GIA ĐÌNH (7): Vai trò của cha mẹ

NGƯỜI MẸ

Tình yêu và vai trò của người mẹ

1. Tình mẹ con

Vai trò đầu tiên của người mẹ là yêu thương, là 1 trong 3 trụ cột tạo ra sự yên ổn cho sự phát triển bình thường về mặt tình cảm của đứa con. Các mối quan hệ được dần dần hình thành xung quanh tình yêu này, trước hết với mẹ, rồi sau đó với các thành viên khác trong gia đình.
Ở người mẹ, tình yêu là quan trọng nhất, tuy cũng cần có uy quyền nhưng nó không xung khắc với tình yêu thương của người mẹ.

Tình mẹ con vừa ân cần vừa dịu dàng và thông hiểu, là tình yêu trực giác thể hiện qua biểu hiện và chấp nhận. Nó vừa tự nhiên vừa mù quáng. Đứa trẻ biết là nó được chấp nhận như nó vốn có. Tình cảm sau này của đứa trẻ phụ thuộc vào tính chất của tình mẹ con và được hình thành bởi người mẹ, ảnh hưởng này được duy trì mãi mãi trong tâm khảm người con khi đã trưởng thành.

Đứa trẻ không phải là 1 thực thể xa lạ bên cạnh mẹ nó mà được hình thành ngay bên trong cơ thể của người mẹ, là một thực tế sinh học thuộc một phần của người mẹ. G. Heuyer cho rằng từ 1 đến 3 tuổi người ta có thể nói rằng môi trường tự nhiên mà đứa bé sống là sự kéo dài của giai đoạn thai nhi; mặc dù đã cắt dây rốn, đứa bé vẫn chưa rời lòng mẹ.

Dần dần sự phụ thuộc hữu cơ đó từ tuyệt đối chuyển sang tương đối sau khi sinh, giảm dần rồi mất hẳn. Sự phụ thuộc tình cảm tiến triển song song nhưng có sự chênh lệch, nhất là từ khi sinh ra. Sự phụ thuộc này giúp người mẹ thâu tóm tất cả vấn đề quan hệ gia đình đối với đứa bé từ trong trứng nước. Nhân cách của người mẹ, cách xử sự với con sẽ ảnh hưởng quyết định đến tâm lý của nó sau này. Nhiều khi người ta còn thiếu hiểu biết vì đã bỏ qua vai trò của người mẹ trong khi việc người mẹ cần tiếp xúc với con cũng cần như con cần mẹ.

Khi đứa trẻ lớn lên, thì vai trò người mẹ khác đi dù nó vẫn là nguồn tình cảm yêu thương vô bờ của mẹ, nhưng ở nó đã có sự thay đổi, những đòi hỏi thơ bé bớt chuyên chế hơn; cùng với sự lớn lên, nó mở rộng sự quan tâm của nó đến môi trường và những quan hệ thân thuộc xung quanh mà phần lớn phụ thuộc vào tất cả những quan hệ nội tại trong gia đình.

Có bao nhiêu bà mẹ thì có bấy nhiêu kiểu tình thương yêu mẹ - con. Việc mất hay thiếu hụt tình cảm người mẹ là 1 tai họa thật sự vì đứa bé là nạn nhân của sự thiếu hụt này. Mặt khác, tình yêu mẹ - con thái quá lại tạo ra những bà mẹ lạm dụng gây ra tai hại không kém. Trong những trường hợp rất hiếm, sự biến dạng của tình cảm mẹ - con có thể dẫn tới lòng căm ghét.

Có thể tóm tắt sự cần thiế của người mẹ với con mình qua những điều giản dị dưới đây của Bowlby:
"Trẻ sơ sinh và nhi đồng cần được nuôi dưỡng trong bầu không khí ấm cúng và được gắn bó với mẹ bằng mối liên hệ tình cảm thân thiết liên tục, nguồn thỏa mãn và vui thú cho cả mẹ lẫn con. Đứa trẻ cần được cảm thấy mình là đối tượng thích thú và tự hào của mẹ, và người mẹ có nhu cầu cảm thấy nhân cách của mình được phong phú thêm thông qua nhân cách đứa con; cả hai nhân cách đều có nhu cầu được đồng nhất hóa mật thiết với nhau... ở đó có những quan hệ sinh động giữa con người làm biến đổi tính cách của cả mẹ và con. Một chế độ thích hợp đòi hỏi nhiều hơn cả calori và vitamin; thức ăn muốn thật sự có lợi ích phải được ăn một cách thú vị. Vai trò của người mẹ cũng vậy, không thể đếm bằng số giờ có mặt với con; thước đo giá trị nhất là niềm vui mà mẹ và con đều cảm thấy khi ở bên nhau. Chỉ sự có mặt được chia sẻ với nhau liên tục mới đem lại niềm vui sướng và sự đồng nhất hóa những tình cảm".

(còn nữa)