Đọc sách: VẤN ĐỀ CON NGƯỜI và Chủ nghĩa Lý luận ko có con người của Trần Đức Thảo* (1)

Trần Đức Thảo (TĐT) là 1 trí thức VN thế hệ những năm 40 của thế kỷ 20. Ông học luật ở HN. Năm 1939 ông thi đậu vào trường Cao đẳng Sư phạm phố d' Ulm, Paris. Khi phát xít Đức xâm chiếm Pháp, ông về vùng Bagnere-de-Bigorre, học khoa Văn, rồi học nội trú trường Cao đẳng Sư phạm phố d' Ulm từ 1942 đến 1944. Năm 1942, ông tốt nghiệp Cao học về triết với luận văn "Phương pháp hiện tượng học của Husserl" và đăng ký làm luận văn tiến sĩ triết học ở ĐH Sorbon.

Lúc bấy giờ, Hegel và Husserl là những người theo khuynh hướng khôi phục tinh thần của văn minh theo con đường CNXH. Đó cũng là điều làm ông bước đầu nghiên cứu về Hegel và chọn viết luận án về Phương pháp hiện tượng học của Husserl.
----------

Là bậc tiền bối, 1 trong những trí thức đầu tiên thuộc thế hệ vàng của VN  nổi tiếng ở Pháp, TĐT đã nghiên cứu và viết sách về Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng (1951, Nhà XB Minh Tân), có nhiều bài viết đăng trên nhiều tạp chí ở Pháp, chủ yếu để công bố quan điểm macxit về lịch sử, tán thành những nguyên lý của chủ nghĩa duy vật lịch sử...

Trước thời gian giảng dạy tại trường Cao đẳng Sư phạm phố d'Ulm, trường Cao đẳng Sư phạm Sèvres (1947-1948), GS TĐT đã gặp Chủ tịch HCM ở Pháp (1946) và bày tỏ mong muốn sẽ về nước tham gia cm sau khi viết xong luận văn tiến sĩ.

Về cuốn 'Hiện tượng học và chủ nghĩa duy vật biện chứng', TĐT cho biết: "Thật ra, tôi chỉ mới bước đến ngưỡng cửa của chủ nghĩa Mác. Tôi mới đi đến thừa nhận chân lý nền móng lý luận chủ nghĩa duy vật biện chứng mà chưa có hiểu biết đầy đủ về các nguyên bản kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin, đặc biệt là về chủ nghĩa duy vật lịch sử. Trong những phân tích cụ thể ở phần hai cuốn sách của tôi, phương pháp muốn làm ra duy vật chủ nghĩa, nhưng lại lạc lõng vào những giọng điệu chải chuốt của hiện tượng học-kép Husserl và Hegel. Mặc dầu vậy, lập trường nguyên tắc đã được khẳng định rõ ràng, ít ra về mặt triết học, cũng đủ cho tôi quyết định trở về Việt Nam. Phải làm cho cuộc sống nhất trí với triết học, hoàn thành một hành động thực tế đáp ứng với các kết luận về lý luận trong cuốn sách của tôi".

Cuối năm 1951, đầu năm 1952, GS TĐT rời Paris, trở về VN theo đường Luân Đôn-Praha-Matxcơva-Bắc Kinh.

(còn nữa)

*: NXB tp.HCM-1988