sẽ là một lỗi lầm có thể gây ra thảm họa. Nếu có cơ hội nào để rút lui chiến thuật, thì lúc này đây chính là cơ hội để cho chúng ta làm việc đó".
Những lời nói hay của Thứ trưởng Ngoại giao George Ball đã không lọt được vào những cái tai điếc. Ngày cuối cùng của ông ở Bộ Ngoại giao là cuối tháng 7, chỉ vài ngày trước khi Lyndon Johnson tuyên bố Westmoreland đang thu được những cái mà ông cần. Tổng thống Johnson đã nói với George Ball rằng Mỹ sẽ bị mất uy tín nếu rút khỏi VN. Ngay lập tức, George Ball đáp lại: "Không phải như vậy đâu, thưa ngài. Điều tồi tệ hơn sẽ là việc một cường quốc hùng mạnh nhất thế giới không thể đánh bại được một nhúm du kích". Sau này, Phạm Xuân Ẩn nói: "Hoa Kỳ là một đất nước tươi đẹp với những người dân rất tốt, chỉ có mỗi tội là họ đã không nhớ lịch sử lắm".
(còn nữa)
Ghi lại từ cuốn Điệp viên hoàn hảo của Larry Berman
No comments:
Post a Comment