Moldova Gyorgy - A beszélo disznó (5)

CON LỢN BIẾT NÓI (5)

Người dịch: Lệnh Lỗi Dương 

(tiếp theo)

Đọc phần trước  ở đây

*

Józsi még két hizlalási szezont töltött el különféle ólakban és ketrecekben, továbbította jelentéseit a sertések hangulatáról, de mind nehezebben birkózott meg a feladatával. Az Állami Gazdaság fejlődött, új és új sertésnevelőket épített, Józsi egymagában képtelen volt megfigyelni valamennyit. Testi adottságai is alkalmatlanná tették erre a munkára: az időszakos fogyókúrák ellenére négy mázsa fölé hízott, ormótlan alakja láttán még a legöregebb kanok is joggal kérdezhették: mit keres ez itt, mikor kint a vágóhidak üresek?!

Józsi számot vetett helyzetével, és az Állami Gazdaság vezetőinek jóváhagyásával már menet közben átszervezte a munkáját. Hálózatot épített ki, minden ólban megbízható malacokat, süldőket, öregebb kanokat és kocákat szervezett be, akik jelentették neki megfigyeléseiket – különféle apróbb kedvezmények fejében. Ő maga ezután csak kivételes esetekben ment le a sertések közé.

Ez a hálózat kizárólagos érvénnyel Józsi kezében összpontosult, mivel az Állami Gazdaság minden rendű-rangú alkalmazottja közül csak ő értette meg a beszervezett malacok röfögését. Fontos feladatkörének megfelelően külön irodahelyiséget kapott, és ott elemezte-rendezgette a jelentéseket.

Józsi eleinte minden befutó adatot lelkiismeretesen továbbított az igazgatónőnek, a legapróbb panaszokra és fegyelmezetlenségekre is kitért. Dicséretre és jutalmakra számított, de legnagyobb megdöbbenésére doktor Barta Edit fanyalogva fogadta a jelentéseit:

– Maga mindig rémeket lát, Józsi, a sajtból csak a lyukakat veszi észre – elégedetlenül forgatta a gépelt lapokat –, gondolja meg: ha én ezt mind közölném a feletteseimmel, ezt a rengeteg bajt, hiányosságot, milyen vélemény alakulna ki az én munkámról is?! Én nem mondom, hogy kozmetikázza az adatokat, de törekednie kell egy átfogóbb, objektívabb szemléletre. Dialektikusan, Józsikám, dialektikusan!

Józsi, ha nehezen is, de felfogta, hogy mit kívánnak tőle, kis noteszébe, melybe az idegen szavak magyarázatát jegyezgette, beírta: „dialektikusan = csak a jót”, jelentései ezután a malacok teljes elégedettségéről, példás fegyelmezettségéről számoltak be. Az általa kiépített hálózatba tartozó süldők és hízók különféle alulról jövő kezdeményezéseket indítottak el: „Rövidítsük meg a hizlalási határidőt, és a megtakarított pénzt ajánljuk fel új sertésnevelők építésére!”, vagy: „Könnyítsük meg a gondozók munkáját – végezzük a nagydolgunkat egy rakásra!”

Doktor Barta Edit most már elégedettnek látszott, olvasás nélkül aláírta és továbbította a jelentéseket, ezen okulva Józsi nem törte magát, háromféle alapszöveget készített, és váltogatva adta be, senki nem vette észre az ismétlődést.

A hálózathoz érkező adatokat azonban továbbra is gondosan megnézte, a figyelemre méltó közléseket kiválogatta és összegyűjtötte. Rövid idő alatt az Állami Gazdaság minden vezetőjéről összeszedett néhány tucat terhelő adatot, doktor Barta Editről egy egész dossziéra valót – a dossziét „Suszter” rejtjelzéssel látta el, de egyelőre nem tett kísérletet, hogy felhasználja az anyagot.

*

Mikor az Állami Gazdaság négy szolgálati lakást épített Feketetelken, az egyikre Józsi is bejelentette az igényét. Az előírások szerint az igénylők névsorát ki kellett függeszteni az irodaépület előcsarnokában, Józsi neve is felkerült rá: „Feketetelki József – a szülőfaluja nevét választotta vezetéknévként, úgy gondolta, ez a ragaszkodás jó benyomást kelt majd az emberekben – osztályvezető, munkás.”

Józsi különféle forrásokból megtudta, hogy a lakásokat elosztó bizottság elnöke, aki egyébként az Állami Gazdaság sertéshizlaló szakágát vezette, el akarja utasítani az ő kérelmét. Józsi elővette dossziéit, kikereste a szakágvezető anyagát, bőven talált kompromittáló adatokat, elégedett röfögéssel tanulmányozta.

