Ghi chép về chiến tranh Đông Dương (1)

1. Khúc dạo đầu: 
 
- Rousevelt cho rằng Đông Dương không thể trả lại cho Pháp do đã mất nhân tâm và có nhiều tội ác ở đây. Ông gợi ý cho Tưởng Giới Thạch tiếp thu Đông Dương, Tưởng trả lời "Không bao giờ".
- Từ vĩ tuyến 16 trở về Nam, quân Anh giải giáp quân Nhật, phía Bắc, quân Tưởng làm việc đó. Trong khi quân Tưởng thừa nhận chính phủ HCM, quân Anh không làm điều đó mà đưa quân Pháp trở lại tuyên bố khôi phục chế độ thuộc địa từ 23/9. Như vậy, nước VNDCCH chỉ tồn tại 20 ngày với tư cách là chính phủ duy nhất trên lãnh thổ VN.
- Các chính khách, tướng lãnh SG sau này dựa trên thế lực của Pháp mất ngay tư cách chính trị từ đầu.
- Chính phủ VNDCCH ban đầu là một chính quyền đa đảng. Do đấu tranh giành quyền lực, nên dần dần các đảng Việt quốc, Việt cách, Đại Việt đã ly khai.
- Ngày 22/8/1945, Truman phản bội ý chí của Rousevelt bằng cách ký cam kết mật ủng hộ Pháp trở lại Đông Dương. Ngày này có thể xem như là bắt đầu của cuộc chiến 30 năm.
- Pháp bổ nhiệm Moutet làm bộ trưởng thuộc địa và tướng Leclerc làm tổng chỉ huy quân độ Pháp tại Việt Nam. Tuy nhiên quyền hành bị chia với Sainteny, do Leclerc kiên trì theo quan điểm hòa bình, muốn tránh cuộc chiến tranh. Ông là một quân nhân kiên cường dũng cảm nhưng có tính nhân văn. Sau khi mất ông được tôn vinh là thống chế.
- D'Argenlieu tới Việt Nam và bắt đầu gây hấn đi ngược lại với quan điểm hòa hoãn của Leclerc. Quân đội Pháp bắt đầu gây hấn giết 6000 dân thường ở Hải Phòng. Tướng Giáp ra lệnh vũ trang nhằm chiếm lại Hải Phòng nhưng bất thành. Tướng Valuy thay tướng Leclerc.
- Tháng 11/1946, Pháp chiếm Hà Nội. HCM và các lực lượng ủng hộ ông phải bỏ Hà Nội chạy lên chiến khu Việt Bắc. Mọi thành tựu ngoại giao giữa hai bên Pháp Việt đã đạt được đều bị hủy bỏ.
2. Thu Đông 1947:
- Tướng Valuy cho quân nhày dù xuống Bắc Kạn với ý định bắt sống HCM và Võ Nguyên Giáp, và phá hủy đầu não khác chiến.
- Cho đến nay, kết quả của chiến dịch Lea này chưa thực sự rõ ràng. Phía Pháp cho rằng họ thắng lợi và giết được 9000 quân Việt Minh. Phía Việt Nam thì cho rằng, đây là thắng lợi đầu tiên của họ vì đã giết được 6000 lính Pháp.
- Tuy nhiên, mục tiêu của chiến dịch rõ ràng không đạt được. Bên cạnh đó, nhiều người hoài nghi về con số thương vong 9000 quân Việt Minh, vì cho rằng với thương vong như vậy quân VM phải mất quá nửa quân số sẽ không gượng dậy được.
3. 1948-1949:
- Pháp chủ yếu tìm giải pháp chính trị chống lại hình ảnh của Việt Minh, thành lập chính phủ Nam Kỳ, rồi chính phủ Bảo Đại.
- Do Bảo Đại khăng khăng đòi, Pháp buộc phải trao cho chính phủ Bảo Đại các điều kiện mà họ đã từ chối trao cho Chính phủ HCM 2 năm trước đó.
- Liên minh kháng chiến chống Pháp giữa Việt Minh và các giáo phái Hòa Hảo, Cao Đài, Bình Dương tan vỡ, với các cố gắng chính trị của Pháp.
- Năm 1949, nước CHND Trung Hoa thành lập, Tưởng Giới Thạch mất toàn bộ Hoa Lục về tay Mao Trạch Đông
- Hiển nhiên, kiểm soát đường số 4 sẽ có vai trò quyết định trong chiến cuộc. Pháp cố gắng lập một vành đai cách ly các vùng tự do của chính phủ HCM ra khỏi biên giới TQ. Trong khi đó VN, muốn kiểm soát vùng này để tìm được sự ủng hộ của đồng minh mới.
- Năm 1949, tướng Marcel Carpentier được cử thay tướng Valuy là tổng chỉ huy quân đội Viễn chính Đông Dương. Ông tập trung vào xây dựng vành đai biên giới.
- Tương quan lực lượng và vũ khí giữa Pháp và Việt trong giai đoạn này là 10:2. Tướng Giáp chủ trương không đụng độ trực tiếp và tiến hành chiến tranh du kích.
(Còn tiếp)

Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)