Saturday, February 13, 2016

Nước Nguyệt Chi (Yuezhi)

Đọc Tam Quốc Chí thấy Gia Cát Lượng huy động nước này để hưng phạt Ngụy. Tìm hiểu ra mới biết dân này thời cổ sống ở các thảo nguyên Tân Cương Tây Tạng, sau này là tổ tiên giống người Ấn Âu, Iran.
Nguyệt Chi bị Hung nô đánh bại vào thế kỷ 2, bèn chạy về phía Tây đến bờ sông Y Lê, lập quốc đuổi người Scythia (tổ tiên của người Iran). Khi đó một nhánh của Nguyệt Chi đi tiếp sang phương Tây lập nước Đại Hạ.
Sau đó Nguyệt Chi lại bị Ô Tôn (Wusun) đánh bại. Chạy sang Tây đánh Đại Hạ chiếm lưu vực sông Amur lập nước Đại Nguyệt Chi.
Sau đó Nguyệt Chi bành trướng về phía Nam lập đế quốc Kushan, lãnh thổ ở vùng bắc Afghanistan, Ấn Độ. Lại nói Kushan cũng là tổ tiên của người Iran và người Bắc Ấn Độ. Gần đây các học giả cũng tìm ra di tích của các quốc gia cổ và thành thị cổ ở vùng này. Vẫn còn nhiều mâu thuẫn, nhưng có vẻ lý thú. Các sắc dân như Iran, Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary, Scotland, ... có vẻ xuất phát từ vùng này.
Trở lai chuyện Gia Cát Lượng. Chắc Thục bốc phét để gây thanh thế. Khi đó Nguyệt Chi đã di chuyển rất xa, làm sao có thể giúp Lượng đánh Ngụy.


Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)

5 comments:

  1. Nguyễn Việt Long: sông Amur tức sông Hắc Long Giang ở đông bắc Trung Quốc (vùng Mãn Châu) nên người Nguyệt Chi không thể "chạy sang Tây đánh Đại Hạ chiếm lưu vực sông Amur" được. Chắc đây là sông Amu Daria/Darya.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nguyen Ai Viet: Văn chữ Hán viết là A mỗ hà. Sau khi đối chiếu các sách tiếng Anh thì đúng là Amu Darya. Thanks

      Delete
  2. Nguyen Ai Viet: Rợ Khương là ai? Trong Tam Quốc thấy nói Đổng Trác, sau đó là Mã Đằng, Mã Siêu Hàn Toại hay được sự trợ thủ của Rợ Khương. Sau đó thấy nói Gia Cát Lượng cũng huy động được rợ Khương. Trong bài chiếu của Hậu Chủ có viết về các nước Nguyệt Chi, Khang Cư, Khang Thực. Khang chính là Khương. Khang Cư là Kang-ku, sau này bắc tiến chiếm vùng Kazakhstan đến tận Turgizia, là tổ tiên của người Turkic (Thổ Nhĩ Kỳ ???). Khang Thực là Kang-Sikhs sau này là tổ của người Sikhs và một vài tộc Kang ở Miến điện, Ấn Độ.

    ReplyDelete
  3. Nguyễn Việt Long: Turgizia là xứ nào vậy ạ? Có lẽ chỉ có Kirgizia (nay là Kyrgyzstan) và Turkmenia (nay là Turkmenistan), từng là 2 nước CH cũ của Liên Xô thôi. Còn Turkic thì nghĩa rộng hơn Thổ Nhĩ Kỳ (Turkish).

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nguyen Ai Viet: Đúng là phiên âm từ tiếng Tàu khó khăn thật. Đúng là Turkmenia. Thanks

      Delete