Bekopogott a sertéshizlaló szakágvezetőhöz, leült nála, csak egy feketekávét kért, cukor helyett szacharint dobott bele, indokolásul kedélyesen megcsapkodta a hasát:

– Hiába, a szocializmus!

– Mi járatban vagy, Józsikám?

– Tegnap hallottam valahol egy trükköt, gondoltam, elmesélem neked, hadd nevessél te is. Tudod, hogy lehet egy háromhetes malacból hízott disznót csinálni?

– Hát talán úgy, hogy dagadtra verjük – mondta a részlegvezető, kínos mosollyal fészkelődve.

Józsi hahotázott:

– Dagadtra verjük? Nagyon jó! A trükk, amit én hallottam, nem ilyen vicces, mert sokkal bonyolultabb. Az illető Állami Gazdaságban – éppen úgy, mint nálunk – három zárt fokozatban folyik a nevelés: malac, süldő, hízó, egy szakágvezető ezt használta ki. Ha egy koca tizenegy malacot ellett, ő úgy könyvelte el, hogy az egyik újszülött malac megdöglött – ez az átlagok szerint belefér a statisztikába – volt tehát egy létszám fölötti malaca.

– És eladta?

– Mit kapott volna érte? Pár száz forintot. A mi emberünk nem olyan szerény, mint például te, többet akart. A malacok közül kiválasztotta a legfejlettebbet, és felhelyezte a süldők közé, tehát most már egy plusz süldővel rendelkezett. A többit már, gondolom, kitalálod!

– Fogalmam sincs.

– A legnagyobb süldőt feladta a hízott sertések közé, egy hízót pedig mint létszámfölöttit hazavitt, és eladta. Jó, mi? Én el szoktam felejteni az ilyen vicces történeteket, ezért ezt a trükköt felírtam magamnak a szakágvezető nevével együtt – Józsi meglobogtatott egy cédulát –, nem akarod megkapni?

– Nagyon szeretném – mondta a szakágvezető reménykedve –, mibe kerül?

– Hogy képzeled… barátok között?! Majd a lakásavatáson odaadom. Sok szeretettel meghívlak rá előre is.

Józsi gondos ízléssel és otthonosan rendezte be új lakását: az előszobába egy koloniál keretbe foglalt hátvakarót csináltatott, hogy kedvére hozzádörgölődzhessen. A szobába NDK-szekrényfalat vásárolt, és műbőr bevonatú foteleket, a polcokra néhány apróbb dísztárgyat rakott: zöld mázas, népies formájú Miska kancsót poharakkal, szamárfigurába beépített cigarettakínálót, állólámpát, mely egy lámpaoszlopba kapaszkodó részeget ábrázolt.

A főfalra a hangulatjelentő tanfolyam hallgatóinak tábláját tette ki, ezen konspirációs szempontokból mindenki más néven és idegen fényképpel szerepelt, Józsit például T. Árpádnak hívták, és neve fölé egy magas, oldalra fésült hajú férfi képe volt ragasztva.

Hogy csökkentse a költségeket, egyik-másik háztartási készülékét az Állami Gazdaságban szerezte be. A sertésnevelőben leselejteztetett egy önitatót, és azt hozatta át a konyhájába, ugyanígy sikerült hozzájutnia egy melegítő infralámpához is.

Józsi még megvette a Világirodalom remekei zöld és piros vászonba kötött sorozatát, a könyvespolcra feltette a pergamen-utánzatú cédulát: „Könyvet még neked sem adok kölcsön!” – aztán elégedetten körülnézett a lakásban.

*

    Józsi còn qua được hai mùa vỗ béo trong các dãy chuồng và ngăn chuồng khác nhau, nói chuyển đi các báo cáo về tâm trạng của lũ lợn, nhưng rồi nó vật lộn với nhiệm vụ của mình một cách khó khăn hơn. Nông trường quốc doanh phát triển, đã xây dựng thêm nhiều trại chăn nuôi lợn mới, một mình Józsi không thể theo dõi tất cả. Thể hình của nó cũng đã làm cho nó không còn thích hợp với công việc này, cho dù có các đợt ăn kiêng dài hạn, nó cũng đã béo hơn bốn tạ, nhìn thấy hình dạng thô kệch của nó, lũ lợn đực lớn tuổi có thể có quyền đặt câu hỏi: thằng cha này đang dở dói làm gì ở đây, khi các lò mổ vẫn còn trống trơn?! 
      Józsi đã phản ảnh tình hình, và với sự chấp thuận của lãnh đạo nông trường quốc doanh, nó lập tức sắp xếp lại công việc của mình. Nó đã xây dựng ra một mạng lưới, kết nạp trong tất cả các chuồng lợn những chú lợn bột, lợn nhỡ, các con lợn đực và lợn nái lớn tuổi đáng tin cậy, có nhiệm vụ báo cáo những quan sát của chúng - để đổi lấy những quyền lợi nhỏ nhặt khác nhau. Sau đó bản thân nó chỉ đi xuống chỗ lũ lợn trong những trường hợp đặc biệt. 

