Saturday, June 7, 2014

Viết lách: Chữ nghĩa Tiếng Việt


Ngày xưa, người Vit dùng ch Hán, ch Nôm - ko cn viết hoa, t khi dùng ch Latinh thì mi có khái nim viết hoa. Liên quan đến viết hoa có cách viết tên riêng (ko phi tiếng Vit) gm 8 trường hp:
1. Gi đúng nguyên ng dùng ch cái Latinh.
2. Chuyn sang h ch Latinh nếu nguyên ng thuc h thng ch cái khác (ví d: Lomonosov, Moskva).
3. Phiên âm nếu nguyên ng ko phi là ch ghi tng âm bng ch cái (ví d: Tokyo, Kyoto).
4. Dùng tên riêng (ph biến) thay cho tên riêng (ko ph biến) ca nguyên ng (ví d: Hungary thay cho Magyarország, Bangkok thay cho Krung Thep).
5. Sông núi, đa danh thuc nhiu nước có tên riêng khác nhau thì dùng đa danh ph biến nhưng cũng vn có th dùng theo nguyên ng đa phương (ví d: Danube/Duna/Donau/Dunares).
6. Dùng li dch nghĩa phù hp cho tên riêng hoc b phn tên riêng (có nghĩa). Ví d: Bin Đen, Guinea xích đo.
7. Ko thay đi nhng tên riêng đã tr thành quen thuc (ví d: Pháp, Hi Lp), nhưng cn thay đi khi có yêu cu đc bit (ví d: thay Ý bng Italia, thay Úc bng Australia) tuy vy vn phi chp nhn s tn ti trong nhng phm vi s dng khác nhau (ví d: La Mã/Roma).
8. Tên riêng trong các ngôn ng dân tc thiu s VN cũng thuc trường hp ko phi tiếng Vit.
Như trên, vn có nhiu trường hp khó thng nht (ví d: Shakespeare/Xêchxpia/Sếch-xpia; Moskva/Moscow/Moscou/Matxkva/Matxcơva/Mát-xcơ-va/Mc Tư Khoa, v.v.)
Do đó, viết hoa vn còn nhiu rc ri, vn lúng túng và lung tung. Ngay c các t mt tri hoc qu đt nếu là danh t chung thì ko viết hoa, song sách báo vn in Mt tri/Mt Tri; Qu đt/Qu Đt; vn gây s nhm ln cho hc sinh và qun chúng s dng Tiếng Vit.

(Tóm lược t KTNN)

3 comments:

  1. Quả Đất, Mặt Trời, Mặt Trăng, Sao Kim, Sao Hỏa là các danh từ riêng chỉ địa danh, do đó viết hoa tất cả các âm vị. Quy ước này có một lịch sử rất tức cười. Trước đây, vốn người ta chỉ viết hoa chữ cái đầu tiên thôi. Như Quả đất, Quảng bình, Hà nội, Trung quốc,.... Nhưng sau đó có việc nhập các tỉnh với nhau. Phú yên + Khánh hòa = Phú khánh thì ông Khánh hòa dỗi. Muốn bình đẳng thì phải viết Phú Khánh. Từ đó đồng loạt quy định tên các tỉnh viết hoa tất cả các âm vị Hà Sơn Binh,Thừa Thiên Huế, như vậy kéo theo tất cả các địa danh khác đều viết hoa tất cả các âm vị, rồi đến các thiên thể. Như vậy phải viết Sao Hải Vương (Hải Vương Tinh).....

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nhưng Niu tơn, Anh xtanh, Lê nin.

      Delete
    2. AV đã chỉnh lại đúng điều mà tác giả của bài viết trên (KTNN) bị nhầm lẫn ở phần cuối về danh từ chung và đây là điều gây nhầm lẫn đáng tiếc của tạp chí này.

      Delete