Trước hết, có những cặp sao quay quanh lẫn nhau, gọi là sao đôi. Có thể xác định được khối lượng của sao đôi khá chính xác nếu xác định được vận tốc, kích thước quỹ đạo và chu kỳ quay của chúng. Xác định khoảng cách, vận tốc và chu kỳ quay của các sao hiện nay là chuyện nhỏ. Do đó khối lượng của các sao đôi xác định được khá chính xác.
Bên cạnh đó, xác định độ chói và nhiệt độ của sao hiện nay cũng khá dễ, bằng cách phân tích phổ. Khối lượng của sao như stt trước đã nói, có liên quan đến độ chói và nhiệt độ của sao. Sao càng lớn thì càng phát xạ năng lượng nhanh, càng chói và càng nóng. Người ta đặt các sao đôi có khối lượng xác định lên một mặt phẳng tọa độ (độ chói, nhiệt độ). Người ta gọi đây là giản đồ Hertsprung-Russel. Nếu một ngôi sao mới có độ chói và nhiệt độ trùng hoàn toàn với một sao đôi, có nghĩa là khối lượng của nó sẽ bằng khối lượng của sao đôi đó.
Nếu không may, độ chói và nhiệt độ không trùng với bất cứ sao đôi nào đã biết cũng không sao. Do người ta đã biết rất nhiều sao đôi, nên có thể dùng một công thức ngoại suy.
Có ai quan tâm đến cách đo nhiệt độ, vận tốc, độ chói, khoảng cách nữa không?
Nguyễn Ái Việt (Debrecen,VIDI72)
No comments:
Post a Comment