Mạng lưới này tập trung hoàn toàn hiệu lực vào trong tay của một mình Józsi, bởi vì trong số các nhân viên ở mọi cấp của nông trường quốc doanh, chỉ có mình nó là hiểu được tiếng ủn ỉn của lũ lợn bột đã được kết nạp. Nó được cấp một vị trí văn phòng riêng biệt phù hợp đối với phạm vi nhiệm vụ quan trọng, và ở đó nó phân tích và sắp xếp các báo cáo.
 Ban đầu Józsi còn chuyển tất cả dữ liệu đến cho nữ giám đốc rất cẩn thận đầy trách nhiệm, đi sâu vào từng chuyện bất mãn và vô kỷ luật nhỏ nhặt nhất. Nó nghĩ rằng sẽ được khen và tưởng thưởng, nhưng vô cùng kinh ngạc khi thạc sĩ Barta Edit nhận các báo cáo một cách miễn cưỡng: 

- Anh luôn nhìn thấy những bóng ma, Józsi, anh chỉ nhận thức được những cái lỗ trong cả cục pho mát- cô không hài lòng lật qua lật lại những tờ giấy đánh máy - Hãy nghĩ mà xem: nếu tôi công bố với các cấp trên của tôi, cả đống khó khăn, thiếu sót này, sẽ hình thành ý kiến thế nào về ​ công tác của tôi? ! Tôi không bảo anh phải tô vẽ dữ liệu, nhưng phải cố gắng có một cách nhìn toàn diện, khách quan hơn. Phải biện chứng, anh Józsi thân mến, phải biện chứng! 

Dù rất khó khăn, Józsi, rút cuộc cũng nhận thức được người ta muốn điều gì từ nó, trong một cuốn sổ tay, mà nó thường ghi chép giải thích ý nghĩa của các từ nước ngoài, nó ghi vào "biện chứng = chỉ có cái tốt", sau đó các báo cáo của nó chỉ tường trình về sự hài lòng toàn diện và việc chấp hành kỷ luật gương mẫu. Lợn nhỡ và lợn thịt thuộc mạng lưới nó đã đề xuất từ dưới lên các sáng kiến: "Rút ngắn thời gian vỗ béo và tặng số tiền tiết kiệm được để xây dựng các trại chăn nuôi lợn mới", hoặc: "Hãy giúp cho công việc  những người chăn lợn dễ dàng hơn - hãy hoàn thành công việc vĩ đại của chúng ta trong một đợt bốc xếp hàng!"

Giờ đây Thạc sĩ Barta Edit đã có vẻ hài lòng, cô không cần đọc mà ký và chuyển ngay các báo cáo, vỡ vạc từ điều này mà Józsi đã không phải nhọc lòng nữa, nó  chuẩn bị sẵn ba loại văn bản cơ bản, và luân phiên nộp, chẳng có ai để ý đến việc trùng lặp. 

Nó vẫn tiếp tục xem xét rất cẩn thận các dữ liệu nhận được từ mạng lưới, chọn lọc và lưu trữ các tin tức đáng chú ý. Trong một thời gian ngắn nó đã thu thập được hàng tá dữ liệu buộc tội tất cả các lãnh đạo của nông trường quốc doanh, cả một hồ sơ đầy đủ về thạc sĩ Barta Edit -  nó đánh dấu hồ sơ bằng mật hiệu "Thợ đóng giày", nhưng trước mắt nó không cố thử nghiệm việc dùng số tư liệu này. 

*

    Khi nông trường quốc doanh xây dựng bốn ngôi nhà công vụ ở Feketetelek, Józsi cũng đã đăng ký một ngôi. Theo quy định danh sách của các bên đăng ký cần phải treo trước sảnh của tòa nhà văn phòng, tên của Józsi cũng có ở đó: "Feketetelki József - nó chọn tên của nơi sinh làm họ,  nghĩ rằng, việc gắn kết này sẽ tạo ấn tượng tốt đẹp cho nhiều người - Trưởng phòng,  công nhân." 

    Józsi biết được từ nhiều nguồn tin khác nhau rằng chủ tịch ủy ban phân phối nhà, chính là người đang phụ trách phòng chuyên môn về vỗ béo lợn của nông trường quốc doanh, có ý muốn từ chối yêu cầu của nó. Józsi lấy ra tập hồ sơ của mình, tìm kiếm tư liệu về ông trưởng phòng này, và đã tìm thấy rất nhiều dữ liệu đã để lộ ra, nó nghiên cứu vừa ủn ỉn một cách hài lòng. 

