Vài tháng trước, tôi phải chăm sóc chị gái tại một bệnh viện lớn ở Hà Nội. Vốn làm nghề điều dưỡng ở Australia, tôi thường quan tâm, theo dõi tin tức về công việc của các đồng nghiệp Việt Nam. Nhưng trước những gì mắt thấy tai nghe, tôi không khỏi bất ngờ.
Tôi đã chứng kiến bộ mặt nặng nề của các cô điều dưỡng, đã nghe thấy những câu nói không thưa gửi, chỏng lỏn và lạnh tanh. Tôi cũng trải qua cảm giác hoảng hốt rồi lặng thinh nhìn cháu tôi, người chăm sóc chính cho chị, dùng cái xilanh 50 cc hút dịch từ ống sonde dạ dày để chị tôi đỡ buồn nôn. Cháu tự thay các chai dịch truyền, chai dinh dưỡng, chai thuốc mà không vệ sinh tay, không khử trùng nắp chai bằng những miếng giấy tẩm cồn như chúng tôi vẫn làm.
Hỏi thuốc giảm đau, cháu lôi trong túi quần vài chai paracetamol 1g và bảo thuốc này cháu xin của những giường bên, không cho bác sĩ biết. Họ không đau như mẹ cháu nên không dùng hết, khi nào mẹ đau cháu sẽ “cắm”. Nhìn mà thương chị tôi, người vừa trải qua một ca mổ ung thư đại tràng không thành công. Chị luôn kêu đau và buồn nôn. Tôi biết chị không thể phục hồi và cũng không dám bàn về phác đồ điều trị sau mổ và chăm sóc cận tử của bệnh viện. Nhưng giá mà chị tôi được chăm sóc giảm đau, giảm nôn ói, giảm nhiễm trùng như chúng tôi vẫn làm thì những ngày còn lại trên cõi đời này của chị đã nhẹ nhàng hơn nhiều.
Tuy thẳng thắn nhắc các cô điều dưỡng về một số việc, nhưng trong thâm tâm, tôi thực sự thương họ. Với lương 5 đến 6 triệu đồng một tháng, cô điều dưỡng mảnh khảnh ấy phải trông nom một buồng bệnh có 8 giường. Trung bình cô chăm sóc và theo dõi từ 13-15 bệnh nhân sau mổ.
Điều dưỡng ở Australia như chúng tôi chỉ chăm sóc khoảng 4 bệnh nhân. Chăm sóc là đầu ca phải đến chào hỏi, theo dõi mọi chỉ tiêu, biến đổi sức khỏe; phải giúp bệnh nhân giảm đau, giảm buồn nôn; phải làm thuốc, thay băng, cho ăn uống, tắm hay lau rửa; giúp đại, tiểu tiện để biết những biến chuyển của cơ thể... và làm tất cả những việc đó một cách nhẹ nhàng, tôn trọng bệnh nhân. Người nhà không phải làm gì vì đến động tác khử trùng tay họ còn chưa được học thì làm sao giúp được bệnh nhân?
Cho nên, làm người bệnh như chị tôi khổ lắm. Nơi tôi làm việc, bệnh nhân là trung tâm của bệnh viện. Nhưng muốn bệnh nhân được chăm sóc tốt thì trước tiên, điều dưỡng, bác sĩ phải được làm việc trong môi trường tốt: họ phải có lương đủ sống, phải có tỷ lệ bệnh nhân/điều dưỡng/bác sĩ thích hợp và trong môi trường khá an toàn về mọi mặt. Cô điều dưỡng bé nhỏ kia dù giỏi đến đâu cũng không thể chăm sóc tử tế từng ấy bệnh nhân một lúc. Cô chỉ là một con người, đâu phải siêu nhân.
Cô còn làm việc trong một buồng bệnh chật hẹp mà các giường cách nhau chỉ đủ cho một người đứng. Buồng bệnh mới mà không có chỗ rửa tay hay một chai kem sát trùng tay. Không lẽ chỉ cần một cái áo màu trắng hay màu vàng khoác lên người với đôi găng tay “đa dụng” là họ có thể làm mọi việc chăm sóc và theo dõi bệnh nhân? Màu áo không quan trọng, quan trọng là phải rửa tay đúng cách trước và sau khi làm mọi việc có tiếp xúc với bệnh nhân, quan trọng là mỗi dụng cụ liên quan đến điều trị xâm lấn cần được khử trùng đúng cách.
Dù buồn vì tình trạng của chị, tôi cũng xin gặp cô điều dưỡng, chỉ muốn nói lời cảm ơn trước khi chia tay. Khi biết tôi cũng là điều dưỡng, cô đã thanh minh về hoàn cảnh và khối lượng công việc. Tôi hỏi “sao các cháu không kêu lên cấp trên để có thêm điều dưỡng, giảm khối lượng công việc? Sao các cháu không yêu cầu bệnh viện tăng lương, giảm giờ làm? Các cháu có tham gia công đoàn không?...”. Với tất cả câu hỏi của tôi, cô chỉ cười chua chát “có nói cũng chẳng có kết quả gì”.
Tôi cũng hiểu, tình trạng “có nói cũng chẳng kết quả gì” đang tồn tại ở rất nhiều nơi trên khắp Việt Nam, chứ không chỉ ở cái nơi mà rất nhiều người chỉ còn chút ít thời gian để sống.
Viet Nguyen: Sau nhieu nam song o nuoc ngoai ,toi thay co 2 nganh dang Toi nghiep nhat la Giao duc va Y te .Khi ngan sach kho khan thi kinh phi bi cat truoc tien , nhung trach nhiem thi luc nao cung bi phe phan truoc nhat.
ReplyDeleteTueanh: Cám ơn Viet Nguyen dã hiểu và thông cảm cho chúng tôi. Bạn có biết ngoài những gì bản biết chúng tôi còn đang dối diện với tình trạng nào không? Đó là : giảm biên chế. Không cần biết trường có bao nhiêu học sinh,mỗi năm phải giảm 10% ...
DeleteNguyendinh Minh: Mang một quốc gia G20 để so với Việt Nam G một trăm mấy thì... quá ư là chính xác? Còn vấn đề sát trùng thì... cái đám vi trùng trong nhà vệ sinh bệnh viện, đã bao đời nay chúng sống chung hằng ngày với thuốc nên kháng sát ...
ReplyDeleteThị Nở: Cùng làm nghề Y. Tôi xác nhận chị nói rất đúng về thực trạng của nghề Y tế hiện nay. Khá phức tạp và hỗn loạn. Tội nhất là các điều dưỡng, kỹ thuật viên, hộ lý. Làm riết họ đâm ra cáu gắt và dần vô cảm ...
ReplyDeleteThuy: Bai biet cua chi that cam dong. Cam on chi da mo ta rat dung thuc trang cua nganh y te o VN, va nhung gi benh Nhan va Nhan vien y te dang chiu dung.
ReplyDeleteĐạt: bạn bè cháu là điều dưỡng mới ra trường, theo lời họ thì xin việc còn khó hơn lên trời kể cả ở những bệnh viện quá tải. Hoặc là phải làm không công một số năm nhất định mới được xem xét vì toàn tuyển "người có kinh nghiệm"
ReplyDeleteNguyen Q Quy: Cuối cùng cũng chỉ lỗi hệ thống, nghĩa là cơ chế
ReplyDelete