Chuyện ấn tượng nhất về 30/4

Ngày 30/4 quân giải phóng chưa kịp ra ra Côn Đảo, tù chính trị ở Côn Đảo nổi dậy khởi nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng uỷ tù nhân Côn Đảo, giành chính quyền. Tất nhiên với sự ủng hộ của lính gác và chúa đảo, nên chuyển giao quyền lực không có đổ máu gì.
     Bí thư Đảng uỷ là một tù nhân rất trung kiên, được tập thể tù nhân kính trọng. Ông ổn định đời sống trên đảo, đợi ban quân quản ra đảo để bàn giao chính quyền. Mọi người tưởng rằng ông sẽ được tôn vinh công lao và là tấm gương bất khuất trong tù. Sau này ông về quê sống một cuộc đời bình thường.
     Lý do chính là ông đã ra lệnh đốt toàn bộ kho tài liệu về tù nhân, những ca hỏi cung, tra tấn có từ thời Pháp. Khi hỏi tại sao quyết định làm vậy, ông chỉ nói đại loại: hãy để cho quá khứ ngủ yên, những người tù ra đến Côn Đảo đều là những anh hùng. Người ta coi đây là một sai phạm, vô nguyên tắc và đáng bị kỷ luật.
      Đoàn công tác ra Côn Đảo có những nhà nghiên cứu lịch sử, nhà báo, nhà văn. Các nhà nghiên cứu phẫn nộ vì đã mất đi nguồn sử liệu quý báu từ thời cụ Phan, bác Tôn, bác Duẩn, Ngô Gia Tự,.... Các nhà báo ghi nhận sự kiện như một sự ngu dốt. Riêng một nhà thơ lẩm bẩm "Phúc đức quá. Sau này phải dựng tượng ông bí thư Đảng uỷ này mà thờ." Có lẽ nếu để ông bí thư Đảng uỷ đó lãnh đạo việc "cải tạo" "nguỵ quân nguỵ quyền" năm 1975, chúng ta ngày nay sẽ không phải nói chuyện "hoà giải dân tộc". Trí năng không có lương năng thì không thể minh triết, lương năng phải được tích luỹ nhờ kinh nghiệm bằng cùm kẹp trên da thịt, để minh triết thành sự bác ái khoan dung. Thực ra có rất nhiều người trước năm 1975 tuy không ở phía VC nhưng không hề căm ghét VC như sau này.

Nguyễn Ái Việt (DEBRECEN.vidi72)