    Nó gõ cửa gã trưởng phòng chuyên môn vỗ béo lợn, ngồi xuống cạnh hắn, chỉ yêu cầu một ly cà phê đen, bỏ vào đó saccharin thay đường, và vỗ bụng vui vẻ một cách có ngụ ý: 

- Thật phí công toi, chủ nghĩa xã hội! 
- Anh nghĩ đi đâu thế, anh Józsi thân mến? 
- Hôm qua tôi vừa nghe được một thủ thuật ở đâu đó, tôi nghĩ, tôi sẽ kể cho anh nghe, để anh cũng được cười. Anh có biết, làm thế nào có thể biến một chú lợn bột ba tuần tuổi thành một con lợn to béo mập? 

- Vậy thì có lẽ chúng ta hãy đánh cho nó sưng lên - người trưởng phòng nói,  hơi lúng túng với nụ cười khó chịu. 

Joe cười hô hố: 
- Đánh cho nó sưng lên? Hay quá! Thủ thuật mà tôi nghe được, không được buồn cười như vậy, bởi vì nó phức tạp hơn nhiều. Trong nông trường quốc doanh đang nói tới - cũng giống như ở chỗ chúng ta - việc chăn nuôi được tiến hành theo ba mức đóng kín: lợn bột, lợn nhỡ, lợn thịt, có một tay trưởng phòng đã lợi dụng được điều này. Nếu một lợn nái đẻ được mười một con lợn bột, hắn sẽ ghi sổ là có một chú lợn bột đã chết lúc sơ sinh - điều này được chấp nhận theo tiêu chuẩn thống kê trung bình - thế là có một chú lợn bột thừa ra so với số lợn.  

 - Và hắn đã bán đi chứ gì?
- Hắn sẽ kiếm được gì? Vài trăm phô rint. Anh chàng của chúng ta không quá khiêm tốn, như anh chẳng hạn, hắn ta muốn nhiều hơn. Hắn chọn ra trong số lợn bột một con cứng cáp nhất, và đặt nó vào chỗ lũ lợn nhỡ, vì vậy bây giờ hắn đã sở hữu một chú lợn nhỡ thừa ra. Phần còn lại, tôi cho rằng, anh đã tư nghĩ ra được rồi! 
- Tôi chịu cứng.
- Hắn sẽ bỏ con lợn nhỡ to nhất vào đám lợn thịt, hắn đã đưa về nhà một con lợn béo thừa ra so với số lợn, và hắn đã bán đi. Hay đấy chứ nhỉ? Tôi thường hay quên những chuyện tiếu lâm thế này, vì thế tôi đã viết cái thủ thuật này lại cho mình cùng với tên của thằng cha trưởng phòng - Józsi phất phất trong tay một thẻ giấy -, anh có muốn có cái này không?  

- Tôi rất muốn - gã trưởng phòng nói đầy hy vọng -, hết bao nhiều tiền?
- Anh nghĩ gì thế ... chỗ bạn bè với nhau ấy mà?! Để hôm ăn mừng nhà mới tôi sẽ đưa cho anh. Tôi cũng xin trân trọng mời anh trước nhé.

Józsi bài trí ngôi nhà mới của mình với ý thẩm mĩ kỹ lưỡng và ấm cúng: trong tiền sảnh nó đặt làm một cái gãi lưng đặt trong một cái khung theo phong cách đồn điền, để nó có thể cọ lưng vào đó khi nào thích. Trong phòng, nó mua tủ tường Đông Đức, và ghế bành bọc da giả, nó đặt lên các kệ một vài đồ trang trí nho nhỏ: bình tráng men xanh, các cốc vại Miska trang trí theo kiểu dân dã, hộp mời thuốc làm theo hình con lừa, cây đèn đứng, trên đó mô tả một gã say đang bám vào cột đèn. 
  Trên mảng tường chính nó treo bảng tên các học viên của khóa đào tạo về báo cáo tâm trạng, trên tấm bảng này, theo các quan điểm đã thông đồng, mọi người đều mang tên khác và ảnh một người lạ, chẳng hạn Józsi được gọi là T. Árpád, và phía trên tên của nó có dán ảnh một gã đàn ông cao lớn tóc chải lật sang một bên.

Để giảm bớt chi phí, nó kiếm về một số các thiết bị gia dụng từ nông trường quốc doanh. Nó yêu cầu người ta thải loại một cái máng uống nước trong trại chăn nuôi lợn, và cho người mang sang bếp của mình, cũng bằng cách y hệt như thế nó cũng có được một cái đèn hồng ngoại để hâm nóng.
Józsi còn mua một bộ Các kiệt tác của văn học thế giới bọc vải màu xanh lá cây và đỏ, nó đặt lên giá sách tấm thẻ giấy giả da: "Ngay cả bạn cũng không được mượn sách!" - sau đó nó nhìn quanh trong ngôi nhà một cách mãn nguyện.