Cái chết lãng xẹt của Bành Dạng

Bành Dạmg tự Vĩnh Niên thân cao 8 thước, dung mạo khôi ngô kỳ vĩ, là tài đất Thục. Dạng lại cậy tài, ăn nói không kiêng dè, trọng lời độc đáo, những lời của thế gian hay nói cho dù nghị luận đúng hay lời đãi bôi lịch thiệp, Dạng đều cho là không đáng nói. Vì thế mỗi lời thốt ra đều khác nguòi, vì thế ai nấy đều nể phục nhưng đều ghét Dạng. Dạng xa lánh đám đông, trí lự càng thâm sâu, nhưng lời lẽ càng ngông nghênh chua chát, nhân sĩ Thục chỉ nể mặt Tần Mật.
    Lưu Chương nghe danh Dạng bèn vời ra làm quan. Có người nói “Người ta nói dao mổ trâu cắt tiết gà thế nào cũng hỏng việc. Tài như Tiên sinh không những phải theo minh chúa biết mình, mà còn phải là người tự mình cắt
cử người tài. Dưới gầm trời này chắc chỉ có Tào Công dùng được ngài. Tôi xem Quý Ngọc không biết người tài lại hay nghe người xung quanh, chắc ngài không được như ý.” Dạng cười “Tôi xem thiên tượng chuyến này ra làm quan chắc phải làm đến Trị Trung hay Biệt Giá”
    Chương không biết tài Dạng chỉ cho làm một chức quan nhỏ. Dạng khinh bạc coi thường chức trách thường chểnh mảng công việc mà rượu chè bê tha. Lại thường tỏ ý coi thường Chương ngu dốt, nói chờ đợi chân chúa xuất hiện. Có người ton hót với Chương, Chương bắt Dạng đeo gông, lột sạch chức tước, lại sai cắt tóc, cắt râu để làm nhục.
      Đến khi Lưu Bị và Bàng Thống vào Xuyên, Dạng cho rằng chân chúa đã xuất hiện bèn tìm cách theo. Lại nghe nói Bàng Thống làm lệnh Lỗi Dương cũng coi thường việc bé, rượu chè bí tỉ giống mình lại được Bị tin dùng lấy làm hâm mộ. Một hôm Dạng vào dinh của Thống, Thống đang tiếp khách, Dạng bèn leo lên giường của Thống mà ngủ, ngáy rung nhà. Thống lấy làm lạ bèn ngồi đợi Dạng thức dậy. Hai người uống ruọu trò chuyện suốt đêm vô cùng tương đắc. Hôm sau Thống bèn giới thiệu Dạng với Pháp Chính. Chính biết tiếng Dạng đã lâu, ba người bàn chuyện thiên hạ rất hợp. Chính và Thống lại hết sức tiến cử Dạng với Bị.
Bị được Dạng bày mưu tính kế, lại giao quyền phối hợp các đạo quân, có nhiều kế sách hay. Khi Bị lấy được Ích Châu tự lĩnh chức Mục bèn dùng Dạng làm Trị Trung, là chức quan phụ tá đứng đầu Ích Châu.
    Khi đó trong Thục người ta đều nói Chính, Dạng và Lượng là ba mưu thần hàng đầu, là nanh vuốt của Bị. Khi đó Bàng Thống và Pháp Chính mất, Dạng thiếu người bênh vực, tính lại phóng túng kiêu bạc. Lượng bèn gièm pha nói với Bị nhiều lần cho là Dạng làm loạn. Dần dần Bị sinh ra chán ghét và xa lánh Dạng. Cuối cùng cho Dạng làm Thái Thú một quận xa.
    Trước khi nhậm chức Dạng ghé qua nhà Mã Siêu uống rượu theo lời mời của Siêu. Rượu được vài tuần Siêu bắt đầu gợi chuyện “Ngài cùng với Hiếu Trực và Khổng Minh bày mưu cho chúa công. Bọn võ biền chúng tôi vẫn mong các ngài có mưu lớn bình thiên hạ để có chút công lao. Nay Hiếu Trực mất rồi Ngài và Khổng Minh đứng đầu trăm quan mới phải. Nay lại đi quận xa làm mọi người đều thất vọng.” Dạng lúc đó đã ngà ngà say bèn nói “ Anh nói phải. Ta bày mưu bên trong. Anh cố sức bên ngoài, bình thiên hạ là chuyện nhỏ.” Lại nói “Mấy tên lính già bây giờ đều hồ đồ không còn chí lớn. Không bõ nói chuyện. Ta dfi chuyến này rồi sẽ về cùng nhau bình thiên hạ.”
    Siêu lúc mới hàng Lưu Bị vẫn ngông nghênh cho mình dòng dõi công hầu thường cho mình trên bọn Hoàng Trung, Trương Phi, Nghiêm Nhan, Triệu Vân,... thường gọi Bị bằng tên tự như cùng hàng. Phi và Trung giận lắm muốn giết Siêu. Sau có người nói cho Siêu biết, Siêu có ý sợ mới gọi Bị là chúa công lòng vẫn không yên muốn tìm cách chứng tỏ lòng trung thành với Bị bèn lượm lặt lời nói của Dạng thêu dệt thành tội gọi Bị là “lính già” và có ý lôi kéo mình làm phản để làm chúa thiên hạ.
    Lượng đem thư tố giác của Siêu và gặp Bị, Bị nổi giận bèn đem Dạng tống ngục. Dạng ngồi trong ngục nghĩ chỉ có Lượng mới cứu được mình bèn viết thư phân trần nói lính già không ám chỉ Bị, và Bị cũng chưa hề già. Lại phân trần chỉ muốn động viên Siêu ra sức vì quốc gia. Lượng dấu lá thư không cho Bị biết.
Bị tuy giận Dạng nhưng nghĩ lại tình xưa, nhớ đến Thống và Chính thấy bùi ngùi chưa muốn hạ thủ bèn hỏi Lượng. Lượng nói “Dạng ngông nghênh làm loạn tội đáng chết. Tha cho hắn, hắn làm loạn sợ không ai dẹp nổi.”  Bị bèn sai người đưa cho Dạng uống. Dạng chết năm 37 tuổi.

Nguyễn Ái Việt (DEBRECEN.vidi72)